اوایل این هفته انفجار یک بمب کنار جاده در دانشگاه کابل، دو تن از استادان این دانشگاه را زخمی کرد
بارها رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی در مورد رشد تندروی در دانشگاه کابل اعلام خطر کرده اند. گزارشهایی در رسانهها به نشر رسیدند که دانشجویان تندرو در دانشگاه کابل هستههایی منظم تشکیل داده اند. این دانشجویان تندرو، آشکارا به دختران دربارۀ نحوۀ پوشششان اخطار میدهند، بحثهایی را که با خوانش تندروانه از دین سازگاری ندارند، با پرخاشگری به چالش میکشند و خشونت را تبلیغ میکنند.
اما این اعلام خطر را مقامهای حکومتی جدی نگرفتند. بیتفاوتی نهادهای حکومتی و مدیریت امنیتی دانشگاهها سبب شد که جنگهای فرقهیی به خوابگاههای دانشجویی کشیده شود. این جنگهای فرقهیی از دانشجویان بیگناه قربانی گرفت. حکومت مجبور شد تا برای مدتی دانشگاهها را تعطیل کند تا پیامدهای زدوخوردهای فرقهیی مدیریت شود.
پس از مدتی مشخص شد که سازمانهای تندروی جهانی از جمله حزبالتحریر، در دانشگاه کابل نفوذ کرده اند. گروههای مورد حمایت جریانهای تندرو هم هستههای خودشان را در دانشگاهها ساخته اند. جمعیت اصلاح، مجتمع اهل سنت و دهها سازمان خُرد و ناشناخته دیگر که به احتمال قوی از بیرون تمویل میشوند، در دانشگاه نفوذ کردند.
از نفوذ طالبان نیز در خوابگاهها سخن گفته میشود. در راهپیماییهایی که حزبالتحریر بر ضد دمکراسی و حقوق زنان برگزار میکند، اکثر دانشجویان شرکت میکنند. این نشان میدهد که حزبالتحریر با خیال راحت در دانشگاه رسوخ میکند. حزبالتحریر سازمانی است که خود به جنگ نمیرود، اما جوانانی که مجذوب آن میشوند، بالاخره به جبهههای جنگ خواهند رفت.
نفوذ غیر محسوس تحریریها، سلفیها و همباروان طالبان در دانشگاه، پیامدش همین هفته آشکار شد. بمبگذاری در کنار دانشکدۀ ساینس دانشگاه کابل، معلول حضور تندروان در این دانشگاه است. تندروی در دانشگاههای کابل، محدود به شماری از دانشجویان نیست. برخی از استادان دانشگاهها از جمله دانشگاه کابل، افکار تندروانه و تروریستی را تبلیغ میکنند.
نواری تصویری از یکی از استادان دانشکدۀ شرعیات دانشگاه کابل که در دانشکدههای دیگر این دانشگاه نیز ثقافت درس میدهد، در شبکههای اجتماعی در دسترس است که اسامه بن لادن بنیانگذار شبکۀ تروریستی القاعده را قهرمان مسلمانان میداند. انگار مسلمانانی که شهید تیغ بن لادن شدند، خونشان بیارزش است. اسامه بن لادن و سازمانش، افغانستان را آماج بمباردمان ایتلاف جهانی ضدترور قرار دادند و به خاطر همانها بود که نیروهای بینالمللی در روستاهای افغانستان عملیات انجام دادند.
سال گذشته شعار «زندهباد داعش» بر دیوار دانشگاه کابل نوشته شد
حادثۀ اخیر دانشکده ساینس نشان داد که اگر به معضل تندوری در دانشگاه کابل و دیگر دانشگاههای کشور توجه نشود، این پدیده رفتهرفته، از کنترول بیرون میشود. در آن صورت خانوادهها جرأت نمیکنند جوانان و دخترانشان را به دانشگاهها بفرستند.
قهرمان خواندن اسامه بن لادن مشروعیت کلیت روند جاری در افغانستان را زیر سوال میبرد. همچنان قهرمان خواندن بن لادن تبلیغ آشکار به نفع یک گروه تروریستی و ترویج فرهنگ خشونت است. تبلیغ آشکار خشونت نظر به قوانین افغانستان جرم است. کسی که بن لادن را در روز روشن قهرمان میخواند، مشخص است که مخاطبانش را به جنگ تشویق میکند.
استادانی نیز در دانشگاه کابل حضور دارند که ملاعمر را «عمر ثالث» میخوانند و الگوی حکومتداری طالبان را تبلیغ میکنند. هیچ دانشجویی هم به این گفتهها اعتراض نمیکند. دانشجویان فعال مخالف تندروی، اگر به این تبلیغات اعتراض کنند، در آزمونهای دانشگاهی ناکام خواهند ماند و اگر به مراجع رسمی شکایت کنند کسی به این شکایت ترتیب اثر نمیدهد. رابطۀ استاد و دانشجو در دانشگاه کابل تعریفناشده است. در هیچ متن قانونییی نوشته نشده است که استاد با دانشجو چه رابطهیی دارد؛ آیا استاد همکار دانشجوست یا دانشجو مرید است و استاد مراد؟ همین خلای قانونی، زمینه را برای سواستفاده استادان تندرو فراهم کرده است.
استادان تندرو دانشجویان معترض به تندروی را به بداخلاقی متهم میکنند، اما قانونی وجود ندارد تا دانشجویان با استناد به آن، از استادان تندرو و رفتارهایشان به مراجع بالاترشکایت کنند. از سوی دیگر دانشجویان نیز جنبشی دانشجویی برای پیگیری اهداف صنفیشان ندارند. پارلمان هم توجهی به خلای قانونی در تحصیلات عالی و روابط استاد و دانشجو ندارد. مجموع این عوامل زمینهها را برای تندروی مساعد کرده است. سازمانهای کشفی و اطلاعاتی کشور نیز برخوردی ریشهیی و جدی با مشکل تندروی در دانشگاهها نداشته اند. این سازمانها به صورت موردی با تندروی مبارزه میکنند. به عنوان نمونه وقتی کشف کنند که دانشجویان تندرو قصد راهاندازی یک عملیات تروریستی را دارند، آنان را بازداشت میکند. اما دیده نشده که این سازمانها با تندروی برخوردی ریشهیی داشته باشند.
کشور ما به تربیۀ منابع انسانی سخت نیاز دارد. دانشگاهها وظیفه دارند، نیروی انسانی متخصص تربیه کنند. اما تندروی در دانشگاهها این روند را اخلال کرده و مشکل جدییی برای تحصیلات عالی میآفریند. لازم است تا حکومت با این پدیده برخوردی جدی داشته باشد.