«افغانستانی دیگر به روایت زنان و جوانان» عنوان صد و هفتاد و سومین جلسه «گفتگو؛ پلی میان نخبگان و شهروندان» بنیاد آرمان شهر است که در تاریخ ۹ جدی / دی ۱۳۹۵ برابر با ۱۹ دسامبر ۲۰۱۶ در تالار همایش های شورای انکشافی ولسوالی انجیل برگزار شد.
در آغاز برنامه، داوود عرفان گرداننده این جلسه ضمن معرفی کوتاهی از بنیاد آرمان شهر از فعالیت سه ساله کمپین «افغانستان به روایت دیگر» یاد کرد. این کمپین سه سال پیش در آستانه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان راه اندازی شد و با بیش از صد نفر از فعالان و نخبگان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی درباره تحلیل موقعیت کنونی افغانستان و چشم‌انداز آن‌ها از آینده این کشور گفت‌وگو کرد. برخی از این گفت‌وگوها در دو زبان فارسی و انگلیسی در چند روزنامه ملی و بین المللی منتشر شد و از طریق شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نیز در اختیار شهروندان قرار گرفت.
صد و هفتاد سومین جلسه گفتگو پلی میان نخبگان و شهروندان آرمان شهر نیز به مناسبت اختتامیه همین کمپین، در کند و کاو نقش و جایگاه زنان و جوانان در افغانستان امروز و مشکلات و بحران هایی که با آن دست و پنجه نرم می شود، برگزار شد.
نقیب آروین شاعر، نویسنده و ولسوال انجیل با اشاره به کمپین «افغانستان به روایت دیگر» گفت یکی از جوامعی که می تواند به عنوان مدل مورد بررسی قرار گیرد ولسوالی انجیل است که با حدود یک میلیون جمعیت در حاشیه شهر هرات موقعیت دارد. او با اشاره به نقش و مشارکت مردم در توسعه و پیشرفت این ولسوالی، به عنوان نمونه یادآور شد که زمین بیشتر از هشتاد درصد مکاتبی که در طول این سال ها در ولسوالی انجیل ساخته شده، اهدایی مردم است. وی همچنین به نظارت مردمی بر حکومت محلی اشاره کرد که از طریق شورای های مردمی، ارباب ها و قریه دارها به صورت روزانه انجام می شود.
آروین با اشاره به اعتراض یکی از زنان فعال ولسوالی انجیل به چگونگی عملکرد شوراهای قریه و چگونگی به مصرف رسیدن پروژه ها گفت در گذشته زنان صرفا مسایل مربوط به خودشان را دنبال می کردند ولی حالا شما می بینید که نسلی نو خصوصا میان زنان، مسایل مربوط به پروژه سازی، توسعه و انکشاف را به دقت دنبال می کنند.
به عقیده این نویسنده، موجی از تغییر و امید در بدنۀ جامعه ایجاد شده اما نمی توان انکار کرد که مشکلات فوق العاده زیاد، گسترده و گاه تکان دهنده ای هم از قبیل «اعتیاد روزافزون جوانان» وجود دارد که «ناامنی»، « فقر» و «بیکاری» و «ده ها عامل دیگر» باعث آن شده است: «بدون این که کوچکترین امکانی از طریق ما در دولت یا موسسات ملی و بین المللی برای سامان دهی بهبود چنین وضعیتی وجود داشته باشد.»
سعید حقیقی نویسنده، مدیر مسوول رادیو مردم و مشاور وزارت معارف افغانستان با اشاره به مصاحبه ای که در چهارچوب کمپین «افغانستان به روایت دیگر» با بنیاد آرمان شهر انجام داده بود گفت: «امروز پس از چند سال متوجه می شوم، حرف هایی را که در این مصاحبه زدم تا حد زیادی درست بوده است.»
به گفته او، امکاناتی که در پانزده سال گذشته در اختیار افغانستان قرار گرفت، با هیچ دوره ای قابل مقایسه نیست. این که ما نتوانستیم از این امکانات به نفع خود و کشور خود استفاده کنیم، بحث دیگری است.
