منبع: گروه بین المللی بحران
خلاصه گزارش
جنگ در افغانستان در سال ۲۰۱۳ وارد مرحله جدیدی شده است طوریکه جنگ به طور فزاینده ای به یک مسابقه بین نیروهای امنیتی افغان و شورشیان محلی تبدیل شده است. بسیاری در داخل و خارج دولت در پی دور اول نسبتا موفق انتخابات ریاست جمهوری در ۵ اپریل ۲۰۱۴ در مورد ثبات بیشتر خوشبین اند. با این حال، هر گونه شادی و سرخوشی باید توسط یک ارزیابی واقع بینانه از چالش های امنیتی که جانشین رییس جمهور کرزی در دوره گذار ۲۰۱۴-۲۰۱۵ روبرو خواهد شد میزان شود. برای کابل ممکن غلبه کردن به این چالش بدون کمک های دوامدار و عمده امنیتی، سیاسی و اقتصادی مشکل خواهد بود.
روند کلی یکی از خشونت و حملات شورشیان است. خروج مداوم سربازان بین المللی کلاً همزمان با افزایش خشونت و بدتر شدن دسترسی کابل در ولسوالی های دور افتاده بوده است. با این حال، شورشیان قادر به تصرف شهرها و شهرستانها عمده نشده اند، و بعضی از نقاط، صلح و ثبات بیشتر را در غیاب نیروهای بین المللی تجربه کرده اند. با این حال، اعتماد به نفس در حال افزایش شورشیان، چنانچه توانایی شان برای جمع آوری تشکل های بزرگتر برای تهاجم مشاهده و ثابت شده چانس برای مذاکرات صلح معنی دار در سطح ملی را در ۲۰۱۴-۲۰۱۵ کاهش می دهد.
بررسی دقیق چهار ولایت – فاریاب، کنر، پکتیا و قندهار – عوامل اساسی را نشان میدهد که ممکن جنگ در کوتاه مدت بدتر شود. دشمنی های تاریخی و شکایات حل نشده که در برخی موارد، به طور موقت با حضور نیروهای نظامی بین المللی موجود از آن خودداری یا اجتناب شده بود در حال بدتر شدن است. در فاریاب، این تنش ها تا حد زیادی قومی/نژادی هستند در حالی که در ولایت کندهار آنها بیشتر قبیله ای هستند، اما در تمام ساحات انتقالی کار های متنوع ناتمام وجود دارد که ممکن منتج به خشونت بیشتر در دوره پس از ۲۰۱۴شود. به همین نحو، درگیری میان بازیگران طرفدار دولت ممکن است ، طور که طرف های محلی پس از کشمکش ها و زدوخورد های اخیر میان نیروهای دولتی در ولایت پکتیا پیش بینی کرده اند بیشتر شود. وضعیت در قندهار نیز به یک تصویر از بدرفتاری در مقابل افغان ها به دست نیروهای امنیتی خودی را ، که با نظارت کمتر نیروهای خارجی در ساحه عمل میکنند نشان میدهد ، که سبب پروردن نارضایتی ها و تغذیه شورش می شود . در نهایت، با وجود لفاظی های امیدوار کننده، پاکستان پناهگاه های امن و سایر حمایت های خویش از شورشیان را کاهش نمیدهد در حالی که پاسخ های خصمانه افغانستان – به خصوص در کنر و کندهار – منجر به بدتر شدن روابط مزی میشود.
