کابل، افغانستان – ۲۰ ثور ۱۳۸۹ برابر با ۱۰می ۲۰۱۰
از سال های گذشته بدینسو، حدود یک و نیم میلیون افغان در جنگ‌ها و اعمال خشونت بار تلف شده و میلیون‌ها افغان دیگر هم معلول، مجروح و یا بی خانمان شده اند. حکومت افغانستان و جامعۀ بین المللی سخن از مصالحه میزنند، اما مردم چه میخواهند؟ قربانیان جنگ و تخطی های حقوق بشری، خواستار چگونه صلح اند؟
برای پاسخ به این پرسشها و شنیدن صدای قربانیان، گروه هماهنگی عدالت انتقالی، متشکل از ۲۵ نهاد جامعه مدنی ملی و بین المللی در تاریخ ۱۹ ثور ۱۳۸۹ برابر با ۹ می ۲۰۱۰ کنفرانسی را تحت عنوان » جرگه قربانیان برای عدالت» با همکاری و حضور فعالانه قربانیان از سراسر افغانستان برگزار کردند.
احساسات در این گردهمایی بی سابقه بطور گسترده نمایان گردید، قربانیان خاطرات تلخ جرایم، از دست دادن نزدیکان شان و فرهنگ معافیت دوامدار را یادآور شدند. یک خانم بزرگ سال از ولایت کنر گفت: «زمانیکه عروسی نمودم بسیار جوان بودم بعدا یک قتل عام در قریه ما رخ داد که در آن شوهرم، کاکایم و تمام مردم ما کشته شدند» قریه این خانم محل قتل عام بیش از یک هزار نفر بوده که در زمان حکومت کمونیستی رخ داده است.
یک مرد قربانی از ولایت تخار واکنش یک تن از مسسوولین دولتی را در رابطه به اختطاف و قتل دو پسرش چنین بیان نمود: «این مسوول دولتی برای من گفت (شما هنوز جوان هستید و می توانید طفل بیشتر به دنیا بیاورید)» این مرد علاوه نموده گفت: «اگر عدالت تامین شود، عاملین باید به محاکمه کشانیده شوند».
محاکمه یک خواست عام اشتراک کنندگان جرگه بود. یک تن از قربانیان جنایات طالبان در کابل گفت: «جنایت کار جنایت کار است، بدون در نظر داشت قومیت و مذهب او. تمام آنها باید به محاکمه کشانیده شوند. اگر ما صلح واقعی بعوض صلح کوتاه مدت سیاسی می خواهیم، حد اقل گذشته باید تایید و تصدیق شود». این سخنران در مورد چی گونگی لت و کوب برادرش تا سرحد مرگ با کیبل توسط طالبان در سال ۱۹۹۷ با حرف های کنده کنده علاوه نمود: ما انتقام نمی خواهیم ما نمی خواهیم خون را با خون بشویم. ما عدالت می خواهیم».
یکتن از قربانیان جنایات دوره جنگ های داخلی از ولایت پروان صلح بدون عدالت را با «نماز بدون وضو» مقایسه نمود.
در نیمه دوم جرگه قربانیان اشتراک کنندگان به گروپ های کوچک تقسیم شدند و روی موضاعات چون با جرایم گذشته چی گونه برخورد صورت گیرد و چی می توان صلح را بمیان آورد، بحث صورت گرفت. بیشنهادات که توسط گروپ ها در اخیر کنفرانس بیان گردید نتیجه توافق نظر قربانیان که از مناطق مختلف نمایندگی می کردند، بود. خواستهای قربانیان شامل محاکمه عاملین جرایم جنگی و تخطی های فاحش حقوق بشر، حمایت اجتماعی و اقتصادی قربانیان از طریق پرداخت جبران خسارات، حمایت از قربانیان معلول، تلاش برای باز سازی شفاف و عادلانه و ارسال کمک به مناطق جنگ زده و ایجاد فضایی بیشتر و مناسب برای قربانیان جهت بیان نظریات شان بود. بعضی از گروپ ها پیشنهاد نمودند که دولت از وجود عاملین پاک سازی گردد و جهت جلوگیری از جرایم آینده عاملین خلع سلاح و دارایی هایشان ضبط گردد.
در جواب به سوالیکه از جامعه جهانی چی توقع دارید، قربانیان بیان نمودند که از جامعه جهانی می خواهند تا در مورد تثبت و مستند سازی قبرهای دسته جمعی و دیگر تخطی ها همکاری نماید و در عین جامعه جهانی باید از پروسه عدالت انتقالی در افغانستان بطور جدی حمایت نماید. تمام گروپ های تاکید نمودند که «بدون تامین عدالت صلح پایدار در افغانستان ناممکن می باشد».
