در دو هفته ای که گذشت، تجربه زنان در سراسر جهان چگونه بود؟ مهم ترین رویدادهای حوزه زنان، از سیاست تا حقوق بشر، از فرهنگ تا جامعه و هنرچه بود؟ هفت روزنامه ی زنان آرمان شهر مهم ترین اخبار را یک جا برایتان گرد آوری کرده است.
معترض به اعتراض/ اعتراض به حجاب اجباری در ایران و واکنشهای حکومتی
نقض حقوق بشر
عفرین ویدیویی از بدن مثله شده یک زن جوان عضو “ﻯ. ﭖ. ژ.” منتشر شد
رادیو بین المللی فرانسه، ۲ فوریه– کردهای سوریه، شورشیان سوری متحدِ نیروهای ارتش ترکیه را متهم می‌کنند که آنها جسد یک زن کرد را مثله و سپس فیلمی از آن منتشر کرده‌اند؛ این فیلم روز جمعه ۲ فوریه/ ۱۳بهمن منتشر گردیده است.
به ﮔﻓﺗﮥ نیروهای کرد سوری، این جسد متعلق به یک زن جوان ۲۳ ساله است که همرزمانش او را با نام مستعار “بارین کوبانی” صدا می زدند. وی در نبرد علیه داعش، بویژه در رویارویی‌هایی که در کوبانی رخ داد شرکت داشت و در درگیری‌های ناحیه عفرین کشته شد.
افغانستان از آغاز سال روان تا اکنون ۱۱۹ قضیه حاد خشونت علیه زنان ثبت شده‌اند
رادیو آزادی، ۵ فوریه– وزارت امور زنان افغانستان میگوید، از آغاز سال روان هجری شمسی تا اکنون ۱۱۹ قضیه حاد خشونت علیه زنان در این وزارت ثبت شده‌اند. این وزارت میگوید، از جمع ۱۱۹ قضیه خشونت ۹۱ قضیه آن را قتل و ۱۲ قضیه خود کشی تشکیل داده که بیشتر این رویدادها در زون شمال کشور صورت گرفتهاند.
ایران نرگس محمدی ۱۰۰۰ روز زندان برای دفاع از آزادی اطلاع رسانی
گزارشگران بدون مرز، ۳۰ ژانویه – ۱۰۰۰ روز از زندانی شدن نرگس محمدی روزنامه‌نگار و نایب رییس کانون مدافعان حقوق بشر ایران، گذشت. گزارشگران بدون مرز (RSF) خواهان آزادی بی قید و شرط و فوری او است و از جامعه جهانی می‌خواهد در باره اقدام کند.
ایران آتنا دائمی و گلرخ ابراهیمی به زندان قرچک منتقل شدند
رادیو زمانه، ۲۴ ژانویه – آتنا دائمی و گلرخ ابراهیمی ایرایی، زندانیان سیاسی زندان اوین، روز چهارشنبه چهارم بهمن، پس از ضرب و شتم شدید به زندان قرچک ورامین منتقل شده‌اند. معصومه نعمتی، مادر آتنا دائمی، در توییتر خود این اخبار را تایید کرده است.
دفاع از حقوق بشر
نهاد زنان سازمان ملل، ۲۶ ژانویه ۲۰۱۸ : شعار روز جهانی زن امسال هست: الان وقتش است: فعالان روستایی و شهری زندگی زنان را تغییر می دهند. امسال، روز جهانی زن، بر پایه جنبش جهانی بی سابقه حقوق زنان، برابری و عدالت فرا می رسد. آزار و اذیت جنسی، خشونت و تبعیض علیه زنان به سرمقاله روزنامه ها و گفتمان های عمومی، همراه با عزم عمومی برای تغییر، راه یافته است.
پیگیری جنایت های داعش علیه زنان و افراد همجنسگرا، سابقه مهمی را تعیین خواهد کرد
دموکراسی باز، ۴ فوریه- در عراق و در مناطق تحت کنترل داعش، زنان، دختران و افراد همجنسگرا و یا افرادی که مطابق قوانین سنتی جنسیتی رفتار نمی کردند، در مقیاس بسیار متفاوتی مورد هدف خشونت آمیز قرار گرفته اند.