حقیقی در مورد وضعیت زنان و جوانان در افغانستان پساطالبانی معتقد است طرح ها و برنامه هایی که وارد جامعه افغانستان شد از بالا به پایین بوده و طراحان گمان می کردند چنین طرح هایی برای جامعه خوب است. اما بعدا با مشکلاتی مواجه شدیم و نتایجی که انتظار داشتیم به دست نیامد. از طرفی نه نزد ما، نه دولت مردان ما و نه جامعه جهانی، شناخت درستی از وضعیت افغانستان وجود نداشت و برنامه‌ها و استراتیژی های اساسی ما بر اساس غلط فهمی ها تدوین شد.
به باو او، دولت افغانستان مرتکب «یک اشتباه بزرگ» در طول این پانزده سال شده یعنی برای تدوین برنامه های خود فقط به نمونه های شهری توجه کرد و وضعیت روستاها و مناطق دور دست با بی‌توجهی بررسی نشد.
به نظر حقیقی با توجه به جوان بودن جامعه افغانستان، سیاست دولت در مورد جوانان در این سال ها، اشتباه بوده است: «در این سال ها ما عملا زمینه را برای دیگران –تروریستان- و سرباز گیری شان مساعد کردیم و عملاا فرصت را به دیگران دادیم تا از این قشر به نفع خود استفاده کنند. متأسفانه با وصف گذر پانزده سال هنوز هم مشکل کلان ما در این جامعه پابرجاست و مهم‌ترین آن تندروی است که در درون این جامعه ریشه گرفته و هر روز هم تنومندتر می شود. من چند سال پیش که با آرمان شهر مصاحبه کردم و از تند روی صحبت کردم، امیدوارم بودم که این مسأله به مرور زمان کم می‌شود، اما حالا می بینم که متأسفانه افزایش پیدا کرده است و این جاست که زنگ خطر به صدا در می آید که اگر من و شما کاری نکنیم عامل بازدارنده و عامل پیشگیری از این وضعیت نشویم، متأسفانه کسانی دیگر از این وضعیت به نفع خود استفاده می کنند.»
عزیزه خیراندیش، فعال مدنی و مسوول حوزه غرب شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر که دیگر سخنران این برنامه بود اعتقاد داشت که طی سال های گذشته تغییرات زیادی در افغانستان رونما شده است مثل: «شوراهای زنان، زمینه دسترسی به تحصیل، ایجاد نهادهای حقوقی برای مساعدت به زنان». دستآوردهای این دوره برای زنان برشمرد اما خیراندیش هم معتقد بود مشکلاتی مانند ناامنی، فقر و بیکاری مشکلاتی است که هنوز در جامعه ما وجود دارد.
این فعال مدنی در توضیح آمار بالای خودکشی در افغانستان گفت از حمل – فروردین ۱۳۹۴ تا عقرب – آبان ۱۳۹۵ تنها در هرات ۲۰۰۰ نفر دست به خودکشی زده اند که از این جمله ۱۵۰۰ زن و ۵۰۰ مرد بوده‌اند. دو نفر از این تعداد مسن و بقیه را جوانان تشکیل داده‌اند که عامل آن «خشونت‌های خانوادگی، لت و کوب و فشارهای روانی» ارزیابی شده است.
خیراندیش با اشاره به فساد گسترده در افغانستان گفت با «ایجاد فشار بر دولت افغانستان و جامعه بین المللی» می توان با آن مبارزه کرد.
در پایان این برنامه، تعدادی از شرکت کنندگان پرسش ها و نظریات شان را مطرح کردند. به سلسله کاروان های کتاب انتشارات آرمان شهر که به ولایت ها و ولسوالی های مختلف ارسال شده است این نهاد ۳۰۰ جلد کتاب را نیز به ولسوالی انجیل اهدا کرد تا از این طریق در دسترس کانون های فرهنگی و مدنی فعال در این ولسوالی قرار گیرد.
