۲۶ اسد ۱۳۸۹
سخنرانان: خانم طاهراه عمر، آقای نورمحمد برزین خطیبی، آقای صالح سلجوقی، آقای میرویس ایوبی، فرهاد مجیدی و آقای محبوب تلاش ( نامزدهای مجلس نمایندگان )
****
“به نام خداوند جان و خرد/ کزین برتر اندیشه برنگذرد” مانند همیشه آغاز گر جلسه گفتگو پلی میان نخبگان و شهروندان بنیاد آرمان شهر بود.
گفتگوگردان پنجاه و هشتمین جلسه بنیاد آرمان شهر در آغاز معرفی کوتاهی از سلسله برنامه های روبروی این بنیاد داشت و در حرف هایش اشاره ای به این نکته کرد که این سلسله برنامه ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری برنامه ریزی و اجرا شد و اینک که در آستانه انتخابات دور دوم مجلس نمایندگان قرار داریم نیز شاهد دور تازه ای از آن ها هستیم که تا کنون پنج جلسه در کابل و یک جلسه در هرات برگزار شده و این هفتمین جلسه از این سلسله برنامه هاست.
پنجاه و هشتمین جلسه گفتگو پلی میان نخبگان و شهروندان روز سه شنبه ۲۶ اسد ۱۳۸۹ در تالار علامه سلجوقی در ولایت هرات برگزار شد و اولین سخنران آن خانم طاهره عمر نامزد مجلس نمایندگان بود.
وی این مقطع از زمان را برای افغانستان مقطعی حساس خواند و از برگزاری انتخابات دور دوم مجلس به عنوان پروسه ای بسیار سنگین و عظیم یاد کرد.
خانم عمر در حرف هایش زنان افغانستان را قشری ستم کشیده و درد دیده خواند و گفت اینک که این فرصت را دموکراسی برای ما مهیا نموده قصدم این است تا بتوانم از فرصت بهترین استفاده را ببرم و بتوانم نماینده خوبی برای مردم باشم. وی در مورد اهداف خود بسیار کلی صحبت کرد: اهداف و آرمان هایی که من دارم همان اهدافی است که فکر می کنم شما هم داشته باشید من می خواهم که این کشور به سمت رشد تعالی و پیشرفت گام بردارد.
اما سخنران دوم این مراسم آقای نوراحمد برزین خطیبی نامزد مجلس نمایندگان بود که اهدافش را از شرکت در این انتخابات به شکلی روشن تر بیان کرد. وی گفت: آن چه مرا واداشت در این انتخابات و در انتخابات دور گذشته به عنوان نامزد شرکت کنم رسالت من در مورد مردم من بود. من به این باور هستم که فردای این سرزمین از فرزندان صدیق این مملکت است که باید در تعیین سرنوشت کشور خود در همه ابعاد و در همه مسایل فعالانه سهیم باشند.
وی در پاره ای حرف هایش گفت یکی از آروزهای من در صورتی که بتوانم به پارلمان راه پیدا کنم این است که در آن بتوانیم یک حرکت سیاسی که جوابگوی نیازهای مردم ما باشد را اولا در سطح هرات و بعدا در سطح کشور راه اندازی کنیم در سطح هرات به این منظور تا جایگاه هرات در قدرت سیاسی افغانستان تثبیت شود بحث دوم من این است که حرکت سیاسی در سطح افغانستان شکل گیرد خواه این حرکت سیاسی در مطابقت یا موازی با نظریات دولت باشد خواه مخالف نظریات دولت. به عقیده من ضعف اپوزیسیون در افغانستان این است که ما دولت قوی نداریم.
آقای خطیبی همچنان گفت: من به عنوان یک فعال سیاسی با در نظرداشت شرایط امروزی و دیروزی جامعه افغانستان بر این باور هستم که تا مرزهای افغانستان تثبیت و مشخص نشود و حاکمیت دولت در تمام نقاط افغانستان تثبیت و تحکیم نشود هیچ گاه امنیت به افغانستان نمی آید کشور افغانستان هم اکنون در حدود ۲۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با دولت پاکستان دارد و در این جا نه ضابطه ای وجود دارد نه رابطه ایست نه تذکره ای مهم است و نه پاسپورتی هر کسی هر زمانی که بخواهد می تواند از این مرز بیاید و هر زمانی که خواست می تواند برود بنا امیدوار هستم که با وجود حضور جامعه جهانی در افغانستان و همکاری اپوزیسیون و دولت افغانستان، مرز بین پاکستان و افغانستان تثبیت شود تا جلو مداخلات مغرضانه دولت پاکستان از افغانستان گرفته شود و دست پاکستان از سرنوشت سیاسی افغانستان کوتاه شود.