جنگجویان داعش، زنان پزشک و پرستارانی را که به دلیل حرفه خود، با کدهای پوششی سفت و سختی مواجه نیستند، شکنجه می کردند در صورتی که این امر با انجام وظایف پزشکی آنان مغایر بود. آنها زنانی را که در برابر ازدواج های اجباری مقاومت می کردند یا زنان سیاستمدار را، اعدام کردند. مردانی را که فکر می کردند همجنسگرا هستند، از ساختمان ها پرتاب کرده اند و زنانی را که تصور می شد، لزبین هستند، با مرگ مواجه شده اند. داعش جوانان را به دلیل فرم های جایگزین بیان شخصی یا مقاومت در پیوستن به گروههای شبه نظامی داعش، با برچسب زنی، کشته اند.
جنایتهای دوران جنگ که عموما مردم را در درون جوامع خود به حاشیه می راند، به ندرت مستند می شوند. بنابراین موارد نقض حقوق بشر از گفتمان های حقوق بشری و دسترسی به عدالت محروم می شوند. در حقیقت آنها از تاریخ خارج می شوند. به همین علت، فعالان عراقی، علیرغم مواجهه با خطرات شخصی بسیار، شروع به مستند سازی چنین جنایاتی کرده اند که نه تنها توسط داعش، بلکه نیروهای دولتی عراقی و سایر شبه نظامیان نیز انجام شده است. آنها اطلاعات مهمی درباره عاملان و شبکه های بزرگ جنایی بدست آورده اند. بسیاری از آنها نیز سرپناه و گذرگاه ایمن برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به برده داری جنسی و یا قتل هستند، فراهم می کنند.
افغانستان کمیسیون حقوق بشر خواهان برخورد قانونی با عاملان محاکمه یک زن در تخار است
رادیو آزادی، ۵ فوریه– عاملان محاکمۀ صحرایی یک زن در ولایت تخار بازداشت شدند. مسئولان این ولایت روز دوشنبه «۱۶ دلو ۱۳۹۶» به رادیو آزادی گفتند، در پیوند به این قضیه هفت تن که در لت‌وکوب یک زن ۲۲ ساله دست دارند از سوی پولیس بازداشت شده‌اند. سنت‌الله تیمور سخنگوی والی تخار گفت، اکثر کسانی که بازداشت شده‌اند اعضای خانواده این زن استند که در لت‌وکوب وی دست دارند.
ایران ‘مادران خاوران’ کیستند و چه می‌خواهند؟
بی بی سی، ۴ فوریه- “مادران خاوران” زنانی بودند که فرزندانشان از فعالان طیف‌های مختلف چپ بودند و پس از اعدام آنها در تهران در گورستان قدیمی در کنار جاده خاوران دفن شدند. صدور حکم غیابی هفت سال و نیم زندان برای منصوره بهکیش، که شش نفر از اعضای خانواده‌اش در دهه ۶۰ در ایران اعدام شدند، بحث دادخواهی مادران و خانواده‌های زندانیان سیاسی اعدام شده در یک دهه پس از انقلاب ایران را مجدد مورد توجه قرار داده است. حکم خانم بهکیش، سه روز پیش در رسانه‌ها منتشر شد. گفته می‌شود این حکم به دلیل تلاش وی برای پیگیری این اعدامها صادر شده است.
ایران دختران انقلاب: از زندان و شکنجه نمی‌ترسیم
ایران وایر، ۲۹ ژانویه- امروز، نهم بهمن ماه تصویر هشت زن در تهران و اصفهان و مشهد که روی بلندی ایستاده، شال‌های سفید و رنگی خود را به چوبی وصل کردند و در هوا تکان می‌دهند در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. حرکتی که در پی کمپین «چهارشنبه‌های سفید» به راه افتاد و حالا به «دختران خیابان انقلاب» یا «دختران انقلاب» موسوم شده است. این نام اشاره به ویدا موحد دارد، نخستین زنی که این حرکت را در خیابان انقلاب تهران انجام داد.
