توریالی غیاثی در رشته انجینیری در دانشگاه پلی تخنیک کابل تحصیل کرده است. او موسس و صاحب امتیاز مجله میهن و هفته نامه اصلاحات است و به عنوان فعال مدنی، نویسنده و تحلیل گر مسایل سیاسی نیز سالها فعالیت داشته است. او مهم ترین دستاورهای دوران جدید را آزادی بیان، مطبوعات چاپی و رسانه های دیداری و شنیداری آزاد و متنوع. فعالیت آزاد و قانونمند نهاد های جامعه مدنی، تصویب قانون اساسی، تاسیس قوای مقننه، رویکرد و آشنایی به فرهنگ انتخابات و مزایای دموکراسی می داند
لطفا خودتان را معرفی کنید؟
در رشته انجینیری در دانشگاه پلی تخنیک کابل تحصیل کرده ام. موسس و صاحب امتیاز مجله میهن و هفته نامه اصلاحات هستم و به عنوان فعال مدنی، نویسنده و تحلیل گر مسایل سیاسی نیز سالها فعالیت داشته ام.
لطفا یک یا دو خاطره مهم که در ان حقوق فردی شما نقض شده و در زندگی شما تاثیرگذار بوده، تعریف کنید؟
سال ۱۳۶۱ که یک زندانی سیاسی بودم از گرفتن وکیل مدافع محروم شدم. البته نه تنها من بلکه همه زندانیان سیاسی آن زمان از این حق محروم بودند. حتی زمان رفتن به دستشویی و تشناب را هم برای زندانیان آمر نظارتخانه تشخیص می داد و اگر ضرورتی در زمان و ساعتی دیگر برای زندانی پیش می آمد، چاره ی نداشت جز صبر و تحمل طاقت فرسا و یا انجام رفع حاجت در داخل سلولی که در آن زندانی ها مثل گوسفند ها نگهداری می شدند. این گونه ابتدایی ترین و طبیعی ترین حقوق بشری یک انسان در زمان حکومت کمونیستی نقض می شد. سال ۱۳۶۳نیز که دانشجوی پلی تخنیک کابل بودم و آخر صنف اول را با موفقیت سپری کرده بودم خبر بورسیه های تحصیلی از کشور های المان شرقی و روسیه و … برای دانشجویان تازه وارد از سوی اداره به ما اعلام شد. از دانشجویان داوطلب این بورسیه ها، یک امتحان گرفته شد. من که خود را کاندیدای بورسیه آلمان شرقی کرده بودم، از لحاظ علمی و تعلیمی واجد شرایط شناخته شدم. اما در نهایت به من گفته شد که «تو یک عنصر مفید به جامعه نیستی. این بورسیه ها به فرزندان صدیق و انقلابی جامعه است. شما می توانید برای حل مشکل تان با منشی سازمان اولیه رفیق صبور نبرد به تماس شوید.» با شنیدن نام منشی سازمان اولیه از خیر هرچه بورسیه بود گذشتم.
ستاوردهای مهم این دوران (جدید) چه بوده است؟
آزادی بیان، مطبوعات چاپی و رسانه های دیداری و شنیداری آزاد و متنوع. فعالیت آزاد و قانونمند نهاد های جامعه مدنی، تصویب قانون اساسی، تاسیس قوای مقننه، رویکرد و آشنایی به فرهنگ انتخابات و مزایای دموکراسی.
و همچنین احداث شبکه فایبر نوری و اتصال آن به کشور های همسایه، آشنایی و استفاده گسترده و میلیونی مردم از تکنولوژی مخابراتی مثل اینترنت و تلفن همراه. توسعه و گسترش نظام آموزش و پرورش. تاسیس کارخانه های تولیدی، رشد صادرات، استخراج معادن، تفحص و تولید نفت و گاز. احداث شاهراه ها و راههای مواصلاتی موتر رو میان ولایت های مختلف کشور.
چه چیزی در دوران جدید اعتماد شما را جلب کرده و شما آن را به عنوان یک نوآوری، ابتکار مثبت و یک چیز خوب ارزیابی می کنید.
رویکرد جمعی به مزایای دموکراسی و جامعه مدنی، قانون اساسی، تفکیک قوای سه گانه، آزادی بیان و حضور قدرتمند عنصر مطبوعات و رسانه های اطلاعات جمعی به عنوان قوه چهارم.
مهم ترین ترس امروز شما چیست؟
برگشت موج سوم دموکراسی و سقوط آن به دامن دیکتاتوری بزرگترین ترس امروز من است. به قول هانتینگتون «به صرف آن‌که کشوری گذار دموکراتیک را تجربه کند، دموکراتیک شدن آن قطعی نشده است…گروهی از کشور ها علی‌رغم سقوط رژیم اقتدارگرا و ایجاد حکومت جایگزین، هنوز دموکراسی را در جامعه‌ی خود تحکیم و تثبیت نکرده‌اند.» که افغانستان یکی از آن کشور هاست که ترس از سقوط دموکراسی در حال گذار به دامن دیکتاتوری، در آن وجود دارد.
سه چالش بزرگ (ساختاری، اجتماعی و فرهنگی) پیش روی افغانستان چیست؟
استبداد فرهنگی یا تک فرهنگی ساختن جامعه، جنگ داخلی و تجزیه افغانستان.
