سال هشتم، دوره دوم، شماره ۹۰۲
۱۰ قوس/ آذر ۱۴۰۰ برابر با ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱
هفت‌روزنامه حقوق بشر در خدمت اطلاع‌رسانی مسوولانه گام برمی‌دارد اما محتوای خبرهای وارده لزوما تعیین‌کننده خط مشی بنیاد آرمان شهر نیست.
با سقوط کابل و به قدرت رسیدن دوباره طالبان در ۲۴ اسد/مرداد ۱۴۰۰، بار دیگر آینده افغانستان و زندگی میلیونها انسان، در ابهامی دهشتناک و تاریک فرو رفت. ما در آرمان‌شهر-OPEN ASIA، به عنوان یک نهاد حقوق بشری، سعی کردیم با از سرگیری انتشار هفت‌روزنامه افغانستان، اوضاع را از فردای سقوط کابل به دقت زیر نظر بگیریم و مهمترین اخبار و رویدادهای افغانستان را در حوزههای مختلف از نقض فاحش حقوق بشر گرفته تا آزادی بیان و رسانه‌ها، زنان، سیاست، فرهنگ، جامعه و مقاومت یکجا گرد آوری کنیم و در اختیار فعالان و نهادهای حقوق بشر و جامعه مدنی قرار دهیم. امروز بیش از صد روز از سقوط کابل می‌گذرد. در این مدت، موارد بسیاری از نقض حقوق بشر، نقض حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مردم افغانستان از سوی نیروهای طالبان و سایر گروهها رخ داده و به شکل کمسابقهای از سوی رسانه‌های ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. ما در شماره ۹۰۲، فشردۀ رویدادهای پانزده روز اخیر از ۲۵ آبان/عقرب تا ۱۰ قوس/ آذر ۱۴۰۰ را از رسانه‌های افغانستان و جهان، یکجا گردآوری کرده و در اختیار شما قرار داده‌ایم. شما می‌توانید شماره‌های پیشین را از لینک‌های زیر دریافت کنید:
شماره ۹۰۱ هفت روزنامه افغانستان، خبرها و وقایع ۹ آبان/عقرب تا ۲۴ آبان/عقرب ۱۴۰۰ را پوشش داده است.
شماره ۹۰۰ هفت روزنامه افغانستان، خبرها و وقایع ۲۴ مهر/میزان تا ۸ آبان/عقرب ۱۴۰۰ را پوشش داده است.
شماره ۸۹۹ هفت روزنامه افغانستان، خبرها و وقایع ۲۴ مرداد/اسد تا ۲۳ مهر/میزان ۱۴۰۰ را پوشش داده است.
تظاهرات زنان در کابل/ عکس از رویترز
نقض فاحش حقوق بشر
دیده‌بان حقوق بشر: طالبان بیش از صد پولیس و کارمند اطلاعاتی دولت پیشین را اعدام کردهاند
بی‌بی‌سی فارسی ۹/۹/۱۴۰۰ سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که روز ۹ قوس/آذر منتشر کرد، گفته است نیروهای طالبان از زمان تسلط بر کشور در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، با وجودی که «عفو عمومی» اعلام شد، بیش از ۱۰۰ افسر پلیس و ادارۀ اطلاعاتی سابق را تنها در چهار ولایت اعدام یا ناپدید کردهاند. این نهاد بین المللی مدافع حقوق بشر در گزارش ۲۵ صفحه‌ای با عنوان «عدم بخشش برای افرادی مانند خود شما؛ اعدام‌ها و سربه نیست کردن افراد در افغانستان در زمان طالبان»؛ به مستند سازی، قتل یا سربه نیست شدن ۴۷ عضو سابق نیروهای امنیت ملی افغانستان (ANSF)، پرسنل نظامی، پلیس، اعضای سرویس‌های اطلاعاتی و شبه نظامیانی می‌پردازد که بین ۱۵ اوت تا ۳۱ اکتبر به نیروهای طالبان تسلیم شده یا توسط آنها دستگیر شده بودند. دیده‌بان حقوق بشر اطلاعات موثقی را در مورد بیش از ۱۰۰ قتل؛ تنها از ولایات غزنی، هلمند، قندهار و کندوز جمع آوری کرده است. به گفته این نهاد «این موارد نشان دهنده الگوی گسترده‌تری از سوء استفاده‌های گزارش شده در خوست، پکتیا، پکتیکا و سایر ولایات نیز است.»
