سید اسحاق گیلانی فوق لیسانس حقوق و علوم سیاسی خود را از دانشگاه تهران گرفته و سال‌ها طعم مهاجرت را چشیده است. او که نگاه خوشبینانه‌ای به شرایط موجود افغانستان ندارد، می‌گوید: «خواسته ما چیزی جز توجه به مقوله تعلیم نیست. باید سیستم آموزشی اصلاح شود و زمینه برای مشارکت اجتماعی عموم مردم، به ویژه زنان فراهم شود.»
لطفاً خودتان را معرفی کنید.
سید اسحاق گیلانی هستم؛ فوق لیسانس حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه تهران.
دو خاطره که در آن حقوق بشری شخص شما نقض شده و در زندگی‌تان تأثیرگذار بوده، تعریف کنید.
اولین خاطره نقض حقوق بشری من زمانی شکل گرفت که مجبور شدم همراه فامیلم وطن خود را ترک کنم و مهاجر شوم. فامیل ما به خاطر فعالیت‌های ملی و مذهبی من و بعضی دیگر از اعضاء خانواده‌ام، با روی کار آمدن نظام کمونیستی مجبور به ترک وطن شدند.
سه دستاورد مهم دوران جدید چه بوده است؟
به نظر من یکی از دستاوردهای مهم رشد و رونق کار رسانه‌ای و همچنین فعالیت‌های جامعه مدنی است. دستاورد بعدی بازسازی و نوسازی سیستم آموزش و پرورش در کشور است. در دوره جدید مکاتب بسیار زیادی ساخته و دانشگاه‌های کشور بازسازی شد. عده‌ای از دانشجویان با استفاده از بورس‌های تحصیلی برای ارتقاء ظرفیت‌های خود به خارج از کشور سفر کردند. اینها همه دستاوردهای بزرگ و ساختاری برای کشور محسوب می‌شود.
چه چیزی در دوران جدید اعتماد شما را جلب کرده و آن را به عنوان نوآوری، ابتکار مثبت و یک چیز خوب ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه هیچ نوآوری و ابتکاری را نمی‌شناسم که اعتماد مرا به خود جلب کرده باشد.
مهم‌ترین ترس امروز شما چیست؟
ترس من از انتخابات سال ۱۳۹۳ است. می‌ترسم شاهد انتخاباتی مملو از تقلب و جعل‌کاری باشیم. می‌ترسم بعد از انتخابات باز چهره‌ای سر قدرت بیاید که وضعیت ما از این هم که هست بدتر شود. از تاریک شدن آینده افغانستان می‌ترسم.
سه چالش بزرگ (ساختاری، اجتماعی و فرهنگی) پیش روی افغانستان چیست؟
چالش‌های بزرگ را صرف برمی‌شمارم: فساد گسترده در سیستم دولتی، اراده ضعیف مردم برای تغییر، بی‌سوادی، فقر و بیکاری.
فکر می‌کنید جامعه افغانستان امروز اجازه خواهد داد دوباره سناریوی بسته شدن مکاتب به روی دختران و عدم حضور اجتماعی زنان تکرار شود؟
هر کس که این خواب را می‌بیند خواب بسیار بدی است. ملت افغانستان هرگز اجازه نمی‌دهد در مکاتب بر روی دختران بسته شود. ملت افغانستان نمی‌خواهد دوباره به دوران تاریک تاریخ خود برگردد. ملت افغانستان خودش از حق خود دفاع خواهد کرد. من به نیروهای جوان و رشدیافته کشور شدیداً باورمندم.
یک خاطره که در آن حقوق بشری یکی از اعضاء زن خانواده یا آشنایان شما نقض شده، تعریف کنید؟
چون در خانواده ما احترام خاصی به جنس زن و مرد وجود دارد، هیچ گونه نقض حقوق بشری در قبال زنان خانواده یا فامیل ما وجود نداشته است.
سه عامل بازدارنده در مقابل مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چیست؟
به نظر من تا حال هیچ گونه کار ساختاری و اساسی‌ای در حوزه زنان صورت نگرفته است. اگر اندک کاری هم انجام شده، این فعالیت‌ها نه به دست دولت، بلکه به دست جامعه مدنی، نهادها و مؤسسه‌های غیردولتی صورت پذیرفته است. شما ببینید مثلاً وزارت امور زنان با تمام طول و عرض خود در این دهه چه کار کرده است؟ هیچ! این دوستان هنوز ادبیات رفتار سالم را در خانواده خودشان نتوانسته اند نهادینه سازند.
