نویسنده: هیلینا ملک یار ،منبع: الجزیره/ برگردان: ضیا صادق/ ۸صبح
در حال حاضر افغانستان باید با گروهی صلح کند که طی ۱۰ سال گذشته، ویرانی‌ها و بدبختی‌های بی‌شماری را در شهرها و قریه‌های افغانستان به‌وجود آورده‌اند. این در حالی است که امریکا، بریتانیا و کشورهای ناتو نیز خواهان آن اند، حتا چین نیز در این زمینه دست به کار شده است. یک سال پس از خروج سربازان بین‌المللی از کشور، تلفات نیروهای امنیتی افغانستان به‌شکل سرسام‌آوری به اوج خود رسیده است. تنها در جریان نیمه نخست سال ۲۰۱۵، ۵۰۰۰ شهروند ملکی افغانستان کشته و زخمی شده‌اند. برعلاوه، از سال ۲۰۰۹ به این طرف، نزدیک به ۳۰۰۰۰ سرباز افغان کشته و زخمی شده‌اند. هم‌چنان، در ماه سپتامبر سال گذشته تلفات غیر‌نظامیان به ۵۷ درصد افزایش پیدا کرده است.
آنچه برای همه آشکار است، این‌که افغان‌ها بیش از هر کسی دیگر خواستار پایان جنگ‌اند. اما، برعکس همکاران بین‌المللی افغانستان، صلح را به هر قیمتی نمی‌خواهند و دوست ندارند، دست‌آوردهای ۱۵ سال گذشته را از دست بدهند.
پروسه چهار‌جانبه صلح از سوی کشورهای افغانستان، پاکستان، امریکا و چین بعد از فراز‌و‌نشیب‌های زیادی بار دیگر از سر گرفته شد. نخستین دور این گفتگوها هفته گذشته در اسلام‌آباد پاکستان برگزار شد، و دور دوم آن روز دوشنبه در کابل ادامه یافت.
پاکستان خواستار صلح یا تقسیم قدرت است؟
برایند نشست چهار‌جانبه اسلام‌آباد انعکاس خوبی در رسانه‌های پاکستانی و غربی داشت اما نتوانست حس اعتماد را در بین افغان‌ها کسب کند. در عین روزی که اسلام‌آباد میزبان گفتگوهای چهار‌جانبه صلح بود، بر اثر یک حمله راکتی در یک مکتب ابتدایی دختران در ولایت خوست افغانستان، سه شاگرد کشته و هشت تن دیگر مجروح گردیدند و از یک حمله انتحاری دیگر در جلال‌آباد جلوگیری گردید. در ضمن سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی پاکستان و نماینده این کشور در نشست چهار‌جانبه، تاکید کرد که دولت افغانستان باید «شرایط مناسب برای گفتگوهای صلح» به‌وجود آورده، «اعتمادسازی» کند و طالبان را به صلح تشویق کند.
هم‌چنان رییس‌جمهور غنی خواستار یک چارچوب برای گفتگوهای صلح با تمرکز بر «گردانندگان جنگ» و به عبارت دیگر، او از پاکستان خواست که برای رسیدن به اهداف استراتژیک خود از جنگ نیابتی در افغانستان بپرهیزد. از سوی دیگر، پاکستان تلاش کرده است، تا بیشترین کنترول را بالای دولت افغانستان داشته باشد. این کشور از افغانستان می‌خواهد که فضایی را برای پاکستان فراهم سازد تا با رقیب خود هند مقابله کند. این در حالی است که، یک افغانستان قدرتمند برای پاکستان چالشی بزرگ به حساب می‌رود. به خاطری که موجودیت چنین کشوری پاکستان را از رسیدن به منابع طبیعی و بازارهای آسیای میانه باز می‌دارد. هم‌چنان اسلام‌آباد از کابل می‌خواهد که خط دیورند را به‌عنوان خط رسمی مرزی به رسمیت بشناسد.
پاکستان واژه «صلح» را به «مصالحه» تغییر داد که این نشان‌دهنده فشار بر کابل است تا با نمایند‌گان اسلام‌آباد برای تقسیم قدرت موافقت کند. از سوی دیگر، یکی از خواست‌های دیگر در فهرست اسلام‌آباد، تشکیل نهادی است که انعکاس‌دهنده ایدیولوژی طالبان باشد. نه حالا و نه در آینده، دولت افغانستان بتواند تصمیم واحد در باره خط دیورند بگیرد. خطی که توسط یک بریتانیایی در جنگ دوم افغان و انگلیس در سال ۱۸۸۹ به‌وجود آمد. مشکل این خط بعد از استقلال هند و تشکیل شدن پاکستان در سال ۱۹۶۷، در حال حاضر برای دولت افغانستان به موضوع حیثیتی بدل شده است.