دو نمونه دیگر از اعتراض به حجاب به دنبال آزادی “دختر خیابان انقلاب”
پسران در همبستگی با دختران خیابان انقلاب
ایران بنیامین با انتقاد از ممانعت از حضور زنان نوازنده، کنسرت خود را لغو کرد
کانون زنان ایرانی، ۲۵ ژانویه– بنیامین بهادری، خواننده پاپ ایران که قرار بود امروز در کرمان کنسرت برگزار کند، در صفحه اینستاگرام خود از لغو آن خبر داده است. آقای بهادری در پستی چند صفحه‌ای با انتقاد از ممانعت از حضور زنان نوازنده گروهش در کنسرت نوشته است که به همین دلیل کنسرت امشب را اجرا نمی‌کند.
قوانین و لوایح
آیا در صورت ازدواج مجدد زن حضانت از وی سلب می‌شود؟
ایران وایر، ۳۰ ژانویه– پاسخ را در لینک بالا بخوانید.
طارق رمضان به اتهام تجاوز جنسی زندانی شد
رادیو بین المللی فرانسه، ۳ فوریه– “طارق رمضان” اسلام‌شناس تبعۀ سوئیس که در بازداشت موقت قرار داشت، به تجاوز و خشونت جنسی متهم شد. ٢ زن وی را به تجاوز، خشونت و آزار جنسی متهم و علیه او رسماً شکایت کرده‌اند. علاوه بر این، موارد دیگری از بدرفتاری جنسی نیز نقل شده که حداقل هنوز به مرحلۀ شکایت رسمی نرسیده است.
حقوق مدنی سیاسی اقتصادی
نائومی پارکر، الهام‌بخش مشهورترین «پوستر فمینیستی»، در ۹۶ سالگی درگذشت
رادیو فردا، ۲۴ ژانویه– نائومی پارکر فریلی، زنی که گفته می‌شود الهام‌بخش شکل‌گیری نماد فرهنگی «رُزی پَرچ کُن» در جریان جنگ جهانی دوم در آمریکا بوده، در سن ۹۶ سالگی در ایالت واشینگتن درگذشت.
میلیون‌ها کودک از آموزش متوسطه رایگان محروم هستند
دیده بان حقوق بشر، ۳۱ ژانویه– این سازمان در آستانه کنفرانس مشارکت جهانی برای آموزش ۲۰۱۸ اعلام کرد: رشد کند آموزش متوسطه رایگان برای همگان، آینده میلیون‌ها کودک را در سراسر جهان به خطر انداخته است. بیش از ۲۶۴ میلیون کودک در سراسر جهان از امکان آموزش ابتدایی و متوسطه بی بهره هستند. از این میان ۶۲ میلیون کودک در سن اوایل آموزش متوسطه و ۱۴۱ میلیون در سن اواخر آموزش متوسطه به سر می‌برند. نزدیک به ۸۰ درصد از کودکان بی بهره از آموزش ابتدایی و متوسطه در ۶۵ کشور زندگی می‌کنند و تمام دولت هایی که در کنفرانس شرکت دارند باید در قانون و عمل به آموزش متوسطه رایگان متعهد شوند.
سیاست
کشف حجاب؛ عاملیت فراموش شده زنان
رادیو زمانه،۱ فوریه– روایت غالب حکومتی در ایران از ماجرای کشف حجاب این است: در نخستین روزهای دی ماه سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، قانون لباس‌های متحدالشکل در مجلس شورای ملی تصویب شد. از روز ۱۷ دی ۱۳۱۴، مردان به پوشیدن کت و شلوار با کراوات و کلاه فرنگی ملزم شدند و زنان به برداشتن حجاب از سر و باز کردن صورت از روبنده.
