گزارش افشاگرانه گاردین و بی‌بی‌سی عربی
۸ مارچ ۲۰۱۳
مترجم: زهرا علیپور
پنتاگون یکی از ژنرال‌های کهنه‌کار خود را که در جنگ‌های آمریکای مرکزی مشهور به “جنگ‌های کثیف” حضور داشت به عراق فرستاده بود تا بر عملکرد واحدهای پلیس که بازداشتگاهها و مراکز شکنجه‌ای برای گرفتن اطلاعات از شورشیان راه‌اندازی کرده بودند، نظارت کند. این واحدها بدترین شکنجه‌های اعمال شده در زمان حضور نیروهای آمریکایی در عراق را انجام داده و روند شکل‌گیری یک جنگ تمام عیار داخلی را در این کشور تسریع کردند.
تحقیقات گاردین و بی بی سی عربی نشان می‌دهد که کلنل “جیمز استیل”، سرباز کهنه‌کار بازنشسته‌ای بود که از سوی “دونالد رامسفلد” مسوول سازماندهی شبه نظامیانی برای سرکوب شورشیان سنی در عراق شده بود.
پس از آنکه پنتاگون، ممنوعیت پیوستن شبه نظامیان شیعه به نیروهای امنیتی را لغو کرد، گروه‌های خشونت‌طلب زیادی از شیعیان تحت عنوان گردان بدر به نیروهای ویژه پلیس (SPC) پیوستند. کلنل بازنشسته “جیمز کافمن”، یکی از مشاوران “جیمز استیل” در راه‌اندازی و اداره این بازداشتگاهها بود که با میلیون‌ها دلار سرمایه آمریکا تشکیل و اداره می شدند.
“کافمن” که در ژوئن ۲۰۰۴ برای آموزش و سازماندهی نیروهای امنیتی به عراق فرستاده شده بود مستقیما به ژنرال “دیوید پترایوس” گزارش می داد. “استیل” نیز که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ در عراق به سر می‌برد و در سال ۲۰۰۶ به آمریکا بازگشت، گزارش‌هایش را مستقیما برای “رامسفلد” می‌فرستاد.
اتهامات مطرح شده از سوی شاهدان عراقی و آمریکایی در این تحقیق که برای نخستین بار فاش شده، حاکی از نقض حقوق بشر توسط نیروهای ویژه آمریکایی در عراق است. همچنین این برای نخستین بار است که ژنرال “پترایوس” ـ که پیش از این به دلیل رسوایی اخلاقی مجبور به استعفا از ریاست سازمان سی.آی.ای شده بود ـ از طریق یکی از مشاورین خود، به مسأله شکنجه زندانیان در عراق مرتبط شده است. کافمن که گزارش‌هایش را به پترایوس می‌فرستاد، در مصاحبه‌ای با نشریه ارتش آمریکا خود را “چشم و گوش پترایوس” در عراق توصیف کرده بود.
ژنرال “منتظر السمری ” که یک سال در بازداشتگاه‌های امنیتی عراق با “استیل” و “کافمن” کار کرده است، می‌گوید: «آنها همیشه با هم بودند. در طول ۴۰- ۵۰ مرتبه‌ای که من آنها را در بازداشتگاهها دیدم، هرگز از هم جدا نبودند. آنها از هرآنچه در آنجا اتفاق می‌افتاد اطلاع داشتند … از شکنجه و در واقع از بیشترین و وحشتناک‌ترین شکنجه‌های صورت گرفته.»
جزئیات بیشتری نیز از این جنایت فاش شده است. “الثمری” که برای نخستین بار درباره نقش نیروهای آمریکایی در این بازداشتگاهها صحبت کرده است، ادعا می‌کند: »هر یک از مراکز بازداشت، تیم بازجویان و شکنجه‌گران مخصوص خود را داشت. هر تیم بازجویی از یک افسر امنیتی و هشت بازجو تشکیل شده بود. این تیم‌ها از انواع وسایل و شیوه‌های شکنجه ـ مانند وسایل برقی، کشیدن ناخن، شلاق به نقاط حساس بدن و آویزان کردن از سقف به شکل وارونه ـ برای گرفتن اعتراف از بازداشت‌شدگان استفاده می‌کردند».
