نویسنده: مارگریتا استانکاتی
برگردان: ۸ صبح
یک لوح تقدیر رییسجمهور کرزی که دستآوردهای نورزیه اتمر را بهحیث نماینده مجلس تبریک گفته، روی میز تحریر وی قرار دارد. این میز در یک خانه امن واقع است.
خانم اتمر که در اولین پارلمان افغانستان بعد از سقوط طالبان خدمت کرده، این روزها هیچ جایی برای زندگی کردن ندارد. او بعد از فرار از خانه و گرفتن طلاق، به خانه امن آمده است.
داستان خانم اتمر که در تصویب قانون مهم حفاظت از حقوق زنان کمک کرده بود، نشان میدهد که افغانستان برای بهبود رفتار با زنان چه راه درازی در پیش دارد.
این قوانین و بهخصوص یکی از آنها که قرار است به خشونت بر ضد زنان پایان دهد، با خروج نیروهای بینالمللی به رهبری امریکا بهطور فزایندهای از سوی سیاستمداران محافظهکار مورد تهدید قرار دارد.
شکریه بارکزی، نماینده مجلس و یکی از مدافعان حقوق زنان هشدار میدهد: «دستآوردهای ۱۲ سال گذشته واقعا در خطر قرار دارند، آنها میخواهند زنان را به حاشیه برانند.»
خانم اتمر چند هفته بعد از حمله امریکا و سقوط طالبان، از پاکستان به افغانستان برگشت. وی مصمم بود تا از بیشترین فرصتهای جدید ایجاد شده در کشورش استفاده کند.
وی بهحیث یک گزارشگر در یک رادیوی محلی در شهر جلالآباد، کارش را شروع کرد، اما بعد برای شرکت در رقابتهای انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۰۵، آن را رها کرد.
وی مبارزات انتخاباتی خود را با هزینه مالی بسیار ناچیز شروع کرد و یک گردنبند طلا را بهمنظور نشر پوسترهای انتخاباتیاش فروخت. وی با کمک یک ماده قانون اساسی که یک سوم چوکیهای انتخاباتی مجلس نمایندگان را به زنان اختصاص داده بود، برنده شد.
خانم اتمر در سال ۲۰۱۰ هنگامی که دوره وکالتش در حال اتمام بود، با توریالی ملکزی که یک شرکت کوچک ساختمانسازی را پیش میبرد و وی را در مبارزات انتخاباتیاش برای انتخابات مجدد کمک میکرد، ازدواج کرد.
خانم اتمر حالا در این بعد از ظهر به یاد میآورد: «وی به من گفت که از زنان سیاستمدار خوشش میآید. اما بعد شروع به رفتاری همانند آدمهای شریر فلمهای بالیوود کرد.»
خانم اتمر که یکبار بهحیث نماد زن قدرتمند در افغانستان جدید، به پایتختهای جهان مسافرت کرده بود، بعد از شکست در انتخابات مجدد در خزان همان سال، در خانه خود محصور شد. وی دفعات معدودی به بیرون از منزل رفت و مجبور شد که با یک برقع سراپای خود را بپوشاند، چیزیکه وی قبلا اصلا انجام نداده بود.
وی که زمانی در جامعه با احساس صحبت میکرد، از استفاده موبایل منع شد. از وی خواسته شد تا کفشهای شوهرش را در بیاورد. خانم اتمر، یک خانم چهلساله که صورت اندک تغییر خوردهاش در یک دستمال سر پیچیده شده به یاد میآورد: «و اگر این کار را نمیکردم، شوهرم ممکن بود من را لت کند.»
خانم اتمر در حالیکه زخم سفید کوچکی را روی گردنش نشان میدهد، میگوید که شوهرش بعد چند ماهی با یک چاقوی آشپزخانه به وی حمله کرد. بهگفته وی بعد از آن بود که از خانه شوهرش گریخت.
آقای ملکزی برای اظهار نظر در این باره در دسترس نبود.
زمری، برادر بزرگ خانم اتمر تایید میکند که خواهرش از سوی بستگانش طرد شده است. او در توضیح میگوید: «مردم در جلالآباد خیلی سنتی هستند.»
رفتوآمدهای خانم اتمر این روزها محدود به رفتوآمد روزانه بین خانه امن و دفترش شده است- یک گوشه پنهان در یک وزارت دولتی- جاییکه وی در آن بهحیث مشاور کار میکند.
معلوم نیست در حالیکه موجودیت این خانهها جنجالی شده است، وی تا چه مدت میتواند در این خانه امن بماند.
نمایندگان محافظهکار میگویند قانون محو خشونت بر ضد زنان- قانونی که خانم اتمر برای آن در پارلمان تبلیغات و رایزنی کرد و در سال ۲۰۰۹ از سوی رییسجمهور توشیح شد، مخالف اسلام است.
این نمایندگان به مادههایی از این قانون که اجازه ایجاد خانههای امن را برای زنان و دخترانی که همراهشان بدرفتاری شده، داده است، اشاره میکنند.
مولوی عبدالرحمان رحمانی، یکی از ملایان در مجلس نمایندگان افغانستان میگوید که خانههای امن، کمتر از فاحشهخانه نیستند.
وی در مصاحبهای میگوید: «چه نوع زنان هستند که از خانه شوهران خود فرار کرده و به خانه امن میروند؟ این خلاف اصول اسلام است.»
این دیدگاه، بازتاب موضع طالبان است. ذبیحالله مجاهد، یک سخنگوی طالبان که خانههای امن را توطیهای برای غربی کردن افغانستان میخواند، میگوید: «اسلام رهنمودهای مشخصی دارد: یک زن نمیتواند بدون اجازه شوهر یا اولیای خود به بیرون از خانه خود برود.»
در ماه می، نمایندگان مرد، سهمیههای در نظر گرفته شده برای زنان در شوراهای ولایتی و ولسوالی را حذف کردند. این تصمیم مجلس نمایندگان در ماه جون از سوی مجلس سنا دوباره برگشت خورد. اکنون نمایندگان در تلاشاند تا اختلافها در این زمینه را حل کنند.
فوزیه کوفی، رییس کمیسیون زنان مجلس نمایندگان میگوید: «زنان افغانستان هنوز از همان نوع ذهنیتی که ما در گذشته شاهد آن بودهایم، رنج میبرند.»
تلاشها برای احیای گفتگوهای صلح با طالبان که ماه گذشته در قطر یک دفتر سیاسی را باز کردند، سبب تشدید هراسها از این شده که پیشرفتها در زمینه حقوق زنان ممکن است سیر نزولی یابد.
هیثر بار، یک پژوهشگر دیدهبان حقوق بشر میگوید: «اگر شما گفتگویی بین حکومت افغانستان و طالبان دارید، شما در واقع گفتگویی بین گروهی دارید که از حقوق زنان نفرت داشته و کمترین توجهی به آن ندارد.»
حکومت میگوید که به حمایت از حقوق زنان در میز مذاکرات متعهد است. عادله راز، یکی از سخنگویان رییسجمهوری میگوید: «پیشرفتهایی که در دهسال گذشته بهوجود آمدهاند، باید حفظ شوند.»
Slide SHOW, Wall Street Journal: Afghan Women Fear Rights Will Erode as U.S. Leaves