پاریس، لاهه، ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۸ ـ فدراسیون بینالمللی جامعههای حقوق بشر در آستانهی سالگرد تصویب عهدنامهی تأسیس دادگاه بینالمللی جزایی که نخستین دادگاه از این نوع است، گزارشی را منتشر میکند که به ۱۰ چالش رویاروی دادگاه بین المللی موثر و مستقل میپردازد. از جمله دغدغههایی که فدراسیون خاطرنشان میکند نبود همکاری دولتها با دادگاه، نبود حتا یک مورد محکومیت در زمینهی جنایتهای جنسی و جنسیتی در دادگاه بین المللی جزایی، ناپیوستگی در به اجرا گذاشتن حقوق قربانیان و فضای خصمانه برای مدافعان حقوق بشر است.
جامعهی بینالمللی روز ۱۷ ژوییه ۲۰۱۸ بیستمین سالگرد اساسنامهی رُم، عهدنامهی تاسیس دادگاه بین المللی جزایی را مورد تجلیل قرار میدهد. این دادگاه در سال ۲۰۰۲ پس از تصویب ۶۰ کشور به واقعیت پیوست. اکنون ۱۲۳ کشور عضو دادگاه بین المللی جزایی هستند و دادگاه بررسیهای مقدماتی را در افغانستان، کلمبیا، گینه، عراق/بریتانیا، نیجریه، فلسطین، فیلیپین، اوکرایین و ونزوئلا در دست دارد. در حال حاضر، ۱۱ مورد تحقیق و در مجموع ۲۶ پرونده در دادگاه در جریان است (نگاه کنید به جدول فدراسیون).
بیستمین سالگرد تاسیس دادگاه مناسبت مهمی برای تجلیل از تشکیل دادگاه دائمی بینالمللی است که برای مبارزه با معافیت از مجازات، پیگرد مسئولان برخی از بدترین فجایع در جهان و جلوگیری از ارتکاب جنایتهای مهم مورد توجه بینالمللی ایجاد شده است. فدراسیون تأکید میکند که زمان مشارکت در تلاش دسته جمعی برای توجه سازنده و مثبت به فعالیت دادگاه بین المللی جزایی فرارسیده است. بازاندیشی دربارهی چالشهای رودرروی دادگاه اقدام مهمی برای کمک به این دادگاه در فعالیتهای آن در فضایی است که روز به روز پرچالش تر میشود.
کارین بونو، رییس بخش عدالت بین المللی فدراسیون، گفت:
«ما دستاورد چشمگیر داشتن دادگاه دائمی و مستقل بینالمللی جزایی را جشن میگیریم. درعینحال، از چالشهای مختلف رویاروی آن در شرایط کنونی و ضرورت بازاندیشی انتقادی برای حفظ این دستاورد آگاه هستیم.»
در چند سال گذشته، دادگاه بین المللی جزایی پیشرفت ناچیزی در زمینهی دستیابی به جهانشمولی داشته است. در حیطهی صلاحیت این دادگاه که اغلب متهم میشود که مثل دادگاهی منطقهای عمل میکند، مناطق پرشماری، مثل آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. هند، چین، روسیه و ایالات متحده آمریکا ـ قدرتهای اصلی جهان ـ نیز از حیطهی دادگاه بینالمللی جزایی خارج هستند. از نگاه فدراسیون تلاش برای جهانشمول شدن متوقف شده است و فدراسیون خواهان اقدامهای بیشتری برای به پیش بردن گسترهی جهانشمولی دادگاه بین المللی جزایی است.
https://www.fidh.org/IMG/pdf/report_20_years_icc_rome_statute.pdf