هیچ یک از این روند بدین معنی نیست که افغانستان برخلاف ترس که وجود دارد محکوم به تکرار سقوط دولت مانند اوایل دهه ۹۰ می باشد، مخصوصاْ در صورت که کمک های قوی بین المللی ادامه یابد . در حقیقت، نیروهای افغان تلفات را در سال ۲۰۱۳ متحمل شدند که ریکورد های قبلی را شکستاند، و از برخی مناطق در مواجهه با افزایش شورش عقب نشینی کردند، اما سرعت عملیات خود را در بسیاری از نقاط کشور حفظ کردند. افغانستان هنوز با کمبود مردان جوان که پولیس و ارتش ملی ملحق شوند مواجه نیست ، و میتوانند تعداد پرسنل امنیتی را که پست شان را ترک می کنند جبران کنند . دولت قادر به انتقال تدارکات در امتداد شاهراه ها به مراکز شهری میباشد . انسجام و اتحاد نیرو های امنیتی افغانستان و یا عدم آن ممکن است در سال های آینده به اثبات قطعی برسد اعلی رغم اینکه در پکتیا گزارش های جزئی در سال ۲۰۱۳ از جنگ واحد های افغانی علیه همدیگر پدیدار شد، و در حالی که کمک کنندگان بین المللی مایل به پرداخت معاشات آنها میباشند ، تعداد مطلق از پرسنل امنیتی افغان شاید تا حد ۳۷۰۰۰۰ فعلی مانع جدی برای منافع استراتژیک در مقیاس بزرگ برای شورشیان میباشد.
این اگرچه طالبان و دیگر گروه های شورشی را از فشار برای دستاوردهای نظامی متوقف نخواهد کرد. با وجود یک حرکت کوتاه مدت به سمت مذاکرات صلح در دوحه، رفتار شورشیان در مکان های که نیروهای خارجی از آن خارج شده اند هیچ تمایل به کند کردن روند جنگ نشان نمی دهد. آنها جاده ها را مسدود، قلمرو روستایی را تصرف ، و تلاش می نمایند تا مراکز اداری ولسوالی ها را درهم بشکنند. با خطر کمتر از حمله نیروهای بین المللی, شورشیان گروه های بزرگتر از مبارزان را جمع کرده و به طور فزاینده ای درجنگ های روبرو با پرسنل امنیتی افغان درگیر میشوند که بعضی از جنگ ها هفته هارا دربر می گیرد. حملات رو به افزایش نشان می دهد که شورشیان موفق در ایجاد انگیزه به مبارزان خود در غیاب نیروهای خارجی، تغییر شعارهای خود از تماس به مقاومت در برابر اشغال کشور توسط کافران به تاکید روی استدلال علیه “رژیم دست نشانده ” و یا “خائنان به اسلام” در دولت میشوند .برتری در حال ظهور گروه های انشعابی مانند محاذ فدائیان همچنین نشان می دهد شورش در سالهای بعدی فاقد خشونت و وحشیگری نخواهد بود.
برای اولین بار، شورشیان تقریبا تلفات بسیاری به نیروهای امنیتی افغانستان در سال ۲۰۱۳ رساندند به همان حد که خود شان تلفات را متقبل شدند، و گذارش های زیادی از جنگ در ولسوالی های دور افتاده نشان می دهد که دو طرف تقریبا در قدرت مشابه بودند. نگرانی هایی وجود دارد که تعادل می تواند به نفع شورشیان در برخی از نقاط که نیروهای خارجی ترک میکنند تغییر کند. رئیس جمهور کرزی از رسیدن به توافق با ایالات متحده آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی که میتواند حضور تعداد کمی از نیروهای بین المللی را بعد از دسامبر ۲۰۱۴ اجازه دهد امتناع ورزیده است. دو کاندید پشتاز برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری عهد کرده اند که توافق نامه امنیتی با ایالات متحده را امضا کنند که این به نوبه خود اجازه توافق روی وضعیت نیرو های ناتو (NATO Status of force agreement) را میدهد. در حالیکه حفظ تعداد مشروط از نیروهای بین المللی برای عقب راندن شورشیان کافی نمی باشد، عدم حضور آنها میتواند کاملاْ باشد. نیروهای امنیتی افغان هنوز هم نیاز به حمایت از نیروهای بین المللی دارند و امضای توافقنامه امنیتی و توافق روی وضعیت نیروها شاید اثرات غیر مستقیم داشته باشد، یک علامت مهم از تعهدات را در یک زمان آسیب پذیر برساند و اینچنین حمایت دوامدار مالی، انکشافی و دیپلوماتیک را تشویق کند.
