۳۵ امین سالگشت تصویب کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان/ کاری از فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر fidh
موارد فاحش نقض حقوق بشر
افغانستان: وضعیت زنان افغان هنوز هم نگران کننده است – ملل متحد
صدای آمریکا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ گزارشگر سازمان ملل متحد که هشت روز پیش به منظور ارزیابی وضعیت زنان و بررسی خشونت علیه زنان افغان وارد افغانستان شده است، با ابراز نگرانی می گوید که هنوز هم زنان افغان با انواع خشونت روبرو هستند.
عراق خشونت علیه زنان در کردستان
بی بی سی فارسی ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴ در کردستان عراق آمارهای مختلف و در بعضی موارد متناقضی در زمینه خشونت علیه زنان وجود دارد. این پارادوکس تنها به آمارهای ارائه شده از طرف سازمانهای غیر دولتی مدافع زنان و نهادهای حکومتی بر نمی گردد بلکه به عدم وجود آمارهای دقیق و مشخص حتی از طرف نهادهای حکومتی درگیر و مسئول در این مساله بستگی دارد.
ایران: حکیمه شکری در بند زندانیان قتل و مواد مخدر/ مسئولان توضیحی برای انتقال غیرقانونی او ندارند.
کلمه ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ حکیمه شکری از جمله زندانیان بی ادعای جنبش سبز است. او را در بهشت زهرای تهران دستگیر کرده اند؛ وقتی برای بزرگداشت امیر ارشد تاجمیر بر سر مزار این شهید جنبش سبز حاضر شده بود. حالا یک هفته می شود که او را به طور غیر قانونی به زندان قرچک تبعید کرده اند.
آمریکا :یک زن مسئول اصلی برنامه شکنجه در سازمان سیا
دویچه وله ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ مسئول شکنجههای مخوف سازمان سیا زنی ۴۹ ساله است که نامش فاش نشده است. همکارانش او را فردی باهوش توصیف میکنند که از ارتکاب اشتباه نمیهراسد و اطلاعاتش درباره القاعده بیشتر از هر کارمند دیگر سازمان سیا است.
استرالیا: پولیس استرالیا یک مادر را به جرم قتل فرزندانش بازداشت کرد
تلویزیون یک ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ در پی قتل هشت کودک در شهر “کینز” استرالیا، پولیس این کشور مادر آنان را به عنوان مظنون اصلی این ماجرا بازداشت کرده است.جسد هشت کودک که بین ۱۸ماه تا ۱۵سال سن داشتند روز جمعه بعد از ظهر به وقت محلی در خانه آنها کشف شده بود.
دفاع از حقوق بشر
بزرگداشت کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان CEDAW در ۳۵امین سالگشت تصویب آن
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر ۱۶ دسامبر ۲۰۱۴ به مناسبت سی و پنجمین سالگشت تصویب کنوانسیون بین المللی رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان (CEDAW)، فدراسیون در روز ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ شماری از امکانات خلاق که دانشجویان دانشکده هنرهای تزیینی پاریس طراحی کرده اند در اختیار عموم قرار می دهد. کنوانسیون رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان مرجع جهانی حمایت از حقوق زنان است. این کنوانسیون در سال ۱۹۷۹ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد و اکثریت بزرگی از کشورهای جهان آن را به تصویب رسانده اند. بر اساس مقررات آن، مدافعان حقوق زنان پیشرفت های بزرگی در کشورهایشان به دست آورده اند: الغای قوانین تبعیض آمیز، افزایش نمایندگی زنان در نهادهای سیاسی، تصویب سن حداقل قانونی برای ازدواج، دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری، ممنوعیت ختنه زنان… فدراسیون در سالگشت این کنوانسیون، پوستر، متن مصور کنوانسیون و شماری کارت پستال منتشر می کند.