هیچ مدرکی مبنی بر شکنجه زندانیان، توسط “استیل” و “کافمن” به شکل مستقیم وجود ندارد. تنها این مسأله مطرح شده است که این دو فرمانده گاهی در بازداشتگاه‌هایی که در آنها شکنجه صورت می‌گرفت، حضور پیدا می‌کردند و درگیر مسأله بازداشت و شکنجه هزاران مظنون هستند.
بررسی‌های گاردین و بی‌بی‌سی عربی پس از افشای اسناد ویکی لیکس آغاز شد که طی آن جزییات زیادی از نقش سربازان آمریکایی در بازداشتگاه‌هایی که شکنجه در آنها صورت می‌گرفت افشا شد. بردلی منینگ ۲۵ ساله پس از مجرم شناخته شدن به دلیل افشای این اسناد در انتظار حکمی است که انتظار می‌رود بیش از ۲۰ سال زندان برایش به همراه داشته باشد.
در این مستند ژنرال “الثمری” ادعا می‌کند که شکنجه در این بازداشتگاهها معمول بوده است. وی می‌گوید: «من پسر ۱۴ سالهای را به یاد می‌آورم که به یکی از قفسه‌های کتابخانه بسته شده بود، به شکلی که پاهایش که تا بالای سر او قرار می‌گرفت، طناب پیچ شد بود. همه بدن او بر اثر ضربات شلاق کبود شده بود.»
“ژیل پرس”، عکاس نیویورک‌تایمز که در سفر خود به شهر سامرا در عراق توانسته بود از یکی از این بازداشتگاهها دیدن کند می‌گوید: «من در یکی از اتاق‌های بازداشتگاه که کتابخانه در آن بود با “استیل” مصاحبه کردم. به هرجا که نگاه می‌کردم پوشیده از لکه‌های خون بود.»
“پیتر ماس”، روزنامه‌نگاری که به همراه “ژیل پرس” بر روی این گزارش کار کرده نیز می‌گوید که «در طول مصاحبه با یک سعودی عضو گروه‌های جهادی، که استیل هم در آن حضور داشت، فریادهای وحشتناکی شنیده می‌شد. کسی فریاد می زد: “الله، الله، الله !” این نوعی از مناجات‌های مذهبی یا چیزی شبیه به آن نبود، بلکه فریادهایی آکنده از درد و وحشت بود.»
آنچه در عراق اتفاق افتاده است، مشابه نقض حقوق بشر در آمریکای مرکزی در سال ۱۹۸۰ است. “استیل” در آن زمان مسوول تیمی از مشاوران نظامی ویژه بود که نیروهای امنیتی السالوادور را جهت مقابله با شورش فرماندهی می‌کرد. “پترایوس” در سال ۱۹۸۶، زمانی که “استیل” در السالوادرو حضور داشت از آنجا بازدید کرد و تبدیل به یکی از مدافعان اصلی این روش‌های مقابله با شورش شد.
“استیل” تا کنون به هیج یک از ادعاهای مطرح شده توسط گاردین و بی‌بی‌سی عربی درباره نقش خود در السالوادور و عراق واکنش نشان نداده است. او پیش از این به صورت علنی هر گونه نقش و دخالت خود در این شکنجه‌ها را تکذیب کرده و گفته بود که مخالف نقض حقوق بشر است. کافمن نیز از دادن هرگونه پاسخ امتناع ورزیده.
یک سخنگوی رسمی پترایوس گفت: «در طول سالهای حضور در عراق ژنرال پترایوس، از شکنجه مظنونان توسط نیروهای عراقی اطلاعاتی به دست می‌آورده و این اطلاعات را فورا با مقام‌های ارتش و سفارت آمریکا در بغداد در میان می‌گذاشته است. او همچنین این اطلاعات را به برخی سران عراق نیز می‌داده است”.