با یا بدون پشتیبانی نیروهای بین المللی، دولت افغانستان به تعداد بیشتر هلی کوپتر ، وسایل نقلیه زره پوش، و پشتیبانی لجستیکی برای به انجام رساندن این هدف محدود نیاز خواهد داشت. این ابزار نظامی اضافی به دولت اجازه میدهد تا بیشتر به ارتش افغانستان نسبتا خوب و منظم تکیه کند، نه اینکه مجبور به رجوع نیروهای نامنظم که دارای کارنامه از آسیب رساندن به غیر نظامیان اند شود.
بدیهی است که آینده دولت افغانستان در درجه اول بستگی داردبه رفتار خود آن : تعهد اش به حاکمیت قانون، اقدامات ضد فساد، و دیگر جنبه های حکومت باید نگرانی خود را برای رفاه تمام افغانها نشاندهد. با این حال، مسئولیت همچنین با جامعه بین المللی متکی است. تلاش های ناکافی آن بیش از دوازده سال برای آوردن صلح و ثبات در حال حاضر نباید با بی تفاوتی،بل با تجدید تعهد دنبال داشته باشد.
توصیه ها
برای کمک به نیروهای امنیتی افغانستان در برابر شورش در حال افزایش
به دولت جمهوری اسلامی افغانستان:
۱٫ یک توافقنامه امنیتی دو طرفه (BSA) با ایالات متحده و توافقات روی وضعیت نیروها با دیگر کشورها ی عضو پیمان اتلانتیک شمالی نظامی (ناتو) را امضاء کند.
۲٫ گامهای فوری برای کاهش تلفات در میان نیروهای افغان، از جمله تلاش در مقیاس بزرگ برای آموزش پلیس و سربازان در اصول مراقبت های اضطراری پزشکی بردارد.
۳٫ تقویت اقدامات ضد فساد برای حصول اطمینان از اینکه پرسنل امنیتی حقوق و سایر مزایای خویش را دریافت می کند و تایید اینکه مهمات، دیزل و گاز و تدارکات به واحدات نیروهای امنیت ملی افغانستان میرسد.
به دولت ایالات متحده آمریکا:
۴٫ به طور قابل ملاحظه اندازه نیروهای ضربتی سیار را افزایش دهد تا اینکه قطعات واکنش سریع نیروهای امنیتی افغان در حد کافی برای رسیدگی به بسیاری از حالات بد امنیتی در ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ و بعد از آن در دسترش باشند.
۵٫ پیدا کردن یک راه، احتمالا از طریق همکاری با دیگر کشورهای اهدا کننده جهت گسترش ظرفیت افغانستان برای پشتیبانی هوایی تاکتیکی، از جمله تعداد بیشتر هلی کوپتر در حمایت از تلاش های دولت برای حفظ کنترل بر مراکز ولسوالی های دور افتاده.
به تمام کشور های کمک کننده:
۶٫ تشکیل جلسه کشور های کمک کننده به عنوان پیگیری نشست سران ناتو در شیکاگودرسال ۲۰۱۲٫ گسترش تعهدات سالانه در حمایت از نیروهای امنیتی افغان ، اجراات آن به وقت معین و به نیرو های امنیتی افغانستان اجازه داده شود تا نیروهای شان در سطح فعلی نګهدارند. این سطح از نیروهای امنیتی افغان به طور غیر قطعی مطلوب نیست، اما کاهش در نیروهای امنیتی افغان باید توام با ثبات باشد.
۷٫ حمایت از اقدامات که دولت افغانستان بر ضد فساد می نماید جهت حصول اطمینان از اینکه معاشات نیروهای امنیتی افغان با سایر امتیازات به خود شان توزیع میشود و سلسله مراتب لوژستیکی طور که لازم است عمل میکند.