CEDAW و تلاش زنان ایرانی برای برابری جنسیتی
دموکراسی آزاد ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ در ایران، سیاستمداران محافظه کار و چهره های مذهبی رویکرد جهانی برای برابری جنسیتی (CEDAW) را رد کرده به جای او جایگزین “اسلامی” خود را پیشنهاد می کنند. در واقع، به گفته آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، این نقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ بود که جایگاه زنان را در ایران بالا برد. او گفته است، “اسلام فاطمه را [دختر حضرت محمد] همچو شخصیت برجسته و آسمانی به عنوان یک الگو و ایده آل برای زنان مسلمان معرفی کرده است.” با استفاده از فاطمه همچو یک الگو، رهبرجمهوری اسلامی و دیگر شخصیت های مذهبی و محافظه کار این مفکوره را ترویج می دهند که زنان و مردان در برابر خدا مساوی هستند اما دو جنس مختلف بوده، از نقش های اجتماعی و وظایف مختلفی برخوردار هستند.
افغانستان :یک تن از عاملان تجاوز گروهی پغمان بازداشت شد
۸صبح ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ نیروهای امنیت ملی، فرض‌الله یک تن از عاملان تجاوز جنسی گروهی پغمان را بازداشت کرده‌اند. امین‌الله یکی از همکاران فرض‌الله نیز بازداشت شده است. براساس اعلامیه‌ای که توسط دفتر مطبوعاتی امنیت ملی منتشر شده، فرض‌الله در جریان تحقیقات ابتدایی اعتراف کرده که وی مسوولیت رانندگی موتر تجاوزگران را به عهده داشته و هم‌چنین از تردد دیگر وسایط نقلیه، به دیگر شریکان جرمی خود گزارش می‌داده است.
بیانیه عمومی در باره محو خشونت علیه زنان در آفریقای شمالی و خاورمیانه
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ «ما اعضای سازمان های زنان و حقوق بشر در تونس، الجزایر، لیبی و مصر که در تاریخ ۹ و ۱۰ دسامبر ۲۰۱۴ در سمینار منطقه ای «بهترین روش های مبارزه با خشونت علیه زنان» که به ابتکار جامعه دمکراتیک زنان تونس (ATFD)، جمعیت بیتی، فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و شبکه حقوق بشر اروپا ـ مدیترانه در پایان ۱۶ روز فعالیت بین المللی علیه خشونت جنسیتی و روز حقوق بشر در تونس برگزار شد؛ پس از تبادل تجربه ها و آموزش بهترین روش های مبارزه با خشونت علیه زنان و در پی بحث های عمیق در باره شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و خطرهای ناشی از جنبش های محافظه کار و ارتجاعی که از دین استفاده می کنند …
کودکان
ایران: دانش آموزان افغان در ایران؛ از تبعیض تا سختی
بی بی سی فارسی ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ بدرفتاری با دانش آموزان افغان در مدارس ایران، بار دیگر خبرساز شده است. اخیرا گزارش شده بود که معلم یک مدرسه در پاکدشت، نزدیک تهران، برای تنبیه چند دانش آموز افغان، آنها را وادار کرده بود تا دستشان را داخل کاسه توالت بکنند.
افغانستان: امنیت ملی افغانستان نوجوان انتحاری سیزده ساله را بازداشت کرد
بی بی سی فارسی ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ اداره امنیت ملی افغانستان می‌گوید پسربچه‌ای را بازداشت کرده که می خواست در کابل حمله انتحاری انجام دهد.در خبرنامه اداره اطلاعات افغانستان آمده که این پسربچه توسط نیروهای امنیتی ملی در ناحیه پنجم در حومه شمال غربی کابل پایتخت افغانستان بازداشت شده است.
افغانستان ۲۷۳ واقعه تخلفات بشری در برابر اطفال در کندهار ثبت شده است.
پژواک، ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ مسوولین کمیسیون مستقل حقوق بشر ولایت کندهار می گویند، که در جریان سال روان ٢٧٣ واقعه تخلفات بشری را در برابر اطفال در آن ولایت ثبت نموده اند.