گزارش دیده‌بان حقوق بشر به زبان انگلیسی را می‌توانید از این لینک بخوانید.
طالبان یک منتقد هلمندی را به دلیل نشر یک مطلب انتقادی کشتند
کشته شدن یک پزشک هراتی در اثر شلیک گلولۀ طالبان
افراد مسلح با «نام» طالبان رییس دانشکدۀ شرعیات دانشگاه غزنی را ربودند
نادر عالمی، متخصص صحت روانی در بلخ دو ماه پس از اختطاف، به قتل رسید
کوچ اجباری
ساکنان جوزجان: کوچی‌ها با حمایت طالبان زمین‌های‌شان را غصب کردهاند
بی‌بی‌سی دری ۸/۹/۱۴۰۰ رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر، در دولت پیشین افغانستان، گفته که گزارش‌ها درباره کوچ اجباری ساکنان منطقه‌ای در ولایت جوزجان در شمال این کشور نگرانکننده است. جمعی از ساکنان ولسوالی قوش‌تپه جوزجان می‌گویند که کوچی‌ها با حمایت طالبان محل، خانه و هزاران جریب زمین‌شان را غصب کردهاند.
رسانه‌ها و آزادی بیان
سرکوب رسانه‌ها توسط طالبان شدیدتر می‌شود
دیده‌بان حقوق بشر ۱/۹/۱۴۰۰ دیده‌بان حقوق بشر روز ۲۲ نوامبر گفت که مقامات طالبان در افغانستان خبرنگاران را تهدید می‌کنند و دستورالعمل‌های جدید رسانهای سختگیرانهای را اعمال می‌کنند که به ویژه به زنان آسیب میرساند. مقامات اطلاعاتی طالبان، خبرنگارانی را که مقامات طالبان را متهم کردهاند، تهدید به مرگ کرده و از خبرنگاران خواسته‌اند که همه گزارش‌ها را قبل از انتشار برای تایید به آنها ارائه کنند.
نشر دستورالعمل نشراتی از سوی طالبان برای رسانه‌ها
بی‌بی‌سی دری ۳۰/۸/۱۴۰۰ با انتشار رهنمودی، محدودیت‌هایی بر نشرات شبکه‌های تلویزیونی در افغانستان وضع کرده‌است. در این رهنمود آمده که تلویزیون‌ها نباید نمایشنامه و برنامه‌هایی پخش کنند که در آن زنان نقش بازی کردهاند یا به کسی توهین شده است. در دستورالعمل تازه همچنین آمده که پخش برنامه‌های مخالف شریعت و ارزش‌های افغانی ممنوع است. از مجریان زن تلویزیون‌ها خواسته شده حجاب را مراعات کنند.
محدودیت‌های تازۀ طالبان بر نشرات رسانه‌ها؛ زنان تمثیل نکنند و برنامه‌ها اسلامی باشند
زنان
طالبان مردی را به اتهام «فروش ۱۳۰ زن» در جوزجان بازداشت کردهاند
بی‌بی‌سی دری ۲۵/۸/۱۴۰۰ فرمانده پولیس جوزجان گفته که متهم، زنان را به بهانۀ ازدواج با مردان ثروتمند فریب داده و در ولایت‌های هم‌جوار می فروخته‌است. گفته شده که قربانیان بیشتر زنان خانواده‌های تنگدست‌اند.
جسد برهنۀ یک زن جوان در مرکز بامیان پیدا شد
سه دختر جوان توسط برادران‌شان در فاریاب زخمی شدند
پارلمان زنان افغانستان در تبعید در یونان افتتاح شد
خبرگزاری رخشانه ۶/۹/۱۴۰۰ بر اساس اعلامیه‌ای که امروز از سوی لیست مینا (Mina’s List)، یک موسسۀ امریکایی نشر شده، پارلمان زنان افغانستان در تبعید، با حمایت مالی این موسسه به کارش آغاز خواهد کرد. قرار است پارلمان زنان در تبعید، در راستای حمایت از مردم در داخل افغانستان، برای مهاجرانی که از کشور بیرون شده‌اند و همچنین حقوق زنان دادخواهی کنند.
تا دو هفتۀ دیگر مکاتب بر روی دختران کشور باز می‌شود
شهروندنیوز ۲۶/۸/۱۴۰۰ نورالله منیر سرپرست وزارت معارف طالبان می‌گوید تلاش‌ها جریان دارد تا دو هفتۀ دیگر مکاتب دخترانه تا صنف دوازده باز گردد.