آقای خطیبی با توجه به اشاره هایی که به مرز افغانستان-پاکستان داشت در قستمی از این برنامه مورد این سوال از سوی گرداننده قرار گرفت که نگاه مشخص وی نسبت به مسأله خط دیورند چیست؟ سوالی که پاسخی این گونه را در ادامه داشت: مسأله خط دیورند از دیدگاه من و از دیدگاه حزب کنگره ملی افغانستان یک مسأله فیصله شده است در بین پاکستان و افغانستان. پاکستان میراث خوار امپریالیزم انگلیس است بنا در آخرین توافق نامه ای که در سال ۱۹۸۳ که پیش از آن هم شش توافقنامه دیگر از زمان شاه شجاع تا عبدالرحمان خان امضا شده و آخرین آن معاهده گندمک بوده و بعد از آن هم معاهده دیورند که بین عبدالرحمان خان و سرمارتی مور دیورند امضا شده و این از نگاه حقوقی سه مرحه خود را پیموده یعنی بین بزرگان و مسوولین بلندپایه هر دو ممکلک توافق صورت گرفته مرحله دوم بر روی کاغذ نقطه گذاری شده و مرزها مشخص گردیده و در مرحله سوم هیأتی تعیین شده که در رأس آن هیأت غلام حیدر خان چرخی، سردار شیرین دل خان والی ننگرهار والی پکتیا و محمد عمر خان نورزایی هستند که رفته اند و مرزها را تشخیص کرده اند یعنی بر روی زمین مرزها را مشخص کرده اند و در مرحله نهایی این موضوع می آید به پارلمان و در آن زمان که یقین داریم که پارلمانی نبوده ولی امیرعبدالرحمان خان سران قبایل و سران اقوام را از تمام ولایات افغانستان جمع کرد و در آن جا اعلام کرد که من سند خط دیورند را به این خاطر امضا کردم و سرحدات افغانستان را با شرق و شمال شرق به این خاطر مشخص کردم که افغانستان آینده از تجاوز کشورهای زورمند اطراف در امان باشد بر همین اساس از نگاه ما خطر دیورند خط تثبیت شده ای است و مرز اصلی بین افغانستان و پاکستان است و از این جا اعلام می کنم که اگر دولت افغانستان و وزارت خارجه کشور سندی در این زمینه دارند چرا برای مردم ارایه نمی کنند و تا جایی که من معلومات دارم چنین اسنادی در آرشیف ملی و آرشیف وزارت خارجه افغانستان وجود ندارد و بنا باز هم می گویم که خط دیورند خطی است که از دیدگاه ما شناخته شده تثبیت شده و مرز بین افغانستان و پاکستان است.
آقای محمد صالح سلجوقی نامزد مجلس نمایندگان و سخنران سوم پنجاه و هشتمین جلسه گفتگو پلی میان نخبگان و شهروندان شریف ترین بخش سیاست نظری را مرثیه هایی خواند که برتابوت عدالت قانون و برابری حقوقی خوانده می شود.
وی در ادامه حرف هایش تاریخ افغانستان را تاریخی مملو از فاجعه و حماسه خواند که به صورت توامان تکرار شده و سرنوشت مردم ما در این مسیر همیشه به بازی گرفته شده و ما حصل همه جانفشانی ها و قربانی ها به جای پخته شدن در بستر ملی در گودال خودکامگی ها و خود فروختگی های عجیب و غریب سوخته و خاکستر شده که خشت خشت وطن ما شاهد این مدعاست پارلمان هم بر ویرانه های خاکستر چنین مدنیتی شکل گرفت.