عکس سال یونیسف: کودکان به جای مانده از گردشگران سکس
رادیو زمانه ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ پدران غربی‌شان فقط در پی سکس ارزان‌قیمت بودند و مادرانشان به‌عنوان “فاحشه” شناخته شدهاند. این سرنوشت بیرحم کودکان فیلیپینی در محله‌های توریستی این کشور است که با لنز دوربین اینزا کاترینا هاگِمن (Insa Cathérina Hagemann) و اشتفان فینگر (Stefan Finger) دو عکاس آلمانی به تصویر کشیده شده است.
ایران: برای کودکان؛ این جواهرات کف خیابان‌ها!
بهار نیوز ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ مرهمی بر زخمهای کهنه این کودکان و دخترکان سرزمینمان نیست، جز شانه خالی کردن و پاس دادن و حتی ندیدن و رها کردن، نمی دانم متولی جمع آوری کودکان متکدی این شهر کیست؟
قوانین و لوایح
افغانستان : اگر قانون شریعت مراعات شود هیچ مشکلى زنان را تهدید نخواهد کرد
خبرگزاری پژواک ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ شاملین کنفرانس سه روزۀ محوخشونت علیه زنان، خواهان تصویب قانون اسلامى خانواده و طى مراحل قانونى آن جهت تصویب از وزارت عدلیه گردید.
ایران: آخرین وضعیت لایحه جامع حقوق زنان
مهر خانه ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ لایحه جامع حقوق زنان در شعارهای انتخاباتی دکتر روحانی وجود داشت و قرار بر این شد تا دیدگاه‌های رییس‌جمهور برای تدوین این لایحه استخراج شود. به گزارش مهرخانه، اولین‌بار در فروردین ماه سال جاری شهیندخت مولاوردی؛ معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده در دومین جلسه مشترک معاونت امور زنان و خانواده و فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی از تدوین «لایحه جامع حقوق زنان» خبر داد.
ایران : فعالان زن درخصوص قانون مدیریت خدمات کشوری اظهارنظر کنند/ شعارهای خانوادگی شهرداری نشان از خشونت دارد
مهر خانه ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ شهلا اعزازی؛ جامعه‌شناس با بیان این که ۱۵ سال پیش اولین تحقیقات درباره خشونت خانگی علیه زنان در ایران صورت گرفته است، اظهار داشت: در این تحقیقات بیشتر به دنبال ویژگی‌های فردی زنان و مردان مانند فقر، بیکاری و … بودند که در این زمینه نیز نتایج متعددی به دست آمد. در آن دوره مقاله‌ای نوشتم با این موضوع که نباید تنها به روابط زنان و مردان داخل خانه توجه کرد.
قانونگذاران خشونت علیه زنان را در دستور کاری خود برای سال ۲۰۱۵ قرار می دهند
الجزیره ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ تعداد گزارش ها در رابطه با تجاوز و فرهنگ تجاوز، از محیط های دانشگاهی تا پایگاه های نظامی آمریکا و جبهه جنگ سوریه، در سال ۲۰۱۴ به شدت افزایش یافته اند. این روند می تواند در سال ۲۰۱۵ تغیر پیدا کند، هنگامی که تعدادی از تصمیم گیرندگان، تجاوز و دیگر اشکال خشونت علیه زنان را در دستور کاری خود قرار دهند. دیوان کیفری بین المللی در لاهه (ICC) انتظار می رود در سال آینده به نتیجه ای برسد تا جنگ سالار سابق و معاون رئیس جمهور کنگو ژان پیر بمبا را برای جنایات طی یک کودتا در جمهوری آفریقای مرکزی در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ به اتهام تجاوز محکوم کند. این اولین بار است که دادگاه تجاوز را به عنوان سلاح جنگی تعقیب می کند و شهادت قربانیان را در روند دادرسی شامل می کند.