عکس: از فیروز مشعوف
طالبان مانع ورود زنانی که برقع نداشتند به ساختمان ولسوالی «انجیل» هرات شدند
اطلاعات روز ۶/۹/۱۴۰۰ گروهی از زنان در ولسوالی انجیل ولایت هرات می‌گویند که نیروهای گروه طالبان مانع ورود آنان به ساختمان این ولسوالی به‌دلیل نپوشیدن «برقع» و یا «چادرنماز» شده‌اند.
وزارت حج طالبان: زنان حق آراستگی دارند، اما نباید لباسی بپوشند که برجستگی‌های بدن‌شان معلوم شود
دفاع از حقوق بشر
دیده‌بان حقوق بشر: بحران افغانستان بهانه‌ای برای نادیده گرفتن نگرانی‌های حقوقی نیست
دیده‌بان حقوق بشر ۲۸/۸/۱۴۰۰ دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید که اتحادیه اروپا باید در گردهمایی مورخ ۲۲ نوامبر ۲۰۲۱، در زمانی که مسائل افغانستان و منطقه در دستور کار قرار می‌گیرد، از دولت‌های آسیای مرکزی بخواهد تا تلاش‌ها را برای حمایت از حقوق بشر افزایش دهند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه وزرای امور خارجه قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان قرار است در هفدهمین نشست وزیران اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در تاریخ دوشنبه ۲۲ نوامبر با یکدیگر دیدار کنند. از زمانی که طالبان در اواسط ماه اوت قدرت را در افغانستان در دست گرفته‌اند این اولین دیدار در نوع خود محسوب می‌شود.
حقوق اقتصادی، سیاسی و مدنی
فصل سرما در دایکندی؛ صدها خانواده بی‌جاشده با خطر مرگ مواجه‌اند
۸ صبح ۳۰/۸/۱۴۰۰ با تسلط طالبان بر کشور، شماری از پشتون‌های نزدیک به طالبان و کوچی‌ها، صدها خانواده از ولسوالی پاتوی ولایت دایکندی را مجبور به کوچ اجباری کردند. پس از گذشت حدود دو ماه، آنان می‌گویند که بدون غذا، سرپناه و مواد سوخت، در دشت و کوه تحت شرایط دشوار زندگی می‌کنند.
دو خانواده در هرات از ناداری فرزندان‌شان را به فروش گذاشته‌اند
یک مرد جوان در هلمند خود را حلق‌آویز کرد
طالبان ورود افراد «غیرمسؤول» را به پنجشیر ممنوع کردند
اطلاعات روز ۲۷/۸/۱۴۰۰ ادارۀ امور حکومت سرپرست طالبان امروز (پنج‌شنبه، ۲۷ عقرب/آبان) در خبرنامه‌ای گفته که فیصله در مورد عدم ورود افراد غیرمسئول به پنجشیر در جلسۀ دهم کابینۀ این گروه صورت گرفته است.
سه دانشگاه خصوصی در بلخ به نفع طالبان مصادره شدند
ایندپیندنت فارسی ۲۷/۸/۱۴۰۰ وزارت تحصیلات عالی طالبان، دانشگاه‌های خصوصی رهنورد، راه سعادت و تاج در مزارشریف، مرکز استان بلخ را به دلیل فعالیت سیاسی موسسان آنها، به نفع دولت طالبان مصادره کرده است و درآمد این دانشگاه‌ها بعد از این به خزانۀ طالبان واریز می‌شود.
جشنواره بین‌المللی فیلم «سماع» در استکهلم؛ «نه گفتن به ممنوعیت تصویر زنان و حذف هنر از سوی طالبان»
بی‌بی‌سی فارسی ۹/۹/۱۴۰۰ دوازدهمین جشنواره بین المللی فیلم «سماع» از ۲۶ تا ۲۸ نوامبر در شهر استکهلم سویدن/سوئد برگزار و به آثار برتر، دردو بخش افغانستان و بین‌الملل تندیس بهترین فیلم اهدا شد. این رویداد فرهنگی-هنری با وجود فعالیت مستمر آن، اولین رویداد هنری افغانستان است که بعد از حادثۀ ۱۵ اگوست و تسلط طالبان درکابل، درخارج از کشور برگزار شد. طالبان با ممنوع کردن تصویر زنان در فیلم، نمایشنامه و سریال‌های تلویزیونی، مخالفت مجدد خود را با تصویر زن و به نوعی با سینما اعلام کردند.