آیا زنان همه با کشف حجاب مخالف بودند یا مطالبه آزادی پوشش از همان زمان و حتی پیش‌تر در میان زنان وجود داشت؟
کریم آسایش: جنبش‌ها باید به تشکل‌یابی اعتراض‌ها کمک کنند
دختران انقلاب، خوشا دمی که حجاب‌ها برفکنیم!/
آیا اکنون زمان همراهی فمینیستی نیست؟
اژه‌ای بعضی از معترضان به حجاب اجباری را به مصرف مواد مخدر صنعتی متهم کرد
چرا زنان به جنبش‌های دست راستی افراطی می پیوندند و چرا ما تعجب می کنیم؟
دموکراسی باز، ۳۱ ژانویه ـ مشارکت «تکان دهنده» زنان در سیاست دست راستی افراطی توجه زیادی از رسانه‌ها را جلب کرده است. آیا این روندی تازه است یا پیش از این هم وجود داشته است؟ این موضوع ها تازه نیستند. یک تاریخ نگار می گوید: این پرسش که چه چیزی زنان را به جنبش‌های دست راست افراطی که حقوق آنها را تحقیر می کنند جلب می کند، چندین دهه است که پژوهشگران فمینیست را آزار می دهد. لیندا گوردون در پژوهش خود درباره کو کلوکس کلان نشان می دهد که در دهه ۱۹۲۰ دست کم ۱.۵ میلیون زن آمریکایی ـ از جمله یک سوم تمامی زنان پروتستان ساکن ایندیانا ـ عضو این سازمان بودند. او نتیجه می گیرد: هیچ دلیلی ندارد که انتظار داشته باشیم زنان کمتر از مردان متعصب باشند. در دهه ۱۹۹۰، پژوهشگر آمریکایی گلن جینسون درباره ی زنان دست راستی افراطی در آمریکا طی جنگ جهانی دوم و به اصطلاح جنبش مادران مطلب نوشت. این جنبش با مداخله آمریکا مخالف بود اما صلح طلب نبود. ایدئولوژی آن مسیحیت تندرو، ضد کمونیسم و ضد یهودیت بود. پژوهشگر مارتین دورهام می گوید که فرض عمومی این است که فاشیسم جنبشی زن‌ستیز است که زنان را کنار می گذارد و این فرض را در تقابل با مشارکت فعال زنان در سیاست های فاشیستی در فرانسه، آلمان، ایتالیا و بریتانیا قرار می‌دهد.
چرا ما راست هستیم: روایت زنان جوانی که در انگلیس به احزاب راست پیوسته اند
دموکراسی باز، ۲ فوریه– در انگلستان گروه های راست و راست افراطی در حال رشد هستند. این گروهها اغلب با جنبش های راست در اروپا و امریکا مرتبط هستند. علیرغم اینکه این گروه ها همچنان تحت تسلط مردان قرار دارند، بسیاری از زنان جوان خوانش خود از آزادی و رهایی را از طریق مجموعه دیدگاهها و سازمانهای بزرگی که صحنه رو به رشد گروههای راست است، به صورت آنلاین و افلاین پیگیری می کنند. در این مقاله با چهار تن از این زنان گفتگویی شده که می توانید در لینک بالا به زبان انگلیسی بخوانید.
راهپیمایی در اعتراض به ترامپ، مردان پا به پای زنان
بی بی سی، ۲۱ ژانویه– در سالگرد اولین اعتراض گسترده زنان به سیاست‌های دونالد ترامپ، معترضان نشان دادند که هنوز ساکت نشده‌اند و حضور ستارگان بزرگ در مرکز شهر لس‌آنجلس باعث شد امسال این شهر بجای واشنگتن در مرکز توجه رسانه‌ها قرار بگیرد. ستاره‌های هالیوود در این شهر پشت میکروفون رفتند و همراه معترضان خواستند که “رأی‌شان” شنیده شود.
فرهنگ و جامعه
به عنوان یک زن مسلمان وظیفه خود میدانم که در مورد آزار جنسی که تجربه کردم صحبت کنم
فمینیسم روزمره، ۴ فوریه– چند دهه است که در مورد رسوایی جنسی کلیسای کاتولیک صحبت میکنیم ولی اکنون زمان آن رسیده که آزارهای جنسی انجام شده توسط مسلمانان نیز توسط زنان مسلمان افشا شود. این مردان نمیتوانند تا ابد پشت چهره زاهدانه خود مخفی شوند.
گزارشی تحقیقی از وضعیت زنان دستفروش مترو و شبکه همیاری زیرزمینی
کانون زنان ایرانی، ۱ فوریه- وضعیت عمومی و شرایط زندگی زنان دستفروش متروی تهران چگونه است؟ نگرش و نظرات زنان دستفروش نسبت به شغل شان چیست؟ دستفروشی زنان در مترو چه تغییرات اجتماعی را در سال های اخیر سبب شده؟ اینها سوالات اصلی تحقیقی بود که چندی پیش در قالب یک پژوهش در متروی تهران انجام دادم. نتیجه گزارش تحقیقی بلندی شد که در آن تلاش کردم به این سوالات و دیگر پرسش های این پژوهش پاسخ دهم. پاسخ ها و نتایجی که به برخی از آنها در این گزارش کوتاه خواهم پرداخت. تحقیق اصلی بیش از ۱۲ هزار کلمه است و امکان چاپ کامل آن وجود ندارد.
