خیابان نوروز در ارگ هرات
در هجدهم مارس، همایشی به همت فرهنگیان شهر هرات در بزرگداشت نوروز باستانی همراه با شعر و موسیقی برگزار شد.
در این مراسم صدها زن و مرد فرهنگ دوست حضور داشتند.
در متن زیر گزارش روح الامین امینی از این مراسم را می خوانید:
جشن باستانی نوروز میراث مشترک این جغرافیای بزرگ فرهنگی در شهر باستانی هرات و قلعه باشکوه شمیران برگزار شد.
این مراسم که شب سه شنبه ۲۸ حوت ۱۳۹۱ خورشیدی از سوی فرهنگیان هرات برنامه ریزی شده بود میزبان صدها تن از شعرا، نویسندگان، هنرمندان و نخبگان بود و در آن تعدادی از شاعران و نویسندگان از کابل نیز دعوت شده بودند.
به نام خداوند جان و خرد
کز این برتر اندیشه برنگذرد…
سرآغاز شاهنامه حکیم طوس ابوالقاسم فردوسی آغاز گر این برنامه بود با صدای استاد رهنورد زریاب نویسنده مشهور پارسی زبان و پارسی نویس و ادامه آن همراه شد با نوای نی و آوای دف.
پس از آن برنامه آغازی رسمی تر به خود گرفت با ابیاتی از سعدی فرزانه که توسط روح الامین امینی گراداننده این مراسم دکلمه شد:
آن نه زلفست و بناگوش که روزست و شب‌ست
وان نه بالای صنوبر که درخت رطب‌ست
نه دهانیست که در وهم سخندان آید
مگر اندر سخن آیی و بداند که لب‌ست
آتش روی تو زین گونه که در خلق گرفت
عجب از سوختگی نیست که خامی عجب‌ست
آدمی نیست که عاشق نشود وقت بهار
هر گیاهی که به نوروز نجنبد حطب‌ست
سپس نقیب آروین به نمایندگی از برگزار کنندگان این برنامه مقدم مهمانان را گرامی داشت و گفت ما امیدوار بودیم این مراسم از سوی ارگان های دولتی برگزار شود اما از آن ها خبری نشد و ما خود کمر همت بستیم و با همراهی و همیاری جوانان این شهر به استقبال نوروز باستانی رفتیم.”
در این مراسم با نو حمیرا قادری (نویسنده)، آقای سیامک هروی (نویسنده)، استاد رهنورد زریاب (نویسنده)، استاد رهیاب (استاد دانشکده ادبیات دانشگاه هرات)، آقای فیضی غوریانی (وکیل مردم هرات در مجلس نمایندگان) و آقای ولی شاه بهره (رییس انجمن ادبی هرات) در مورد این جشن باستانی سخنرانی کردند.
در این مراسم سه سفره هفت سین پهن شده بود یکی سفره ای به سنت کهن با سبزه، سیر، سرکه، سنجد، سمنو و سکه اما دو سفره دیگر نام هایی را در خود جای داده بود: سیستان، سغد، سمنان، سمنگان، سرخس، سمرقند، سبزوار، سنایی، سعدی، سرآهنگ، سهراب سپهری،سیمین بهبهانی، سهروردی و سلجوقی.
ارگ هرات با حضور جمعی مشتاق و طاق و رواق هایی که با آثار دست ساز هنرمندان هراتی که از دوصد سال پیش به این سو ساخته شده و از موزه شخصی محمد آصف رحمانی به عاریت گرفته شده بود رنگ بوی دوره تیموری ها را به خود گرفته بود و گویا دالان های تاریخ دهان باز کرده بودند و مهمانان و میزبان ها را با خود به یکی از دوره های طلایی این شهر باستانی برده بودند.
در این مراسم خواجه ابراهیم احراری، فیصل سجاد، آرش بارز و خلیل یوسفی آواز خواندند. یکی مخاطب را به خانقاه حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی می برد و دیگری نوای عاشقانه ای را در دل و جان مخاطب فرو می کرد. اما نوستالوژی خراسانِ بزرگ شیرین اندوهی بود که با ساز و آواز بر دل و جان می نشست و با شعر و شعور به مخاطب عرضه می شد.