حقوق مدنی و سیاسی
افغانستان: زنان نسبت به حقوق خود آگاه تر شده اند
خبرگزاری رشد ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ در کنفرانس علمی محو خشونت علیه زنان که امروز در کابل به پایان رسید تاکید شد که نسبت به گذشته زنان نسبت به حقوق شرعی و قانونی خود آگاه تر شده اند و این می تواند در محو خشونت علیه آنان تاثیر داشته باشد. در این سمینار از طرف وزارت امور زنان در کابل برگزار شده بود دهها نفر از علما، اساتید دانشگاه ها، دانشجویان، نمایندگان نهادهای مدنی، اعم از زنان و مردان اشتراک نموده بودند.
افغانستان :پروگرام تازه یو ایس آی دی برای بهبود زندگی زنان افغانستان
صدای آمریکا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ پروژه پنج ساله کونتر پارت به هدف ایجاد هماهنگی و نزدیک کردن همکاری ها بین نهاد های جامعه مدنی زنان افغان به حمایت اداره انکشاف بین المللی ایالات متحده امریکا راه اندازی شده است.کونترپارت به همین منظور یک نشست دو روزه را نیز امروز در کابل راه اندازی کرد که زنان عضو یکصد وسی نهاد جامعه مدنی از ۲۴ ولایت در آن شرکت کردند.
اردن: فرودستی زنان عرب: ولایت
زنان و قوانین در جوامع مسلمان ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ عفاف جبیری می‌گوید: مفهوم ولایت (قیمومیت/ولایت بر زنان) کلید تبعیض علیه زنان است. بحث بر سر تفاسیر متفاوت از قیمومیت تحت قوانین مسلمانان، در نهایت برای یافتن فرضیه‌های اساسی مفاهیم کلیدی مردانگی و زنانگی و نهاد‌هایی که این مفاهیم را ترویج میکنند، به شکست می‌انجامد. برخی از مفاد قانون خانواده مسلمانان در قالب عملکردهای پدرسالاری در منطقه عرب نهفته است. یکی از این مفاد که باید به آن توجه ویژه شود نظام قیمومیت (ولایت) است که اساس تابعیت حقوقی و اجتماعی زنان را تشکیل میدهد. قانون خانواده در منطقه عرب به طور معمول شامل قوانینی است که به ولی (یکی از وابستگان ذکور) حق قیمومیت بر زن (ولایت) اعطا می‌کند. دو نوع قیمومیت وجود دارد: اولی به طور خاص مربوط به انتخاب همسر است و دومی به موارد کلی برمیگردد. این مفاد کلی زن را تحت ولایت مرد قرار میدهد: یا این که تا وقتی که به سن معینی برسد (برای مثال در اردن زنان تا سنّ سی سالگی تحت ولایت هستند) یا برای همهٔ عمر (مثل زنان یمن و عربستان سعودی). قوانین ولایت زنان را به عنوان افراد زیر سنّ قانونی و وابسته تعریف میکنند. قوانین ولایت بر زنان نه تنها دامنه فعالیت آنها را محدود می‌کند بلکه مهمتر از آن نشان دهنده یک گفتمان جامع ، فعال، و چند رشته‌ای است که مفاهیم اساسی هنجار زنانگی و مردانگی را باز تولید می‌کند.
فرهنگ و جامعه
ایران: طرح ملی کاهش آمار طلاق در کشور اجرا می شود
خبرگزاری ایرانا ۲۱ دسامبر ۲۰۱۴ ‘همایون هاشمی’ عصر یکشنبه در حاشیه سفر به استان قم در گفت و گو با خبرنگاران با بیان اینکه طرح ملی بشیر به صورت آزمایشی در استان یزد انجام شد افزود: این طرح در یزد نتیجه بخش بوده و با اجرای آن ۶۰ درصد افرادی که در آستانه طلاق قرار داشتند در این استان از طلاق انصراف داده اند.