قوماندان امنیه طالبان برای دایکندی به نیروهایش: ریش خود را نتراشید و دستار ببندید
استانکزی: تمام شهروندان با «رعایت احکام شرعی» حق کار در ادارات دولتی را دارند
مقاومت
چیره‌شدن بر نومیدی؛ زنان هراتی حلقۀ کتاب‌خوانی راه‌اندازی کردهاند
۸ صبح ۳۰/۸/۱۴۰۰ جمعی از بانوان در فرهنگ‌سرای استاد عبدالواحد بهره در شهر هرات حلقۀ کتاب‌خوانی راه‌اندازی کردهاند. منیژه بهره، نویسنده، استاد دانشگاه و از اعضای مؤسس این حلقه، به روزنامۀ ۸ صبح گفت: «در بحبوبۀ پژمرده شدن کتاب و اندیشه، این جلسه‌ها کورسوی امیدی است در ناامیدی زنان که برای ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی همت گماشته‌اند. ما معتقدیم که اگر همه راه‌ها بسته شود، راه کتاب باز است.»
مهاجرت
روسیه شماری از شهروندان افغانستان را از این کشور خارج می‌کند
بی‌بی‌سی فارسی ۲۷/۸/۱۴۰۰ وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است که ۳۸۰ نفر از جمله شهروندان روسیه، بلاروس، افغانستان، قرقیزستان، ارمنستان و اوکراین را از افغانستان خارج می‌کند.
سازمان ملل: اخراج پناهجویان افغانستان از تاجیکستان نگران کننده است
۸ صبح ۲۹/۸/۱۴۰۰ کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل «UNHCR» از اخراج پناهجویان افغانستان توسط مقامات حکومت تاجیکستان ابراز نگرانی کرده است. براساس معلومات این نهاد، در یازدهم نوامبر، ۱۱ مرد، زن و کودک افغان که به تاجیکستان پناهنده شده بودند، پیش از بررسی در مورد ادعای پناهند‌گی و حمایت، به افغانستان بازگردانده شدند.
یک شهروند افغانستان در ایستگاه مترو در ایران خودکشی کرد
۸ صبح ۳۰/۸/۱۴۰۰ رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که یک شهروند افغانستان در ایستگاه مترو دست به خودکشی زده است. به گزارش رسانه‌های ایرانی این رویداد روز یک‌شنبه، سی‌ام عقرب/آبان، در ایستگاه متروی «امام خمینی» در تهران، پایتخت ایران، رخ داده است.
بی‌سرنوشتی مهاجران افغان در اندونیزیا؛ «کمیساریای پناهندگان سازمان ملل ما را گروگان گرفته است»
اطلاعات روز ۲/۹/۱۴۰۰ گروهی از پناهجویان هزارۀ افغانستان در اندونیزیا در اعتراض به عدم اسکان مجدد آنان توسط کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR) و نامشخص‌بودن سرنوشت‌شان، در شهر «تانجونگ پینانگ» این کشور راهپیمایی کرده اند.
افغانستان و جهان
بی‌بی‌سی فارسی ۹/۹/۱۴۰۰ ریچارد مور، رئیس سازمان اطلاعات خارجی بریتانیا (ام‌ای۶) اذعان کرد که حتی اگر همه اعضای رهبری گروه طالبان را هم به عنوان مامور مخفی استخدام می‌کردند، بازهم سقوط کابل، به این صورت قابل پیش‌بینی نبود. او که در مصاحبه با شبکه رادیو ۴ بی‌بی‌سی صحبت می‌کرد گفت که ارزیابی اطلاعاتی سرعت کنترل کابل توسط طالبان با خروج نیروهای بریتانیایی و آمریکایی از افغانستان «به وضوح اشتباه بود». اما او گفت که توصیف سقوط کابل به عنوان یک شکست اطلاعاتی «واقعا بیش از حد (اغراق) است». رئیس ام‌ای۶ افزود: «هیچ یک از ما سرعت سقوط کابل را پیش‌بینی نکرده بودیم.»
