اگر گفته شود که نقض حقوق بنیادین بشر در کلیه جوامع انسانی و تمامی کشورها کم و بیش مشاهده می‌شود، سخنی به گزاف گفته نشده است.
هر چند میزان تخلفات از موازین حقوق بشر و گستردگی دامنه ی آنها در جوامع توسعه نیافته و در حال توسعه به مراتب بیشتر از سایر کشورها است .
نقض حقوق بشر عمدتاً در دو حوزه ی مهم صورت می گیرد، نخست : در حوزه روابط فیمابین مردم یک جامعه دوم : در حوزه روابط بین مردم و حکومت .
نخست : از موارد مهم نقض حقوق بشر توسط آحاد مردم نسبت به یکدیگر می توان کودک آزاری، همسرآزاری، نادیده گرفتن حقوق اقلیت های دینی، مذهبی، قومی و . . . توسط برخی شهروندان یک جامعه – که اکثریت را تشکیل می دهند – را نام برد مانند : برخوردهای تحقیرآمیزی که بعضاً توسط عده ای از شهروندان ایرانی با برخی از افاغنه می شود .
دوم : نقض حقوق بشر توسط حکومت نسبت به شهروندان یک جامعه، که این امر خود در دو حوزه ی مهم صورت می گیرد :
الف : در حوزه ی قانونگذاری که عمدتاً از طریق تصویب قوانینی صورت می گیرد که تبعیض میان زن و مرد یا تبعیض میان اقلیت های دینی، مذهبی، قومی و یا سیاسی را روا می دارد و یا از طریق تصویب قوانین، آزادی های مختلف مردم را در موارد غیرضروری سلب یا محدود می کند.
ب : در پاره ای از جوامع دیده شده است که قوانین مترقی و متضمن معیارهای جهانی حقوق بشر وجود دارد، ولی عمدتاً در عمل اجرا نمی شود و حقوق شهروندان آن جامعه توسط مسئولین یا مجریان قانون نادیده گرفته می شود و شاهد نقض گسترده‌ی حقوق بشر در این جوامع می باشیم : از قبیل : اعمال شکنجه در بازداشت گاه ها و یا جلوگیری از آزادی مطبوعات و احزاب و غیره .
یکی از راه های کاهش آمار تعرض به حقوق مردم، آموزش اقشار مختلف شهروندان یک جامعه و آشنایی آنان با موازین حقوق بشر است که رسانه‌های همگانی نقش بسیار مؤثری را در این زمینه به عهده دارند . اختصاص فصلی از کتب درسی برای ترویج و آموزش حقوق بشر در مدارس – به ویژه در مقطع دبیرستان – می‌تواند کارساز باشد . از جمله‌ی دیگر راهکارهای مؤثر در این زمینه : ترویج کتابخوانی و انتشار کتابهایی با محتوای حقوق بشری به زبان ساده و با تیراژ بسیار زیاد و با قیمت مناسب در سطح گسترده است که ترجمه اطلس حقوق بشر به کوشش دو نفر از زندانیان فرهیخته که افتخار تحمل زندان در کنار آنها را دارم – با همین منظور صورت گرفته است .
مهم ترین ویژگی های کتاب حاضر به قرار زیر است :
۱-مفاهیم حقوق بشر به زبانی ساده – که برای همگان با هر سطح معلومات قابل فهم باشد – مطرح گردیده است .
۲- دسته بندی مفاهیم حقوق بشری به بخش های اصلی و تبیین زیر مجموعه های هر یک از بخش ها به گونه ای که خواننده می تواند خلاصه کتاب و حتی رویکرد آن را در فهرست مطالب آشکارا دریابد .
۳- ارائه ی آمارهای معتبر در زمینه ی نقض حقوق بشر در کشورهای مختلف با استفاده از نقشه ی جهان به منظور معرفی مناطق بحرانی و ارائه مثالهای روشن در هر مورد .
۴-در این اطلس مصور نشان داده شده است که حتی کشورهایی که از نظر نوع حکومت، مذهب، موقعیت جغرافیایی، وضعیت اقتصادی بسیار متفاوت هستند، در مورد حقوق بشر و نقض مقررات آن، رویکرد مشابهی دارند .
۵- مؤلف این اطلس جناب آقای اندرو فاگان با حفظ بی طرفی نه فقط به نقض حقوق بشر در کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه پرداخته، بلکه گونه های مختلف نقض حقوق بشر در کشورهای توسعه یافته را نیز مورد مداقّه قرار داده است .
۶- علاوه بر نمایش زیبای گرافیکی آمار، با ارائه تصاویر گوناگون و ذکر تاریخچه ای در خصوص اهم موضوعات مانند نسل کشی های متعدد قرن بیستم تلاش شده تا شمایی کلی از وضعیت حقوق بشر در جهان را به خواننده ارائه دهد .
در پایان ضمن قدردانی از زحمات مترجمین محترم که وقت گرانبهای خود را در زندان – علیرغم همه ی مشکلات – صرف برگردان این اطلس از انگلیسی به فارسی نمودند و تشکر از هر خواننده ای که زحمت مطالعه ی این کتاب را تحمل می کند و همه ی کسانی که به موازین حقوق بشر باور دارند – به ویژه هموطنان گرامی – توصیه می نمایم که برای فردایی بهتر، در ترویج حقوق بشر کوشا باشند .
به امید آینده ای زیباتر و زندگی بهتر برای همه ی ساکنین این کره خاکی به ویژه ایرانیانی که همچون نیاکان خود در ساختن اکنون و آینده ی خود و نسل های آتی کوشا هستند .
عبدالفتاح سلطانی (وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر)
بند ۳۵۰ زندان اوین – ۲۷/ اسفند ۱۳۹۱ خورشیدی