افغانستان: مجرمان دختر نیز در کابل ظهور کرد
خبرگزاری رشد ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ وقتی سه دختر جوان در اقدامی کم سابقه یک دختر جوان دیگر به نام مریم را در نزدیکی دانشگاه کابل با ضربات چاقو زخمی و تلفن همراه او را سرقت کردند، همه از ظهور مجرمان دختر در کابل انگشت به دهان ماندند. پولیس کابل امروز (پنجشنبه ۲۷ قوس) این سه دختر جوان را به اتهام قتل و سرقت از مربوطات حوزه سوم کابل بازداشت کرده است.
مراکش : حق «پس دادن» عروس، برای دامادهای مراکش!
بهار نیوز ۲۲ دسامبر ۲۰۱۴ در طول ده سال گذشته میزان ازدواج دختربچه‌ها در مراکش نزدیک به دو برابر شده است. طبق تحقیقی که وزارت دادگستری این کشور انجام داده، ۳۵ هزار و ۱۵۲ دختربچه که بیش از ۹ سال داشته‌اند، در سال ۲۰۱۳ به پای سفره عقد نشانده شدهاند. این در حالی است که در سال ۲۰۰۴ شمار ازدواج اجباری دختربچه‌ها ۱۸ هزار و ۳۴۱ بوده است.
پوستر هایی از اوایل قرن بیستم که از وحشت جهانی با حقوق زنان خبر می دهند
سیاست
ده زن انقلابی که کمتر آنان را می‌شناسند
رادیو زمانه ۱۹ دسامبر ۲۰۱۴ ما همگی با مردان انقلابی‌ای نظیر چه‌گوارا آشنا هستیم، اما تاریخ همیشه گرایش به این داشته که سهم زنان انقلابی‌ای را که زمان و انرژی و زندگیِ خود را وقف مبارزه با نظام‌ها و ایدئولوژی‌ها کرده‌اند پنهان سازد. به‌رغم این بدفهمی‌ها، دهها زن در تاریخ بوده‌اند که مشارکت فعالی در انقلاب‌ها داشته‌اند، و بسیاری از ایشان نقشِ مهمی در این زمینه ایفا کرده‌اند. این زن‌ها که از طیف‌های سیاسیِ مختلف هستند، برخی‌شان مسلح به تفنگ بودند و برخی مسلح به قلم، اما همگی برای باورهای‌شان سخت جنگیدند.
افغانستان : روشن نیست که بهبود زنان افغان نتیجۀ کمک امریکا باشد
صدای آمریکا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۴ هیچ علامت روشنی وجود ندارد که بهبود در زندگی زنان افغان که حکومت ایالات متحده از آن یاد می کند، نتیجۀ صد ها میلیون دالر کمک امریکا به افغانستان باشد. مفتش ویژۀ ایالات متحده برای بازسازی افغانستان یا سیگار این مطلب را در گزارشی در مورد تفتیش مساعدت های امریکا برای زنان افغان تذکر داده است که از سوی وزارت های دفاع و خارجۀ امریکا و ادارۀ ایالات متحده برای انکشاف بین المللی یا USAID فراهم شده است.
پاکستان: خیبر پختونخوا تکاور زن استخدام می کند
آسیای میانه آنلاین ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴ پیشاور – صفیه ناز، افسر پلیس از ناحیه نوشهره امیدوار است در نبرد ضد تروریستی در کنار همکاران مرد خود شرکت کند.پلیس های زن پاکستان در تمرین آزمایشی در ناحیه نوشهره، در خیبر پختونخوا در ماه نوامبر. سی و شش زن برای آموزش نظامی و تبدیل به تکاور استخدام شده اند.
