کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز» برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی به مناسبت روز جهانی زن ۱۳۹۹ از سوی بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیده‌بان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#) آغاز می‌شود.
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفتگو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
خشونت جنسی و جنسیتی در سراسر جهان رایج است. این سلاحی است که در همه جنگ‌ها و در زمان ناآرامی و درگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد و در زمان صلح در تمام کشورهای جهان اغلب در پشت درهای بسته رخ می‌دهد. با این حال، این خشونت مدت طولانی ناشناخته مانده و مسئله‌ای حاشیه‌ای محسوب شده است. عدم توجه بسیار ضروری به این خشونت پایان دادن به آن را مشکل کرده است. مستندسازی، تحقیق و پیگرد قانونی جرم‌ها و تعدی‌های جنسی و جنسیتی همچنان در سطح نازلی انجام می‌شود. اکثریت قاطع مرتکبان آن از مصونیت از مجازات برخوردار هستند و قربانیان جبرانی دریافت نمی‌کنند.
خشونت جنسی و جنسیتی پیچیده است، زیرا به‌طور مستقیم با پویایی و هنجارهای قدرت اجتماعی و سیاسی مانند نابرابری جنس‌ها، مردسالاری، تبعیض‌های دیرینه، تصور غلط، افسانه‌ها و کلیشه‌های همراه آنها پیوند خورده است؛ همچنان وجود دارد و از شمال تا جنوب جهان گسترش می‌یابد. این وضع اغلب منجر به خشونت جنسی و جنسیتی و «صرفاً به‌عنوان موضوعی زنانه» و جرمی «کم‌اهمیت» یا جرمی تلقی می‌شود که «شناسایی و پیگرد قانونی» آن دشوار است. به این ترتیب، جنایت‌ها و تعدی‌های جنسی و جنسیتی به‌طورِ عمده بدون مجازات می‌مانند. علاوه بر این، با اینکه موازین حقوقی بین‌المللی و منطقه‌ای وجود دارند، این موازین اغلب به اجرا درنمی‌آیند یا فقط به‌میزان ناکافی در سطح داخلی به اجرا درمی‌آیند. سوءتفاهم، کاربرد اشتباه یا ناآگاهی از تعریف‌های اصلی حقوقی یا معیارها و اصول اساسی همچنان در میان فعالان رایج است. این به نوبه خود به افزایش قابل توجه مانع‌ها بر سر راه پاسخ‌گویی و عدالت انجامیده و به کاربرد رویه‌های مضر و غیر اخلاقی نسبت به قربانیان و شاهدان کمک کرده است.
وضع به آرامی در حال تغییر است. به نظر می‌رسد که سرانجام بدبختی قربانیان و بازماندگان خشونت جنسی و جنسیتی به‌طور فزاینده‌ای مورد تشخیص قرار می‌گیرد و از جمله دولت‌ها و سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی برای توجه به آن اقدام می‌کنند. این به‌طورِ عمده به دلیل سخت کوشی مدافعان حقوق بشر، فمینیست‌ها، جنبش‌های قربانیان، مدافعان حقوق جنسیتی، فعالان عمومی و دانشگاهیان است. امروزه پیشگیری از خشونت جنسی و جنسیتی، پیگرد قانونی آن و عرضه غرامت به قربانیان آن بخشی از گفتمان جهانی مبارزه با مصونیت از مجازات است.
سازمان‌های جامعه مدنی در سراسر جهان، در سطح محلی، ملی و بین‌المللی، پاسخ‌هایی را برای مقابله با جرائم و تعدی‌های جنسی و جنسیتی تدوین کرده‌اند. عاملان دیگر، از جمله رسانه‌ها، دانشگاهیان یا خدمات‌دهندگان نیز به‌طور فزاینده‌ای با قربانیان و شاهدان این جنایت‌ها در ارتباط قرار گرفته‌اند. تعدد و گوناگونى عاملانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند درک دقیق و استفاده از واژگان مناسب در مورد خشونت جنسی و جنسیتی را ضروری می‌کند. ضروری است که استفاده از واژه‌ها، مفهوم‌ها و اصطلاح‌ها، یعنی زبان مورد کاربرد برای گفت‌وگو درباره این مسئله اغلب پیچیده، بیان تجربه‌های قربانیان و بازماندگان و بر معیارهایی بین‌المللی استوار باشد که ما همه سخت برای دست یافتن به آنها کوشیده‌ایم.
فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر (FIDH) بر پایه ارتباط با فعالان پرشمار در جنبش ریشه‌کن کردن خشونت جنسی و جنسیتی تصمیم گرفت این فرهنگ واژه‌گان را تهیه کند تا تعریف‌های اساسی حداقل را که آشنایی فعالان با آنها در هنگام فعالیت در زمینه جنایت‌ها یا تعدی‌های جنسی و جنسیتی و ارتباط با قربانیان و شاهدان این جنایت‌ها ضروری است شناسایی و تشریح کند. این واژه‌نامه ماهیتاً تحلیلی جامع از این واژه‌ها را به دست نمی‌دهد و تمام واژه‌ها و معیارهای مربوط به این موضوع را دربر نمی‌گیرد. با این حال، امیدواریم که نقطه شروعی را برای توضیح واژه‌های اساسی، حقوق، معیارها و مفاهیم دیگری را به دست دهد که اغلب ناشناخته، مورد سوءتفاهم یا استفاده غلط هستند. این واژه‌نامه بر اساس استانداردهای بین‌المللی موجود تنظیم شده است تا در سطح جهانی قابل استفاده باشد، حتی اگر برخی از کشورها تعریف‌های متفاوتی را به کار برند یا از رویکردهای متفاوتی پیروی کنند. کسانی که مایل باشند درباره هر یک از موضوع‌های مطرح شده در اینجا عمیق‌تر مطالعه کنند، منابع مرجع زیادی برای این کار خواهند یافت.
خواننده ممکن است با بسیاری از اصطلاح‌های ذکر شده آشنا باشد، اما این واژه‌نامه در پی کمک به تصحیح تصورهای غلط معمول و تاکید بر رویه حقوقی و یا پیشرفت‌های مهم در همه نقاط جهان است. در سطحی گسترده‌تر، این واژه‌نامه به تکوین زبان مشترک درباره خشونت‌ها و جرائم جنسی و جنسیتی و ایجاد بستر منسجم برای مقابله جامعه مدنی، دولت‌ها، نهادهای قضایی و دیگر عاملان با این تعدی‌ها و جرائم، کمک می‌کند.
هدف این واژه‌نامه ساده و کاربردی با گردآوری اطلاعات مربوط به واژه‌های کلیدی و همچنین ارائه پیش زمینه و توضیح مختصر برای هر واژه، پشتیبانی از فعالیت روزانه فعالان در زمینه خشونت جنسی و جنسیتی در کلیه زمینه‌ها است. همچنانکه در سراسر این واژه‌نامه تاکید شده است، از آن باید در ارتباط با سایر اسناد مربوط که در طول سال‌ها تدوین شده‌اند، استفاده کرد. این واژه‌نامه همچنین به چند زبان دیگر از جمله انگلیسی، جمله اسپانیایی، فرانسوی، و عربی تنظیم می‌شود.
مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی از فعالیت‌های بنیادی فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و جنبش آن با بیش از ۱۹۰ سازمان عضو در بیش از ۱۱۰ کشور جهان است. این واژه‌نامه یکی از ابتکارهای بسیار و در ادامه کارهایی است که فدراسیون در این باره انجام داده است.
این واژه‌نامه را دکتر دورین یانتا (Dorine Llanta)، کارمند برنامه فدراسیون، زیر نظر یورگن شور (Jürgen Schurr)، رئیس موقت دفتر عدالت بین‌المللی فدراسیون، و امل نصر (Amal Nassar)، نماینده دائم فدراسیون در دادگاه بین‌المللی جزایی نوشته است. واژه‌نامه با راهنمایی گیسو جهانگیری، نایب رئیس فدراسیون و رئیس اجرایی بنیاد آرمانشهر/OPEN ASIA تدوین و اجرا شده و از کمک‌های چشمگیر پاتریسیا اویگبائرت، معاون عملیات فدراسیون، و ژوستین دووبی، کارمند بخش زنان فدراسیون، بهره‌مند بوده است. ژولیا تترو پرووانشر، کارآموز بخش حقوقی فدراسیون و ملیسا آیشهورن، کارآموز بخش عدالت بین‌المللی، در کار تحقیق برای آن کمک کرده‌اند و خلیل رستم‌خانی آن را به فارسی برگردانده است.