سه مطالبه عمده زنان به طور کلی چیست؟
تعلیم، تعلیم و تعلیم سه مطالبه عمده زنان است. اصلاح سیستم آموزش و زمینه‌سازی برای مشارکت فعال زنان در عرصه آموزش و پرورش مهم‌ترین خواست زنان است.
منابع و مراکز قابل اتکا در داخل افغانستان برای پیشبرد حقوق و مطالبات زنان چه کسانی هستند؟
بدون وجود احزاب سیاسی، دموکراسی نهادینه نخواهد شد. به نظر من یکی از مراکز قابل اتکا برای زنان، احزاب سیاسی‌ای هستند که در راستای احقاق حقوق زنان کار می‌کنند. زنان باید فعالیت‌های سیاسی داشته باشند و از این طریق بتوانند خواست‌های خود را بر احزاب بقبولانند. زنان باید در تعیین و تشکیل مرامنامه‌های احزاب نقش داشته باشند و خواست‌های خود را در آن درج کنند. یکی دیگر از مراکز قابل اتکا نهاد خانواده است. زن باید طوری کرکتر و شخصیت خود را در خانواده بسازد که تمام اعضاء خانواده فعالیت و خواست او را مشروع ببینند و از او در برابر ناملایمات بیرونی دفاع کنند؛ نه این که با رفتار غیر معمول خود، از چشم خانواده بیفتد و خانواده او را طرد کند.
برای دختر خودتان چه آرزویی دارید؟
من دو دختر دارم. یکی از دختر هایم در آمریکا است و دوره فوق لیسانس خود را می‌گذراند و دختر دومم همینجا همراه من زندگی می‌کند. او به چند زبان صحبت می‌کند و در دانشگاه آمریکایی کابل رشته حقوق و علوم سیاسی را می‌خواند. من از تمام دختران افغانستان این خواهش و توقع را دارم که همچون دختران خودم، درس بخوانند و آینده کشور را به دست خود رقم بزنند.
در حوزه خصوصی یا عمومی، یعنی فعالیت‌های مدنی و حرفه‌ای خود برای رفع موانع ذکر شده منجمله تبعیض، چه کرده‌اید و چه می‌کنید؟
مدت زیادی می‌شود که در حوزه سیاست کار می‌کنم و فعالیت سیاسی گسترده‌ای دارم. من رهبر یک حزب هم هستم. در حزب ما، هم زنان و هم مردان فعالانه سهم دارند. یکی از شعارهای ما در حزب، برابری و تساوی جنسیتی بوده و هست. خوب می‌دانید که معاون دوم من در انتخابات ریاست جمهوری (خانم عصمتی) یک زن حقوق‌دان بود. من برای ارتقاء آگاهی زنان همیشه تلاش کردم و از خداوند راضی‌ام که به من این فرصت را داده تا از حقوق زنان دفاع کنم. من از زنان کشور می‌خواهم از تجملات زندگی دل بکنند و به سمت حقیقت و روشنایی قدم بگذارند.
اگر پیام خاصی دارید، بفرمایید.
به عنوان یک دوست از طبقه جوان کشور خواهش می‌کنم که به سیاست روز کشور خوب دقت کنند. به اعمال، رفتار و کردار نامزدان ریاست جمهوری بسیار موشکافانه دقت داشته باشند و به کسی رای بدهند که واقعاً شایستگی و لیاقت رییس جمهور شدن را داشته باشد.
-
«افغانستان به روایت دیگر» کمپینی است که به وسیله آرمان شهر OPEN ASIA و فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشرFIDH به مدت ۱۰۰ روز تا انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان جریان دارد. در این کمپین شخصیت های برجسته اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با گفتگو در مورد جامعه ای که دربرگیرنده حقوق زنان و حقوق انسان باشد، صدای مترقی افغانستان را به گوش میرسانند.
شما می توانید روزی یک مصاحبه از کمپاین «افغانستان به روایت دیگر» را در روزنامه ۸ صبح و انگلیسی آن را در وبسایت روزنامه هافینگتون پست (Huffington Post) بخوانید. همچنین این مصاحبه ها در وبسایت فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر (FIDH) نیز قابل دسترس است.
وبسایت فدراسیون بین المللی حقوق بشر: www.fidh.org
وبسایت روزنامه هافینگتون پست: www.huffingtonpost.com/unveiling-afghanistan