دامن اضافی روی شلوار اسکی‌بازان زن ایرانی؛ واقعا؟!
دویچه وله، ۲ فوریه– بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۸ در پیونگ‌چانگ کره جنوبی به زودی آغاز می‌شود. ملی‌پوشان ایران نیز در این رقابت‌ها حضور دارند. زنان ملی‌پوش ایران افزون بر لباس اسکی باید پوششی اضافه بر تن کنند.
کشف مقبره ۴ هزار ساله یک زن کاهن در مصر
دویچه وله، ۴ فوریه- باستان‌شناسان مصری در نزدیکی اهرام ثلاثه مقبره‌ای را کشف کردند که در نوع خود بی‌سابقه است. این مقبره به “حتبت” یک زن کاهن در سلسله پنجم فراعنه تعلق دارد. در مصر باستان وجود کاهنان زن امر رایجی نبود.
گزارش، پژوهش و کتاب
فراسوی سینک ظرف‌شویی: جستارهایی درباره‌ی جنسیت‌ها و سرمایه
اخبار روز، ۲۸ ژانویه– اینکه رابطه‌ای ضروری میان مناسبات سرمایه و مناسبات جنسیت‌ها وجود دارد، و اینکه شیوه‌ی تولید فعلی به یک تقسیم کار جنسیتیِ مشخص وابسته است و به‌میانجی آن به خصلت‌های مقررشده‌ی جنسیت‌ها متکی است و به‌طور گریزناپذیری آنها را تقویت می‌کند، تا به‌امروز هنوز به شیوه‌ی معقول و قانع‌کننده‌ای مدلل نشده است. به‌رغم گسستگی‌های مهم در بسط تفاوت‌های جنسیت‌ها در سیصد سال آخر تاریخ برساخته‌ی سرمایه، ما کمتر شاهد انجماد و تصلبی در مناسبات جنسیتی هستیم.
جنبش زنان؛ جنبش رهایی بخش سیاسی یا محدوده مطالبات خاص زنان
اخبار روز، ۲۹ ژانویه– جنبش زنان در ایران، به ویژه در دهه‌های اخیر عمدتا اصلاح طلب و نخبه گرا بوده و بخش رادیکال آن به واسطه‌ی نداشتن تریبون و برخوردار نبودن از حداقل حاشیه‌ی امنیتی، امکان گسترش و رشد چندانی نداشته و در مقابل زنان اصلاح‌طلب به علت امکان کار علنی و داشتن حاشیه‌ی امنیتی بیشتر و حمایت رسانه‌های مدافع سرمایه‌داری توانسته‌اند خود را نماینده‌ی جنبش زنان قلمداد کنند. اما، جنبش زنان چهره‌های رسانه‌ای شده‌ی چند زن مطرح نیست.
بیدارزنی، ۲۷ ژانویه– برخی کتاب «جمهور» افلاطون را مهم‌ترین کتاب تاریخ برمی‌شمارند و خواندن آن را بر همه واجب می‌دانند. این کتاب که به صورت دیالوگ نگاشته شده به بررسی دیدگاهها و ایده‌هایی می‌پردازد که سایه‌شان همچنان بر پرسش‌های امروزی ما سنگینی می‌کند. افلاطون در این کتاب به بررسی مسائلی مانند رابطه فرد و ساختار سیاسی، روانشناسی اخلاق، مفهوم عدالت، رابطه خرد و حکومت می‌پردازد و یکی از مشهورترین و احتمالا مستحکم‌ترین نقدهایی را که تا به حال به دموکراسی وارد شده است، ارائه می‌کند.