برخی از زندانیان از طریق شکنجه وادار به اعتراف جلوی دوربین‌های برنامه‌ای تلویزیونی در عراق با عنوان “تروریسم در چنگال عدالت” شدند. این بازداشتگاهها با بودجه ارتش آمریکا دوربین‌های ویدیویی خریداری کرده بودند که از آنها برای ضبط این برنامه‌ها استفاده می‌شد. ژنرال “الثمری” به یاد می‌آورد پس از پخش اولین قسمت از این برنامه و برانگیخته شدن افکار عمومی در عراق، در حالی که او در منزل ژنرال “عدنان ثابت” ـ فرمانده نیروهای ویژه ـ حضور داشت دفتر ژنرال “پترایوس” در تماس تلفنی از وی خواستار توقف پخش این برنامه شد.
“الثمری” می گوید: «سعدی عثمان، مترجم مخصوص ژنرال پترایوس تماس گرفت و پیغام وی که خواستار توقف نمایش اعترافات زندانیان پس از شکنجه در تلویزیون شده بود را به ما منتقل کرد. ۲۰ دقیقه پس از تماس “پترایوس”، ما تماسی تلفنی از وزارت کشور عراق دریافت کردیم که بر خواسته پترایوس مبنی بر توقف پخش برنامه تاکید می‌کرد.»
“عثمان” که در حال حاضر در نیویورک بسر می‌برد، تایید می کند که این تماس تلفنی را به نمایندگی از “پترایوس” گرفته است. او می‌گوید: «ژنرال “پترایوس” با شکنجه موافق نیست. اینکه می‌گویند او از شکنجه حمایت کرده یا دستور شکنجه را داده، مزخرف است».
“ثابت”، این نظریه که آمریکایی‌ها از آنچه که در بازداشتگاهها می‌گذشت، بی‌خبر بودند را رد می‌کند: «تازمانی که من آنجا بودم آمریکایی از همه کارهایی که من کرده بودم اطلاع داشتند. آنها می‌دانستند که در بازجویی‌ها چه اتفاقاتی می‌افتد و زندانیان را می‌شناختند. آنها حتی از اطلاعاتی که ما از طریق شکنجه از زندانیان می‌گرفتیم نیز باخبر بودند. آنها دروغ می‌گویند که از روند بازجویی‌ها بی‌اطلاع بودند».
پیش از آنکه “پترایوس” و “جیمز استیل” در سپتامبر ۲۰۰۵ ماموریت خود را به اتمام رسانده و عراق را ترک کنند، “جابر السوق”به وزارت کشور عراق منصوب شد. در زمان “جابر السوق” که ارتباط نزدیکی با شبه‌نظامیان شیعه “بدر” داشت شکنجه و خشونت بر زندانیان افزایش زیادی پیدا کرد. این عقیده وجود دارد که او این واحدهای بازجویی و شکنجه را به جوخه‌های مرگ تبدیل کرده بود.
مقامات عالی‌رتبه عراقی که پس از حمله نظامی آمریکا به عراق با آمریکایی‌ها همکاری می‌کردند، درباره عواقب ناشی از انتصاب “السوق” به “پترایوس” هشدار داده بودند؛ اما درخواست‌های آنها نادیده گرفته شد.
تاثیر طولانی مدت مسلح کردن و آموزش این نیروهای شبه نظامی، ایجاد فرقه‌گرایی‌های مرگباری بود که منجر به ترس و ارعاب درجامعه مذهبی عراق و آغاز یک سری از جنگ‌های داخلی شد که جان ده‌ها هزار انسان را گرفت. در بالاترین حد از این درگیری‌ها در طول یک ماه، سه هزار عراقی در خیابآنهای این کشور به خاک و خون کشیده شدند.
منبع: گزارش مشترک گاردین و بی‌بی‌سی عربی + فیلم مستند
منبع فارسی: تهران ریویو