آهنگی را که خلیل یوسفی در این مراسم اجرا کرد لرزه بر اندام انداخت وقتی با نوایی آمیخته با حزن و حماسه می خواند:
بیا با هم خراسانی بسازیم
دوباره از خود انسانی بسازیم
دلنوشته‌ای از حسین حیدری، از حاضران در مراسم: دیشب در جشن خیابان نوروز در ارگ هرات به میزبانی فرهنگیان این شهر بودم. در این جشن ازهر قشری حضور داشتند، شاعران و نویسنده ها، مسئولین فرهنگی، اهالی مطبوعات، وکلا و از همه جالب تر حضور چشمگیر بانوان بود.
قلعه اختیارالدین زیبایی خیره کننده ای به خود گرفته بود. هیچگاه ارگ را در شب به نظاره ننشسته بودم. برخلاف چند سال نه چندان دور، دیشب صدای سنتور، غزل، تاریخ خوانی و خنده از خشت خشت این بنا به آسمان بلند میشد، گویا دوباره فرهنگ وادب این مرز و بوم زنده شده و جای خود را به عقده های ویران کننده و جنگ خانمان سوز داده باشد. گویا ارگ هرات فریاد میزد که شمیران (شمیره) هرگز فراموش نخواهد شد؛ آری دیشب این غرور را میشد از زیبایی و ابهت ارگ با گوشِ جان شنید.
آری! تمدن و فرهنگ باستانی هرات برزمان و مدرنیته، سالها ددمنشی، خودخواهی وخودستایی آدمیان کوچک و جهان و مافیایش پوزخند میزد.دیشب این کاخ بلند، یادآور دوران کهن خراسان زمین بود و به میهمانان کابل نشین که شیفته ی آیین دیرین شده بودند فخر میفروخت.
“«خیابان نوروز» همایش استقبال ازجشن باستانی نوروز با همت فرهنگیان هرات تدارک پایه ریزی شده و به نوع خود در هرات نه بل در سراسر کشور بی نظیر بود. به امید اینکه آخرین جشن نباشد. حق نمک شناسی حکم می کند از حامی این محفل آقای فیض غوریانی قدردانی کنم.”
جدا از غلغله و شور و حال محفل دیشب، خوشحال و مسرورم که این همایش بدون تهدید و ترس برگزار شد، بله باید قبول کرد زنان و مردان شهر من توانستند با آرامش و امنیت کامل به این همایش بیایند. هرچند هنوز تحجّر و سفّاکی دوران نه چندان دور طالبان در یاد و خاطر همگان هست.
شنیدنی تروجالب ترمژده ای بود که سیامک هروی، صاحب “سرزمین جمیله” به مردم شهرم داد. هرات سال آینده میزبان احتمالی جشن نوروز خواهد بود که امسال در تاجیکستان و سال پیشتر در ایران برگزار شده بود.
دیشب شاعران معاصر اشعارزیبایشان را دکلمه می کردند، بی وزن و سپید، غزل و موزون. گویا صدای شاعران کهن خراسان زمین از دل خاک شنیده میشد، مولانای بلخ، حافظ شیرازی، سعدی، بیدل دهلوی، سیمین بهبهانی و حنظله باغیسی.
فرهنگیان هرات! دیشب فهمیدم که نوروز شناسی بهتر از تجلیل نوروز است . «سپاس»
تشکر از اینکه حداقل چند کتاب را نام بردید تا مجبورمان کنید تکانی بخوریم و کتابهایی را بخوانیم که شاید در آینده نه چندان دور بیشتر از شمارش دالر به کارمان بیاید.
نوروز باستان! امشب آیینی دگر را تمثیل خواهیم کرد {چهار شنبه سوری} و شبی دیگر آسمان هرات را نور افشان خواهیم نمود. به یاد هر سال شمسی ات سری می جنبانیم و بر خاطرات غبار گرفته سرزمین مان جارویی می کشیم.
سرزمین من! صادقانه بگویم سالیان دور دوست داشتم در سرزمین دیگری تولد می شدم و زجر افغان بودن را نمی کشیدم ولی اکنون به تو افتخار می کنم و می کوشم لیاقت تو را داشته باشم. دوستت دارم خراسان کبیر.
رهنورد زریاب _ نویسنده و روشنفکر
پرتو نادری _ شاعر و نویسنده
سیامک هروی _ نویسنده
حمیرا قادری _ نویسنده و فعال حقوق زنان
روح الامین امینی _ شاعر و نویسنده، معاون بنیاد آرمان شهر
نقیب آروین _ شاعر و روزنامه نگار
عکس ها از آژانس خبری فرانسه (AFP)
عکاس: عارف کریمی عزیز
