ایگناسیو دلوس ریس

بی‌بی‌سی، بوئنوس‌آیرس

جنایتکار حکومتی، دیکتاتور، سرکوب‌گر؛ آرژانتینی‌ها به اشکال مختلفی از ژنرال خورخه رافائل ویدلا، رهبر نظامی پیشین این کشور یاد می‌کنند. او در ۸۷ سالگی در زندان درگذشت. به نظر می‌رسد تقریبا همه بر سر یک موضوع اتفاق نظر دارند: او به احتمال زیاد منفورترین فرد در آرژانتین بود. ویدلا یکی از نمادهای دوران کودتاها، حکومت نظامیان، و سرکوب و اختناق شدید در آمریکای جنوبی بود.

او در سال ۱۹۷۶ با رهبری کودتایی علیه دولت ایزابل پرون به قدرت رسید. ایزابل پرون در دوران ریاست جمهوری‌اش با مشکلات زیادی مواجه بود و نتوانست با بحران مالی شدید کشور، گروه‌های چریکی چپگرا و ترور حکومتی مقابله کند.

ژنرال ویدلا از سال ۱۹۷۶ تا سال ۱۹۸۱ بر آرژانتین حکومت کرد. سازمان‌های حقوق بشری می‌گویند که در این دوران حدود ۳۰ هزار نفر از مخالفان سیاسی دستگیر شدند، و در جریان آنچه که به “جنگ کثیف” معروف شد، به‌قتل رسیدند. حکومت نظامی او برای مقابله با مخالفان از روش‌های مختلف، از جمله ربودن نوزادان آنها، استفاده می‌کرد. این نوزادان بعدها به اعضای ارتش و مقامات حکومتی سپرده می‌شدند.

برخی مخالفان مسلح بعد از تحمل شکنجه، از هواپیما و هلی‌کوپتر به رودخانه ریورپلاته انداخته می‌شدند تا پیکرشان هیچگاه پیدا نشود. به آنها لقب “ناپدیدشدگان” داده شد، و مادرانشان از آن موقع تابحال برای بازپس‌ گرفتن جنازه فرزندان و یا ملاقات با نوه‌های گمشده‌شان انتظار کشیده، و مبارزه می‌کنند.

زندگی در زندان

آنها به نام “مادران پلازا دو مایو (میدان مایو)” شناخته می‌شوند. این نام از میدان مایو در مرکز بوئنوس آیرس گرفته شده، یعنی جایی که آنها در پی رسیدن به عدالت راهپیمایی می‌کردند.

مادران پلازا دو مایو در سال ۲۰۱۰ محکومیت خورخه ویدلا به حبس ابد را در همین میدان جشن گرفتند. ژنرال ویدلا به‌خاطر شکنجه و قتل ۳۱ زندانی محکوم شد. او اولین رهبر آرژانتین بود که مجرم شناخته می‌شد.

محکومیت او به الگویی برای فعالان چپگرای کشورهای همسایه تبدیل شد که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ مورد آزار و سرکوب حکومت‌های نظامی حاکم در این منطقه قرار گرفته بودند. اما در ژنرال ویدلا نشان چندانی از پشیمانی دیده نمی‌شد. او یک بار در مورد مسوولیتش در مرگ فعالان مفقود الاثر گفت: آنها ناپدید شدگان هستند. نه زنده اند و نه مرده. فقط معلوم نیست کجا هستند.”

مادربزرگ‌های پلازا دمایو از مرگ ژنرال ویدلا خوشحال هستند

او اخیرا در داخل زندان مصاحبه‌ای انجام داد و در آن از آرژانتینی‌ها خواست که سلاح بدست بگیرند و علیه کریستینا فرناندز کرشنر، رئیس جمهوری فعلی آرژانتین، قیام کنند. ویدلا خانم فرناندز را مسوول مشکلات کشور می‌دانست.

خانم فرناندز و شوهر فقیدش، نستور کرشنر، در دوران حکومت ویدلا از فعالان چپگرا بودند. ویدلا گفته بود: “امروز آرژانتین درگیر جنگ جدیدی است؛ جنگی بدون سلاح. آنها مشغول بدست گرفتن نهادهای کشور هستند.” اما عده بسیار کمی به حرف‌های رهبر سابق کشور توجه کردند.

خاطرات

مادران برخی از گمشدگان دوران حکومت ویدلا می‌گویند که بعد از مرگ او احساس آرامش بیشتری دارند. اما آدولفو پرز اسکیول، برنده جایزه صلح نوبل، می‌گوید که مرگ او “به معنای پایان موجودیت فیزیکی اوست، اما آنچه که او بر سر مردم آورد، هنوز به پایان نرسیده است”.

بسیاری از آرژانتینی‌ها هشدار می‌دهند که او رازهای فراوانی درباره جنایات سال‌های “جنگ کثیف” را با خود برد. موریل، یکی از ساکنان بوئنوس آیرس، می‌گوید: “او هیچگاه حرفی که مادران و مادربزرگ‌های پلازا دو مایو منتظر شنیدنش بودند را نزد. او هرگز نگفت که در آن سال‌ها واقعا چه اتفاق افتاده، و از آن بالاتر اینکه هیچگاه ابراز ندامت نکرد.”

سال‌های حکومت نظامیان – یا آنطور که بیشتر مردم می‌گویند، دیکتادورا (دیکتاتوری) – هنوز در خاطره آرژانتینی‌ها زنده است.

شخصیت ژنرال ویدلا حتی بعد از مرگش هم جنجال‌آفرین است. کارلوس، یکی دیگر از ساکنان بوئنوس آیرس، می‌گوید: “او به من و خانواده‌ام آسیبی نرساند. فکر می‌کنم آرژانتین در آن سال‌ها دوران تیره‌ای را می‌گذراند، اما در عین حال، آنهایی که در آن دوران آسیب دیدند، در برخی فعالیت‌ها دست داشتند.”

خورخه ویدلا در حالی که دوران حبس ابد خود را می‌گذراند، در خواب از دنیا رفت. او به‌دلیل موارد مختلف نقض حقوق بشر، از جمله شکنجه و آدم‌ربایی، به حبس ابد محکوم شده بود. اما مخالفانش می‌گویند که بزرگترین جنایت او باز کردن زخمی بود که آرژانتین بعد از ۳۰ سال هنوز موفق به مداوای آن نشده است.