زنانی که برای عدالت در افغانستان مبارزه می کنند با تحقیرتمویل کنندگان خارجی رو به رو هستند
آی بی ام ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴ یک عضو فعال جامعه مدنی در رابطه با دولت جدید اشرف غنی می گوید “بدون فشار بین المللی، حقوق زنان هیچ جایی در دستور کار دولت نخواهد داشت” . نهادهای جامعه مدنی افغانستان اغلب در مبارزه برای حقوق زنان، پاسخگویی برای جنایات جنگی و نیاز برای پایان دادن به شکنجه در روزهای تاریکی که دولت کرزی این مسائل را به فراموشی سپرد به تنهایی جنگیدند. با پایان دوران ریاست جمهوری کرزی، فعالان امیدوارند فرصت جدیدی برای قرار دادن حقوق بشر در دستور کار کاخ ریاست جمهوری داشته پاشند. اما زمانی که تمویل کنندگان خارجی افغانستان در کنفرانس لندن در مورد افغانستان بر تعهدات خود برای دست گیری از دولت جدید افغانستان تاکید مجدد کردند، آنها یکی از مهمترین عناصر اصلاحات موفق را به فراموشی سپردند – صدای جامعه مدنی.
گزارش، پژوهش و کتاب
ایران: “تجاوز در بستر زناشویی” و سکوت قانون
بی بی سی فارسی ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴ خشونت علیه زنان، علی رغم بسیاری از موضوعات دیگر که تعلق به یک جغرافیای خاص دارد، مرز و محدوده ای نداشته و یک پدیده جهانی است. پدیده ای است که در اشکال مختلف جسمی، روحی، روانی و اقصادی رخ می نماید و حوزه خصوصی و عمومی زندگی زنان از هر قشر و طبقه که باشند را در بر می گیرد.
ایران : چرا جوانان ایرانی از ازدواج فراری شدهاند؟
بهار نیوز ۲۱ دسامبر ۲۰۱۴ این نظرسنجی که با هدف بررسی عوامل موثر بر تاخیر ازدواج از منظر جوانان انجام شد، نشان داد که ۴۹/۵ درصد پسران ۱۵ تا ۲۹ ساله مجرد اصلا شرایط خود را برای ازدواج مناسب نمی بینند اما از میان دختران همین سال، تنها ۲۲/۳ درصد برای ازدواج آمادگی ندارند. به بهانه این آمارها با دکتر افسر افشار نادری گفت وگو کردیم تا از تحلیل این جامعه شناس با خبر شویم.
ایران : ما «گلدن تایمی‌ها»
بیدارزنی۱۶ دسامبر ۲۰۱۴ مرکز بهداشت و درمان فرمانفرمائیان در خیابان آذربایجان است، مرکز شهر و نزدیک محل کارم. دیوارهای آبی و فضایی گرفته دارد اما حضور چندین زوج جوان و شیک‌پوش و خوشحال که چشم‌هاشان برق می‌زند، فضایش را تلطیف کرده است. همه‌ی این زوج‌های دست در دست مانند من و همسرم (که البته قرار است تا چند روز دیگر عقد کنیم) برای انجام آزمایش‌های پیش از ازدواج به این مرکز آمده‌اند و همه در صف طولانی، لیوان‌های نمونه ادرار را تحویل می‌گیرند و بعد خانم‌ها قرار است واکسن کزاز و دیفتری بزنند و آقایان نمونه خون بدهند برای تشخیص تالاسمی.
آرمان شهر
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر، صفحه‌ای ازکتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتابخانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است. کوشش ما بر این است که تمام عهدنامه‌ها و اسناد حقوق بشری به زبان فارسی را در یک کتابخانه مجهز گرد آوریم. در این بخش می‌توانید از اسناد بین‌المللی و ملی، مقالات، گزارش‌ها، اعلامیه‌ها و گزارش‌های چندرسانه‌ای بهره‌مند شوید.
منابع این شماره: بی بی سی فارسی ، مهرخانه، آزانس خبری پژواک، هشت صبح، ، صدای آمریکا، رادیو زمانه، خبرگزاری رشد، دموکراسی ازاد، دویچه وله، الجزیره، تلویزیون یک، فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر، زنان و قوانین در جوامع مسلمان، خبرگزاری ایرنا، بهار نیوز، وبسایت کلمه، دویچه وله، ای بی ام، آسیای میانه آنلاین، بیدار زنی.
هفت روزنامه حقوق بشری زنان- شماره ۷۵