آقای سلجوقی در آغاز حرف هایش به این نکته اشاره داشت که نگاهی منصفانه نسبت به پارلمان در یک کلیت در افغانستان و عملکر پارلمان در دور گذشته خواهد داشت.
وی در پاره دیگری از صحبت هایش این گونه گفت: پارلمان افغانستان متاسفانه بر پایه انکشاف ها پیشرفت ها و توسعه فرهنگی در افغانستان شکل نگرفت و محصول یک تکامل ادواری در افغانستان نبود و خواست جامعه افغانستان به صورت اعم یعنی خواست مردم هم به آن شکلی که نیاز است هنوز شکوفه نزده بود که مردم به خیابان ها بیایند و دموکراسی بخواهند آن چه به نام پارلمان و به نام دموکراسی به افغانستان آمد با هجوم و حضور نظامی ناتو آمد لذا پیش زمینه های ایجاد و تطبیق چنین نهادها در افغانستان متاسفانه به صورت طبیعی ایجاد نشده بود.
آقای سلجوقی حرف هایش را این گونه داد: پارلمان از جمله تدابیری است که میان دو حاکمیت رابطه برقرار می کند یکی حاکمیت مردم یکی حاکمیت دولت به همین دلیل نمی تواند یک جایگاه غیر سیاسی باشد و زمانی می توانست موثر باشد که در پارلمان جبهه های سیاسی نماینده های خود را روان می کردند هسته ها حلقات تشکل ها و سازمان های سیاسی نماینده های خود را روان می کردند نه دوصد و چهل و نه فکر مختلف. تجربه پارلمانی که وجود نداشت هیچ حتی خواندن و مطالعه مبانی سیاسی هم هنوز کار مشکلی بود. امیدوارم با یک ذهنیت به سمت پارلمان افغانستان نگاه شود که نمی توانست درامد متناسب یا موازی با جوامعی که مناسبات شهروندی در جامعه اش تکمیل شده داشته باشد.
همان طوری که جناب خطیبی گفتند با آن که بخش تقنینی کاملا یک کار اکادمیک است و پارلمان افغانستان نمایندگانی داشت که تعدادی از آن ها برای شان خواندن یک ورق هم مشکل بود اما در این بخش پارلمان کارهای خود را حدود نود و پنج درصد انجام داد اگر به صورت خلاصه عرض کنم که البته گزارش آن را از طریق مطبوعات و رسانه ها شنیده اید از ۳۱۶ سند ی که به پارلمان فرستاده شده بود تنها چهار متن از اسناد تقنینی باقی ماند. اما در بخش نظارت پارلمان افغانستان نتوانست که نه قناعت خود را حاصل کند و نه به صورت کافی قناعت یک جامعه فوق العاده متوقع بعد از جنگ را فراهم کند.
آقای سلجوقی اشاره ای به مرزهای جغرافیایی افغانستان نیز داشت که به قول وی باید کاملا مشخص شود وی گفت کلان ترین دربدری ما از مرزهای جنوبی افغانستان بوده.
وی در ارتباط به سوالی در مورد فدرالیزم گفت که حق طبیعی هر جامعه است که شیوه های مختلف حکومت داری را تجربه کند در تفکر نوین سیاسی اصل حاکمیت مردم از این ناشی می شود که همه افراد دارای حقوق برابراند یکی از جمله این حقوق حق تعیین سرنوشت است لذا مردم در هر جامعه ای حق دارند در ایجاد ساختارهای سیاسی هم نقش داشته باشند در کنترل و نظارت هم ما نظام متمرکز را تجربه کردیم و هنوز به آن مرحله نرسیدیم که کاملا ناامید شویم البته گزینه های دیگری در مصوبه قانون اساسی قبل از این قانون وجود داشت صاحب نظرانی به این مسأله اشاره کردند که افغانستان به واحدهای اداری جدا تقسیم شود حالا شبیه به سیستم های اداری موجود در کشورهای دیگر نه ساختاری منحط به جامعه افغانستان با توجه به ظرفیت فرهنگی و ظرفیت اجتماعی یک جامعه غیر متجانس و قبیله ای و زمانی که ما موفق نشویم برای ساختن یک اداره سالم فراقومی مجبوریم با تجربه دیگریوارد شویم برای این که حیات سیاسی اجتماعی ما محفوظ بماند. ما در افغانستان نیاز به خردورزی سیاسی داریم که اندیشه حراست از منافع ملی قربانی افکار توطیه آمیز مافیای تباری در افغانستان نشود.