دیدگاه بتی فریدان و تحلیل رازوری زنانه
کانون زنان ایرانی، ۱ فوریه– اعطای حق هر جنس به خودش، به رسمیت شناختن کامل آسیب پذیری ها و نیز نیازهایی که هر جنس به محافظت شدن دارد، به معنی توجه به پسر و دختر ورای شباهت های سطحی پس از دوران بچگی آن ها است؛ دورانی که هر کدام بسیاری از مشکلات جنسی خود را به کناری نهاده اند و به نظر می رسد که مشتاق یادگیری هستند و توانایی یکسانی برای یادگیری چیزهای یکسان دارند. اما هر نوع سازگاری که تفاوتی مثل قابلیت آسیب پذیری یک جنس یا توانایی استقامت جنس دیگر را دست کم بگیرد امکان مکمل بودن دو جنس را از بین می برد و انگار که به شکل نمادین، پذیرندگی سازنده ی مونث و فعالیت نیرومند و برون گرا و سازنده ی مذکر را مهر و موم می کند و هر دو را در یک زندگی خسته کننده خاموش خواهد کرد، جایی که هر دو جنس از نعمت رضایت انسانی که می توانستند از آن برخوردار باشند، محروم هستند.
چه چیزی باعث جذب زنان میانمار به جنبش ناسیونالیستی بودایی می شود؟
دموکراسی باز، ۳۰ ژانویه– در دوران انتقال کشور میانمار به سوی دموکراسی، یک جنبش خطرناک ناسیونالیستی بودایی در حال رشد است و زنان نقش کلیدی در آن ایفا می کنند. در بخش غربی میانمار، در استان روهنگیا، در اردوگاه هایی که بطور شتابزده برای اسکان مسلمانان جابجا شده ایجاد شده، ، از سال ۲۰۱۲ حدود ۱۲۹ هزار نفر از مردم روهینگیا وارد این اردوگاهها شده اند. بقای این اقلیت تحت پیگرد، بدون هیچگونه آزادی برای کار در خارج از اردوگاه ها، به کمک های بین المللی وابسته است. این افراد تنها برای شرایط اضطراری پزشکی می توانند با کسب مجوز از این اردوگاهها خارج شوند.
در اوت ۲۰۱۷، اقلیت مسلمانان ساکن در جوامع میانمار ( برمه) با خشونت های گسترده ای رو به رو شدند.. بعضی از این جوامع تا جایی خشونت ها علیه مسلمانان را ادامه دادند که حتی مانع رسیدن کمک های حیاتی بین المللی به اردوگاه ها می شدند، و شاید شگفت آور باشد که بسیاری از این تلاشها و اعتراضات به کمک به مسلمانان آواره، توسط زنان رهبری می شد.
گزارش صریح مرکز بررسی های استراتژیک درباره وضعیت حجاب در ایران
خبرگزاری ایسنا، ۳ فوریه– در پی حضور برخی از زنانِ بدون حجاب در خیابان‌های مرکزی شهر تهران، مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، گزارشی از نشست آسیب‌شناسی سیاست‌های اعمال‌شده درباره حجاب در کشور را منتشر کرد.
به گزارش ایسنا، در این گزارش ۲۰ صفحه‌ای که خلاصه‌ای از آن در پی می‌آید، «پدیده بدحجابی و فراتر از آن مسئله زنان، یکی از مناقشه‌برانگیزترین مسائل فرهنگی و اجتماعی» دانسته شده است که «نظام جمهوری اسلامی با آن مواجه و توجه به آن از اهمیت زیادی برخوردار است.»
گزارش دولت روحانی: مخالفت اکثریت مردم با حجاب اجباری
مقایسه وضعیت حجاب در ایران و ترکیه
آرمان‌شهر
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر، صفحه‌ای ازکتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتابخانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است. کوشش ما بر این است که تمام عهدنامه‌ها و اسناد حقوق بشری به زبان فارسی را در یک کتابخانه مجهز گرد آوریم. در این بخش می‌توانید از اسناد بین‌المللی و ملی، مقالات، گزارش‌ها، اعلامیه‌ها و گزارش‌های چندرسانه‌ای بهره‌مند شوید.
منابع این شماره: بی بی سی، دویچه وله، نهاد زنان سازمان ملل، ایران وایر، دموکراسی باز، رادیو زمانه، کانون زنان ایرانی، بیدارزنی، گویا نیوز، رادیو بین المللی فرانسه، فمینیسم روزمره، اخبار روز، رادیو آزادی، رادیو فردا، گزارشگران بدون مرز، دیده بان حقوق بشر، گویا نیوز، خبرگزاری ایسنا.