فکر میکنید جامعه افغانستان امروز اجازه خواهد داد که دوباره سناریوی بسته شدن مکاتب به روی دختران و عدم حضور اجتماعی زنان تکرار شود؟
هرگاه افغانستان بنا به هر دلیلی یکبار دیگر نوع حاکمیت امارت اسلامی طالبان را تجربه کند یا همان برگشت موج سوم دموکراسی و سقوط آن به دامن دیکتاتوری را داشته باشیم، علی رغم مخالفت جامعه، مکاتب بروی دختران بسته خواهد شد.
یک خاطره که در آن حقوق بشری یکی از اعضای زن خانواده و یا آشنایان شما نقض شده، تعریف کنید؟
با تأسف، خوب به یاد دارم که چطور حق به مکتب رفتن خواهرانم طی دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی از سوی والدینم، به دلیل عدم وجود مکاتب خاص دختران در نظام آموزش و پرورش وقت افغانستان، نقض شد. والدینم مکاتب مختلط پسرانه و دخترانه را برای آموزش دختران شان، نمی پسندیدند.
سه عامل بازدارنده در مقابل مشارکت زنان در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چیست؟
- سطح پائین و نامتعادل فرهنگی-اخلاقی جامعه با نوع نگاه نامناسب و زننده نسبت به زنان شاغل و فعال مدنی.
- ازدواج، وابستگی ها و فشار های آن، که غالباً برای تحصیلات عالی زنان، مانع ایجاد می کند.
- فقدان یک برنامه و استراتژی فرهنگی آموزشی علمی و جامعه شناختی برای فرهنگ سازی و ایجاد تغییر در افکار دست و پا گیر عوام از سوی دولت.
سه مطالبه عمده زنان به طور کلی چیست؟
محو انواع خشونت و تبعیض جنسیتی، تأمین عدالت و حقوق برابر با مردان و حضور فعال و تاثیرگذار در عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تصمیم گیری های کشوری.
منابع و مراکز قابل اتکا در داخل افغانستان برای پیشبرد حقوق و مطالبات زنان چه کسانی هستند؟
نمی توانم از منابع و مراکز و اشخاص خاصی نام ببرم اما با حضور فعال و قابل ملاحظه در ساختار احزاب سیاسی قدرتمند و گنجانیدن مطالبات حقوقی و مدنی شان در برنامه عمل و خط و مشی سیاسی حزب مورد نظر، ایجاد نهادهای مدنی زنان، مبارزه و تلاش جمعی و انفرادی برای دموکراتیزاسیون یا مردمی و مدنی ساختن ساختار های سیاسی اجتماعی جامعه، زنان می توانند تحقق مطالبات شان را دنبال کنند.
با توجه به صحبتهایی که شما در این مصاحبه در خصوص حقوق زنان داشتید، شما در حوزه خصوصی و یا عمومی یعنی فعالیتهای مدنی و حرفه ای خود برای رفع موانع ذکر شده از جمله تبعیض چه کرده اید و چه می کنید؟
در حوزه خصوصی برای دخترانم فرصت های آموزشی برابر با پسرانم فراهم ساخته ام. همینطور در حوزه عمومی و فرهنگی و امور دولتی که مسوولیت داشتم کارمندانی را از میان زنان به کار گماشته ام و یا برای استخدام در وزارت خارجه معرفی کرده ام.
اگر صحبت خاصی دارید، بفرمایید؟
فعالان حقوق زنان که دنبال تحقق مطالبات حقوقی و مدنی و برابر زنان و مردان هستند باید از شعاری شدن و سیاسی شدن مطالبات خویش بپرهیزند، خواسته و مطالبات بر حق شان را منسجم ساخته و اولویت بندی و استراتیژی زمان بندی شده طرح و برای دستیابی به آن بدور از هرگونه عجله و شتابزدگی، برنامه ریزی علمی، فرهنگی و جامعه شناختی وضع کنند. آنچه طی سال های گذشته در این جهت صورت گرفته، مانند یک شمشیر دو لبه بوده، به همان پیمانه که زنان از حقوق شرعی و مدنی شان آگاهی یافته اند به همان میزان و یا دو برابر آن نقض حقوق و اعمال انواع خشونت علیه زنان را از سوی خانواده ها و خود سوزی زنان و دختران را، شاهد بودیم.
-
«افغانستان به روایت دیگر» کمپینی است که به وسیله آرمان شهر OPEN ASIA و فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشرFIDH به مدت ۱۰۰ روز تا انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان جریان دارد. در این کمپین شخصیت های برجسته اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با گفتگو در مورد جامعه ای که دربرگیرنده حقوق زنان و حقوق انسان باشد، صدای مترقی افغانستان را به گوش میرسانند.
شما می توانید روزی یک مصاحبه از کمپاین «افغانستان به روایت دیگر» را در روزنامه ۸ صبح و انگلیسی آن را در وبسایت روزنامه هافینگتون پست (Huffington Post) بخوانید. همچنین این مصاحبه ها در وبسایت فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر (FIDH) نیز قابل دسترس است.
وبسایت فدراسیون بین المللی حقوق بشر: www.fidh.org
وبسایت روزنامه هافینگتون پست: www.huffingtonpost.com/unveiling-afghanistan