آقای میرویس ایوبی نامزد مجلس نمایندگان و چهارمین سخنران این جلسه گفت من باور دارم مشکلات و چالش هایی که وجود دارد در کنار توانمندی هایی که بروز کرده می تواند کم کم فروکش کند و این چالش ها از میان برداشته بشود.
پارلمان که در واقع یک افغانستان کوچک را به نمایش می گذارد توانمندی و ضعف را در کنار هم به نمایش گذاشت. همین ضعفی که در پارلمان وجود داشت به باور من باعث شد تا اقداماتی هم که در زمینه قانون گذاری صورت گرفت و بیشتر کمی بود ناکارا و به اصطلاح ناامید کننده باقی بماند. در افغانستان ما چندین نوع سیستم قانونی داریم که یکی از آن ها قوانینی است که پشتوانه حقانی و پارلمانی دارد در کنار آن ما عرف و عنعنات و سیستم عدالت غیر رسمی را داریم که واقعا تکان دهنده است. تمام ارزش های حقوق بشری و انسانی در این سیستم پایمال می شود و ما عملا در جریان این واقعیت ها قرار داریم.
با وجود این قانون گذاری ها ما شاهد شکل گیری مافیا های متعدد در تمام عرصه ها بودیم که طبیعتا آن برابری ای که مقتضای قانون گذاری در یک کشور است در یک کشوری که در مسیر توسعه قرار گرفته و می خواهد دموکراتیزه بشود قربانی شده.
وی در ادامه حرف هایش گفت: عدم موجودیت هماهنگی در بین منافع فرمانروایان و شهروندان همچنین ناشی از قوانینی بوده که به صورت کمی وضع شده و نیازمندی های موجود در جامعه در آن ها ملموس نبوده است.
فرهاد مجیدی نامزد مجلس نمایندگان و پنجمین سخنران این جلسه در پاره ای از حرف هایش در مورد اقتصاد بازار گفت: این نوع نظام اقتصادی در دیگر کشورهای دنیا مفید واقع شده ولی نکته ای که من می خواهم بر روی آن تاکید کنم این است که هر چیز ترکیبات آن بسیار مهم است در افغانستان متاسفانه مکملات اقتصاد بازار وجود ندارد به طور مثال یکی از مکملات اقتصاد بازار تا بتوانیم به آن نتایجی که دلخواه است برسیم امنیت است و مشکل امنیتی واقعا تکان دهنده است و مانع رشد ظرفیت ها می شود. به این دلیل که مکملات اقتصاد بازار را در افغانستان نداریم از نگاه من برای افغانستان بسیار زودهنگام بود.
آقای محبوب تلاش نامزد انتخابات پارلمانی افغانستان و آخرین سخنران این مراسم در قسمتی از حرف هایش گفت: من می گویم انتخاب کن و زندگی خود را تغییر بده اگر ما واقعا انسان های شایسته را انتخاب می کنیم می توانیم همین شکایت هایی را که در بعضی گوشه و کنارها از پارلمان گذشته می شنویم کمتر کنیم و اگر ما به دنبال یافتن افراد شایسته نباشیم در آینده هم مشکلات زیاد تری را از ناحیه پارلمان خود خواهیم داشت با این حساب این رسالت ما و شماست که در تعیین نماینده های خود تا جایی که امکان دارد کوشش کنیم تا انسان های صادق و پاک و شایسته را انتخاب کنیم.
پنجاه و هشتمین جلسه گفتگو پلی میان نخبگان و شهروندان بنیاد آرمان شهر که با حضور حدود ۱۵۰ تن از فرهنگیان دانشجویان و تعدادی از طرفداران کاندیداها ساعت دو و نیم بعد از ظهر روز سه شنبه ۲۶ اسد ۱۳۸۹ شروع شد حوالی ساعت ۵ بعد از ظهر پایان یافت که نمایندگانی از رسانه هایی مانند رادیو کلید و هفته نامه خیابان نیز در آن شرکت داشتند.