افغانستان و رابطه این کشور با هند
پاکستان خواستار کنترول روابط هند با افغانستان است، مخالفت پاکستان با کنسولگری‌های هند در ولایات افغانستان یکی از مظاهر این خواسته است، که این تخلف آشکار در برابر استقلال افغانستان است. رییس‌جمهور غنی به گونه آشکار روشن کرده که چنین دخالت هرگز قابل قبول نیست. او به‌طور مکرر گفته است که استقلال و قانون اساسی افغانستان قابل مذاکره نیست و «صلح مساوی با قانون اساسی نمی‌باشد.» غنی هم‌چنان به افغان‌ها اطمینان داده است که دو فصل نخست قانون اساسی که در باره ساختار حکومت، حقوق اساسی اتباع و وجایب دولت می‌باشد، قابل مذاکره نمی‌باشد. تساوی حقوق زنان، آزادی بیان، مصونیت زندگی انسان‌ها، حق تشکیل احزاب و نهادها و حق تحصیل در میان ارزش‌هایی‌اند که طالبان در زمان حکم روایی‌شان در دهه ۱۹۹۰ به آن‌ها باور نداشت و رفتار کنونی‌شان نیز عدم باور به آن‌ها را نشان می‌دهد.
زمانی‌که پاکستان در نشست چهار‌جانبه اسلام‌آباد، درباره ایجاد «فضای مناسب» برای طالبان چانه‌زنی می‌کرد، سرخط خبرهای رسانه‌های افغانستان را اعمار ۶۳ مکتب جدید در ولایت سرپل، فراغت ۳۰۰ بانوی جوان از برنامه توسعه مدیریت و رهبری زنان از USAID، برگزاری ششمین دور برنامه زمستانی انستیتوت ملی موزیک و حضور هزاران جوان که برای استقبال از تیم ملی کرکت به فرودگاه کابل رفته بودند را تشکیل می‌داد. در زمان طالبان دخترها حق رفتن به مکاتب را نداشتند، و از حضور در اماکن عامه محروم بودند و پسرها از انجام دادن ورزش منع شده بودند، موسیقی منع شده بود بنا با در نظر داشت چنین شرایط افغان‌ها نمی‌خواهند بار دیگر به زندگی سیاه دوران طالبان باز گردند.
بانی نشست چهار‌جانبه اسلام‌آباد بر «رهبری گفتگوها» توسط دولت افغانستان تاکید دارد. در حقیقت، این مساله از مدت‌ها در آجندای امریکاییان قرار داشته است. امریکا زمانی که تصمیم گرفت به جنگ خود در افغانستان خاتمه دهد، در عین زمان تلاش‌ها برای گفتگوهای صلح را نیز آغاز کرد، تا توانسته باشد در کنار آن فضایی را برای ثبات به‌وجود آورده باشد. این پروسه موفق نبود به‌خصوص پاکستان به این باور بود که بعد از مدت‌ها صبر و ایجاد مشکلات برای دولت و مردم افغانستان، به‌ویژه بعد از خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان، بتواند به اهداف خود در افغانستان دست یابد. شرکت در گفتگوهای تحت نام صلح و مصالحه از سال ۲۰۱۰ تنها تاکتیک‌های برای طفره رفتن از سوی پاکستانی‌ها بود.
آیا طالبان از قدرت صرف‌نظر خواهند کرد؟
ممکن است اسلام‌آباد نیز برای فروپاشی و ضعیف ساختن حکومت وحدت ملی غنی و رییس اجرایی عبدالله عبدالله حساب باز کرده باشد. در حالی که رییس‌جمهور افغانستان همین اکنون بهای سنگینی را از آغاز آشتی با پاکستان در داخل کشور می‌پردازد. به‌خصوص بعد از آن‌که گفتگوها نتیجه نداده‌اند. بنا، فضای شکننده سیاسی در کابل بیش از این جایی برای امتیاز انحصاری ندارد. افغانستان دیگر آماده نیست که بیش از این مدارا کند. مسلما، پاکستان نیز دیگر دلیلی برای مصالحه ندارد. شمار زیادی از گروه‌های قدرتمند طالبان به شمول شبکه حقانی حاضر نیستند قدرت را از دست بدهند. بنابراین چشم‌اندازی برای واشنگتن برای افغانستان چندان رضایت‌بخش نیست.
پایان جنگ در افغانستان و جلوگیری این کشور از تبدیل شدن به سکوی پرش برای گروه‌های تروریست، نیازمند یک تغییر قوی در پالیسی‌ها است. نخست این‌که توازن قدرت در منطقه باید در نظر گرفته شود و امریکا نیز با یک اهداف استراتژیک روشن بار دیگر به نبرد بر ضد تروریسم برگردد. مطمینا جنرالان امریکایی بعد از ۱۵ سال تجربه، می‌توانند استراتژی موثر جنگی را طرح‌ریزی کنند که نیازمند لشکر‌کشی‌های نمایشی نباشد. در عین زمان، ایالات متحده امریکا باید سیاست مبهم خود در قبال پاکستان و حتا چین و هم‌پیمانان دیگر را تغییر دهد. برعلاوه از مسیر سازمان ملل متحد نیز از فشار بر پاکستان و استفاده از تحریم‌ها، به تعلیق در آوردن کمک‌ها به‌عنوان تهدید استفاده کند. با این همه، رییس‌جمهور اوباما هنوز هم یک چانس دارد که به جنگ درازمدت افغانستان آبرومندانه پایان بدهد، قبل از آن‌که از قدرت کنار برود.