برای کاهش تنش بین افغانستان وپاکستان
به دولت جمهوری اسلامی افغانستان:
۸٫ روابط دیپلماتیک را با دولت های منطقه، از جمله پاکستان، برای پیدا کردن راه احیای مذاکرات صلح با شورشیان افزایش دهید. حداقل، خطوط ارتباطی بین رهبران نظامی و غیر نظامی افغانستان و پاکستان باید حفظ شود و راه برای افزایش همکاری های اقتصادی دو جانبه به عنوان راهی برای کاهش تنش با پاکستان دریافت شود.
۹٫ از اقدام مستقیم نظامی در داخل پاکستان یا حمایت از شبه نظامیان ضد پاکستان خود داری کنید.
برای تقویه حاکمیت قانون
به دولت جمهوری اسلامی افغانستان:
۱۰٫ وابستګی به نیروهای پولیس محلی را کاهش داده و در نهایت برنامه جنجالی پولیس محلی را با توجه به سؤ استفاده آنها از قدرت و اثرات بی ثباتی آن در اکثر نقاط کشور به تدریج لغو کنید.
۱۱٫ به هر نوع ګذارش مبنی بر ناکامی نیروهای امنیتی افغان در جهت حفاظت از مردم ملکی و مورد هدف قردان قصدی مردم توسط آنها در تخطی از قانون بین المللی و افغانی با تحقیقات شفاف و اقدامات انضباطی مناسب واکنش وپاسخ دهید.
به تمام کشور های کمک کننده:
۱۲٫ به برنامه ها با هدف تشویق نیروهای امنیتی افغان در جهت احترام به قانون اساسی و تعهدات این کشور با توجه به حقوق بشر و قوانین درگیری های مسلحانه کمک کنید.
به منظور بهبود مشروعیت سیاسی وقدرت دوام دولت:
به دولت جمهوری اسلامی افغانستان:
۱۳٫ بحث های آزاد عمومی و رسانه ای را تشویق نموده ودر مورد مشکلات امنیتی مناظره کنید تا اینکه راه حل برای آنها پیداکرده و پالیسی سازان را آګاه نګهدارید و باید تصدیق نمایید که جدا از عوامل خارجی جنګ عوامل و عناصر داخلی مانند فساد، محرومیت از حقوق و امتیازات مدنی و مصؤنیت از مجازات نیز درخور توجه است.
۱۴٫ تقویه تلاش ها به منظور دخیل ساختن بیشتر دولت افغانستان از نقطه نظر سیاسی مشخصاْ در سطح ولایات و ولسوالی ها.
۱۵٫ خود داری از دخالت در پروسه مردود کردن رای ها و داوری شکایات توسط کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل سمع شکایات انتخاباتی در رابطه به انتخابات ۲۰۱۴ و ما بعد آن.
۱۶٫ پیام های تبلیغاتی مستقیم به سمت شورشیان خط مقدم که سبب اطلاع عمومی از عدم حضور نیروهای بین المللی در مناطق آنها تحت عمل آنها شود تا منطق جهاد پس از خروج نیروهای خارجی را تضعیف کند.
به تمام کشور های کمک کننده:
۱۷٫ کمک های اقتصادی برای دولت افغانستان و همکاری با وزارت مالیه به منظور تشویق انکشاف در ګمرکات وسایر درآمد های دولت حفظ کنید.
۱۸٫ کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون مستقل سمع شکایات انتخاباتی را تشویق کنید تا قوانین انتخاباتی را به شمول الزامات کاری شان در پروسه مردود کردن رای ها و داوری شکایات به طور شفاف تطبیق نمایند.
۱۹٫ از تلاش های دولت افغانستان در جهت بهبود روابط شان با پاکستان و احیای مذاکرات صلح با ګروه های شورشیان موقع که عملی باشد حمایت کنید.
کابل/ بروکسل، ۱۲ مه ۲۰۱۴
گزارش کامل به انگلیسی را اینجا مطالعه کنید
