صد و شصت و نهمین گفتگوی آرمان شهر با عنوان “ بسیج منابع فرهنگی- اجتماعی برای محافظت از کودکان رها شده” در قالب برنامه های هفته حقوق بشر، روز سه شنبه، ۱۶ قوس ۱۳۹۵ برابر با ۶ دسامبر ۲۰۱۶ در دانشگاه گوهرشاد و با حضور بیش از صدو بیست تن از دانشجویان و فعالان حقوق بشر برگزار شد.
در این برنامه ابتدا فیلم «آب» از آقای سیدجلال روحانی، برنده تندیس بهترین فیلم کوتاه از چهارمین جشنواره بین المللی فیلم زنان- هرات به نمایش درآمد.
عتیق اروند، فعال حقوق بشر و نویسنده کتاب «بخشی از عوام الناس؛ زن و سنت تعویذ نویسی» رئیس جلسه گفت: در رابطه با حقوق کودکان، دولت افغانستان دو کنوانسیون را پذیرفته است: یکی کنوانسیون حقوق کودک و دیگری در ارتباط به کار شاقه کودکان. ولی ما به‌طور روزمره می بینیم که قضایایی مانند ازدواج های زیر سن، کار شاقه کودکان، دست فروشی، گدایی، بیگاری کشیدن از کودکان و ….تبدیل به امری معمول در جامعه شده است خصوصاً در ارتباط با کسانی که توان دفاع از خود را ندارند یعنی کودکان. مشخص است که دولت افغانستان به تنهایی توان مقابله با این همه مصیبت، چالش و مشکلی را که کودکان به آن دچارند، ندارد.
سپس، آقایان قاسم عرفانی، استاد دانشگاه گوهرشاد و ساحل پیکار، معاون اتحادیه جوانان در افغانستان سخنرانی کردند.
قاسم عرفانی سخنرانی خود را با عنوان «چگونه می توان منابع مختلف را در حمایت و محافظت از کودکان در افغانستان بسیج کرد؟» با نقل قولی از هابز اغاز کرد و گفت: انسان گرگ انسان است. هیچ پدیده ای جز خود انسان برای انسان خشونت خلق نمی کند. به سه دلیل باید از کودکان حمایت کرد: اول، حمایت از کودک صالح برای این است که این کودکان رهبران و گردانندگان ملی و بین المللی فردا هستند و با کودک صالح امروز می توانیم فردا جهانی صالح و در صلح داشته باشیم. دوم، حمایت از کودک به خاطر توسعه ی ملی و جهانی است که کودک امروزی، گرداننده ی قوی و مسلکی فردا است. و در درجه سوم: بعد حقوقی و بار حقوقی حمایت از کودک است. نمی توان از کودکان تحقیر شده و محروم امروز انتظار داشت که فردا پدر و مادر و حاکمان خوب جهان باشند. جنگ دوم جهانی معلول کودکان جنگ جهانی اول بود. برای داشتن توسعه و صلح دایمی باید کودک را حمایت کنیم.
امروز در افغانستان کودکان با محرومیت های زیادی روبه‌رو هستند از جمله تعداد خیلی معدودی که به آموزش و پرورش دست رسی دارند، نیز به خاطر کم کیفیتی و ضعف نهادهای آموزشی و پرورشی، آموزش های لازم را دریافت نمی کنند. بخش عمده هم ناشی از فقر و ناامنی است که باعث عدم دست رسی کودکان به خدمات می شود. حتا رسانه های ما جنگ زده و سیاست زده اند. هیچ اهمیت و برنامه و صمیمیتی در رابطه با عظیم ترین قشر و در عین حال محروم ترین قشر جامعه نداریم.
منابعی که امروز برای حمایت از حقوق کودکان داریم شامل منابع رسمی مانند نهادها و ارگان های ملی و بین المللی است. در حوزه ی منابع رسمی، فعالیت ما و پیشرفت هایی نیز شکل گرفته است اما هرگز کافی نیست. منابع غیر رسمی، مهم ترین و اثر گذارترین منبع برای رشد وحمایت کودکان است و راز موفقیت کشورهای دیگر، همین منبع ها است. اما باید برای جلب این منابع غیر رسمی هم باید آگاهی دهی شود و آنها را بسیج کرد.
سخنران بعدی، ساحل پیکار در سخنرانی خود با عنوان «نقش نظام اموزش و پرورش در تربیت نسل سالمی از کودکان» گفت: مسؤولیت پرورش کودکان بر عهده همه است. با این همه باید دولت سیاست های مشخصی را در راستای آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان داشته باشد. وزارت معارف و وزارت حج و اوقاف باید با همکاری مساجد و مولاها کمپاین ها و تبلیغ های داشته باشند که برخوردها با اطفال مناسب و درست شود. باید حکومت توجه ویژه ای به اطفال و حقوق کودکان داشته باشد. و بزرگان قومی، امامان مساجد به ترویج آگاهی از حقوق کودکان در بین خانواده ها کمک کنند. متاسفانه امروز هم در سطح جامعه و هم در خانواده ها رفتارها و عملکردهایی با کودکان وجود دارند که غیر قابل گفتن است.
باید برنامه های فراگیرتر و بزرگتری در زمینه حمایت از حقوق کودکان داشته باشیم. متاسفانه چالش فراروی کودکان کشور ما، خیلی پیچیده تر و فراتر از تحمیل کار شاقه بالای کودکان است. سوء استفاده های جنسی، ازدواج های زیر سن، بچه بازی توسط مردان، امامان مساجد، قومندان ها و… صورت می گیرد.
در بخش پرسش و پاسخ، شرکت کنندگان با انتقاد از سیاست های دولت در زمینه حمایت از ادبیات و فرهنگ عنوان کردند: در صورتی که دولتها به مساله کودکان و جوانان اهمیتی قایل نباشند چطور ممکن است نویسنده و خالق اثر ادب کودک داشته باشیم؟ از طرفی مضامین و نصاب تعلیمی، به جای فرهنگ همدیگر پذیری، فرهنگ خشونت را در بین اطفال ترویج می کند چون به کودک اموزش داده می شود: «ت» مثل «توپک» و «ج» مثل «جهاد».
در انتهای برنامه، صدها جلد از کتابهای انتشارات آرمان شهر در بین علاقمندان و شرکت کنندگان توزیع شد.
