منبع: بی بی سی فارسی
هیات حقیقت‌یاب برای بررسی دلایل سقوط شهر قندوز در شمال افغانستان، با اعلام نتایج تحقیقات خود، “ضعف رهبری و پیچیدگی ساختارهای دولتی” را دلیل اصلی سقوط این شهر به دست طالبان دانسته است.
این هیات پنج نفری که به ریاست مشترک امرالله صالح، رئیس پیشین اداره امنیت ملی و فاروق وردک، وزیر پیشین معارف (آموزش و پرورش) در ۱۸ میزان (مهر) کارش را به دستور اشرف غنی رئیس جمهوری آغاز کرد، امروز (۳۰ عقرب/آبان) گزارش خود را با رسانه‌ها در میان گذاشت.
آقای صالح گفت که این هیات برای تهیه گزارش ۲۰۰ صفحه‌ای خود، بیش از دو هزار صفحه اسناد و مدارک مربوط به سقوط قندوز را بررسی کرده و با افراد مختلفی، از مقام‌های دولتی گرفته تا افراد عادی مصاحبه کرده است.
او افزود که سوال اصلی در این تحقیق این بود که آیا دلیل اصلی سقوط قندوز “دسیسه بود یا ناکامی یا هر دو؟”. آقای صالح گفت: “ما به دسیسه سازمانیافته برنخوردیم.”
شهر قندوز سه روز در کنترل طالبان بود
رئیس پیشین امنیت ملی توضیح داد که هیات حقیقت‌یاب کارش را بر سه موضوع اصلی متمرکز کرد: رهبری استراتژیک، وضعیت ساختاری نهادها و وضعیت دسترسی به امکانات.
او گفت: “ما استراتژی اقدام را نقد و بررسی کردیم. ما نهادی به نام شورای امنیتی ملی افغانستان را که ریاست آن با رئیس جمهوری افغانستان است، نقد، بررسی و تحلیل کردیم. ما خلاءهایی را که در شیوه کار این نهاد است آشکار کردیم. [این که این نهاد] با روش موجودش چقدر باعث فضای ابهام شده، ما آن را آشکار کردیم.”
آقای صالح با تاکید بر این که “بزرگترین ناکامی در رهبری است”، گفت که برخی نهادهای دولتی “در سطح استراتژیک و در سطح عملیاتی دروغ می‌گویند. ما این دروغ را در گزارش آشکار کرده‌ایم.”
او افزود: “یکی از اشتباهات بزرگ استراتژیک دولت این بود که چهاردره را طالبان می‌گیرند و اقدام صورت نمی‌گیرد، دشت ارچی را طالبان می‌گیرند و اقدام صورت نمی‌گیرد. بعدا آن‌ها پیشروی می‌کنند و آقتاش را می‌گیرند. آقتاش بزرگترین روستای خان‌آباد است در شرق قندوز.”
آقای صالح گفت به دنبال این اقدامات طالبان در چند ماه گذشته، “دولت به ابتکار ضعیفی متوسل می‌شود و خیزش مردمی را ایجاد می‌کند. نیرویی بی‌نظم در شرق قندوز به وجود می‌آورد. یعنی قبل از ورود به قندوز، طالبان شهر قندوز را به محاصره کشیده بودند.”
+بشنوید: هیات حقیقت‌یاب برای بررسی سقوط قندوز، گزارش خود را ارائه کرد
رئیس کمیسیون حقیقت‌یاب دومین و بزرگترین ناکامی در دفاع از قندوز را “پیچیدگی ساختارها” عنوان کرد و به عنوان مثال گفت که نبود تعریف مشخص در روابط بین والی و فرمانده پلیس در ولایت، باعث سردرگمی میان نیروها شده و آن‌ها در روز بحران نمی‌دانند که از چه کسی اطاعت کنند.
آقای صالح گفت که مشکلی در کمبود امکانات یا دسترسی به آن نبوده است. به گفته او، هیچ سربازی به دلیل عدم دسترسی به غذا و مهمات عقب‌نشینی نکرده، بلکه برعکس، بخشی از جنگ افزارهای آن‌ها به دست طالبان افتاده است.
امرالله صالح: “ارتش حتی نتوانست که در برابر پیشروی طالبان به درون شهر واکنش نشان دهد.”
او افزود مدتی را که هیات در گزارش خود بررسی کرده از ماه ثور (اردیبهشت) تا روز ۷ میزان سال جاری را در بر می‌گیرد، یعنی یک روز پس از سقوط شهر قندوز و روزی که نیروهای آمریکایی ستون مهاجمان گروه طالبان را در نزدیک فرودگاه قندوز بمباران کردند.
رئیس هیات حقیقت‌یاب دشواری‌هایی را در سطح عملیاتی هم توضیح داد و گفت زمانی که طالبان در ساعت ۳ بامداد ۶ میزان عملیات تهاجمی خود را از چهار سو به شهر قندوز آغاز کردند، بسیاری از زمینه‌های این عملیات را با استفاده از ضعف نیروهای دولتی آماده کرده بودند و به این دلیل توانستند تا ساعت ۴:۳۰ عصر همان روز این شهر را تصرف کنند.
امرالله صالح گفت که گروه طالبان برای تصرف شهر استراتژیک قندوز که تنها پنج کیلومتر در کمتر از هفت کیلومتر مساحت دارد، به سه تاکتیک روی آورد: اول جنگ طولانی و خسته‌کن با پلیس محلی، دوم پراگنده کردن جغرافیای جنگ به هدف پراگنده کردن نیروهای ارتش از قندوز و سوم نفوذ در درون شهر.
آقای صالح افزود وقتی که نیروهای پلیس کاملا خسته شدند و واحدهای ارتش هم به بدخشان، بلخ و برخی مناطق دیگر پراگنده شدند، طالبان مرکز اصلی ارتش را دور زدند و به مواضع پلیس به عنوان نقطه‌های ضعف دولت حمله کردند. به گفته او، در چنین حالتی ارتش حتی نتوانست که در برابر پیشروی طالبان به درون شهر واکنش نشان دهد.
آقای صالح گفت که دولت گزارش هیات حقیقت‌یاب را خوانده و قرار است که دیدگاه‌های خود را درباره آن تا فردا، (یکشنبه، اول قوس/آذر) اعلام کند.
او افزود که این هیات کار خود را با استقلال کامل انجام داده و تحت تاثیر هیچ‌گونه الزام اخلاقی، حقوقی و سیاسی قرار نگرفته است.