انتشار نخستین پیام صوتی نخست وزیر طالبان
بی‌بی‌سی فارسی ۶/۹/۱۴۰۰ محمد حسن آخوند، نخست‌وزیر حکومت طالبان برای اولین بار با انتشار پیام صوتی از طریق تلویزیون ملی افغانستان که تحت کنترل طالبان است، خطاب به مردم افغانستان سخنرانی کرد. او گفت که مشکلات اقتصادی در کشور وجود دارد، اما افزود که «رزق مردم» را دولت طالبان وعده نکرده است، رزق از خداوند است، و خدا بندگانش را امتحان می‌کند.
درخواست طالبان از کانگرس امریکا: پول‌های افغانستان را آزاد کنید
طالبان نخستین محمولۀ کمک‌های بشردوستانۀ روسیه را در کابل تحویل گرفتند
فرستادۀ ویژۀ سازمان ملل: داعش خراسان در تمام ولایات افغانستان حضور دارد
یورونیوز ۲۷/۸/۱۴۰۰ نمایندۀ ویژۀ سازمان ملل متحد در افغانستان چهارشنبه ۱۸ نوامبر با ارائه گزارشی به شورای امنیت اعلام کرد که جنگجویان داعش خراسان تقریباً در تمام ۳۴ ولایت افغانستان پخش شده اند و طالبان نتوانسته است جلوی این گروه را بگیرد. این مقام دیپلماتیک نسبت به بروز فاجعه انسانی در افغانستان هشدار داد.
نگرانی ملل متحد برای وضعیت افغانستان در نشست شورای امنیت این سازمان
دیده بان حقوق بشر: افغانستان در معرض قحطی
هشدار سازمان ملل: نظام بانکی افغانستان تا شش ماه دیگر سقوط می‌کند
ایندپیندنت فارسی ۱/۹/۱۴۰۰ یک گزارش جدید سازمان ملل بر اقدام فوری برای حمایت از بانک‌های افغانستان تاکید کرده و هشدار داده است که سیستم بانکی و مالی افغانستان ممکن است تا شش ماه آینده سقوط کند.
مقامات امریکایی: تلاش می‌کنیم که بدون کمک با طالبان، پول نقد به سیستم بانکی افغانستان تزریق کنیم
۸ صبح ۳/۹/۱۴۰۰ وزارت امور خارجۀ امریکا در واکنش به هشدار ملل متحد مبنی بر فروپاشی نظام بانکی افغانستان، گفته است که ایالات متحده به دنبال گزینه‌هایی برای ترزیق پول نقد در سیستم بانکی افغانستان است.
رییس کمیسیون اروپا: اتحادیۀ اروپا باید از مردم افغانستان حمایت کند
بی‌بی‌سی فارسی ۶/۹/۱۴۰۰ اورسولا فون در لاین، ربیس کمیسیون اروپا روز جمعه در سیزدهمین نشست آسیا و اروپا (ASEM) گفت که اتحادیه اروپا باید از مردم افغانستان «برای جلوگیری از فروپاشی قریب‌الوقوع اقتصادی و اجتماعی که کشور با آن مواجه است» حمایت کند.
اعضای ارشد حزب جمهوری‌خواه امریکا: سازمان ملل از به رسمیت شناختن طالبان خودداری کند
جاپان سفارت خود در کابل را بازگشایی می‌کند
امارات متحدۀ عربی سفارت خود را در کابل بازگشایی کرد
آرمان‌شهر
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر
آرمان‌شهر، بخشی از فعالیتهای خود را به ایجاد کتابخانه آنلاین حقوق بشر اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی این کتابخانه؛ ایجاد جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است. کوشش ما بر این است که تمام عهدنامه‌ها و اسناد حقوق بشری به زبان فارسی را در یک کتابخانه مجهز گرد آوریم. در این بخش می‌توانید از اسناد بین‌المللی و ملی، مقالات، گزارش‌ها، اعلامیه‌ها و گزارش‌های چندرسانه‌ای بهره‌مند شوید.
همچنین برای دسترسی به کتابهای انتشارات آرمان‌شهر در زمینه های حقوق بشر و عدالت، حقوق زنان، شهروند و دموکراسی، فرهنگ و ادبیات به این لینک مراجعه کنید.
منابع این شماره: بی بی سی فارسی، دیده‌بان حقوق بشر، فیسبوک بی بی سی دری، روزنامه اطلاعات روز، روزنامه هشت صبح، خبرگزاری پژواک، یورونیوز، خبرگزاری رخشانه، ایندیپندنت فارسی، رادیو آزادی و شهروندنیوز.
