مقاله ی حاضر در ۳ بخش گزیده هایی از مطلبی را در بر میگیرد که در « فارومِ پندار» منتشر شده است. بخش اول آن فاقد نام نویسنده و منبع است. بخش دوم نوشته ی کلایو استفورد اسمیت (Clive Stafford Smith)، وکیل حقوق بشری انگلیسی است که وکالت در حدود ۱۳۰ نفر از زندانیان گوانتانامو را به عهده داشته است. او مدیر حقوقی سازمانِ حقوق بشری ریپریو (Reprieve) است که ضد مجازات اعدام در سراسر جهان مبارزه میکند. بخش سوم گزیده ئی از گزارش تحقیقی بی بی سی در باره ی زندان بَگرام را در بر میگیرد.
در حالی که میلیونها نفر به این مسئله فکر میکنند که دولت بوش موضوع بسته شدن زندان گوانتانامو را به دولت اوباما سپرده است و احتمالا این زندان بحث برانگیز تعطیل می شود اما عده اندکی از این موضوع آگاه هستند که رئیس جمهور جدید امریکا با تنگنایی مشابه زندان گوانتانامو اما بسیار دورتر از این زندان روبرو است. این چالش پیش روی باراک اوباما به عنوان «گوانتاناموی دیگر» شناخته شده و زندان نظامی تحت کنترل امریکا در پایگاه هوایی بگرام در نزدیکی کابل است؛ زندانی که حدود ۷۰۰-۶۰۰ تن در آن در حبس به سر میبرند.
پس از سقوط دولت طالبان در سال ۲۰۰۱، ارتش امریکا این زندان را به عنوان مکانی موقت ایجاد کرد این در حالی است که هم اکنون بیش از ۳ برابر زندانیان زندان گوانتانامو در این مکان زندانی هستند.
در سال ۲۰۰۵ و به دنبال کشته شدن، شکنجه و ناپدید شدن یک سری از زندانیان در این زندان، امریکا با این موضوع موافقت کرد که مسئولیت این زندان را به دولت افغانستان واگذار کند اما این اتفاق روی نداد و زندان بگرام هنوز هم تحت کنترل ارتش امریکاست.
در یکی از گزارش های محرمانه کمیته بین المللی صلیب سرخ، از سوءرفتارها با زندانیان در این زندان به شدت انتقاد شده است. در این گزارش به شمار زیاد زندانیان، شرایط نامساعد زندان، عدم ارائه دلایل محکمه پسند برای زندانی کردن افراد، زندانی شدن افراد در سلولهای بسیار نامناسب و سوءرفتارها با زندانیان که نقض کنوانسیون های ژنو به شمار میرود، اشاره شده است.
صلیب سرخ همچنین اعلام کرده که بعضی از این زندانیان حتی بدون اتهام و داشتن وکیل بیش از پنج سال است که در این زندان به سر میبرند.
یک سری از این زندانیان هفته ها و یا حتی ماه ها ممنوع الملاقات بوده اند و از دید بازرسان زندان ها مخفی نگه داشته شده اند.
هینا شمسی از اتحادیه ی آزادی های مدنی امریکا میگوید: به نظر میرسد زندان بگرام اگر بدتر از زندان گوانتانامو نباشد چیزی شبیه این زندان است.
وی معتقد است: اگر امریکا میخواهد بار دیگر وجه هاش، که پیشتر به خاطر زندان گوانتانامو و ابوغریب خدشه دار شد، مخدوش نشود لازم است از کنگره و دولت بوش تحقیقات انجام شود.
زندان بگرام همانند گوانتانامو با هدف زندانی کردن مظنونان فعالیتهای تروریستی طی جنگ علیه تروریسم با کنترل کامل ارتش امریکا و بدون دسترسی و نظارت دادگاه های امریکا ایجاد شده است.
در گزارش صلیب سرخ آمده است که بر خلاف آنچه گفته میشد بگرام همانند گوانتانامو یک زندان همیشگی است نه موقتی.
هزاران فرد از سراسر جهان توسط ارتش امریکا به این زندان منتقل شده اند و تقریبا ۷۰۰ تن نیز هم اکنون در این زندان در حبس به سر میبرند.
نکته مهم این است که زندان گوانتانامو سرو صدای زیادی در مجامع بین المللی کرده و امریکا برای تعطیلی آن تحت فشار است، اما تعداد اندکی در جهان از شرایط وخیم زندان بگرام باخبر هستند.
وکلای چهار تن از زندانیان- دو یمنی، دو تونسی و یک افغان- اعلام کردهاند که هیچ کدام از این افراد طی درگیری با نیروهای امریکایی یا ائتلاف در افغانستان یا کمک مستقیم به گروه های تروریستی دستگیر نشده اند.
بگرام نسخه ی جدیدی از گوانتانامو
در مقاله ئی که در روزنامه ی گاردین انگلستان (۲۴ جون ۲۰۰۹) منتشر شده، کلایو استفورد اسمیت، وکیل برجسته حقوق بشری، نوشته است:
افشاگری بی.بی.سی درباره سوء رفتار با زندانیان محبوس شده در زندان بگرام در افغانستان که تحت کنترل امریکا قرار دارد جدیدترین افشاگری درباره سوء رفتار با زندانیان در زندانهای امریکایی در نقاط مختلف جهان است.
آقای اوباما پیش از این اعلام کرده بود دوره چنین مسائلی به پایان رسیده است اما متاسفانه دولت آقای اوباما نیز با اتخاذ راهکارهایی مشابه دولت سابق امریکا قصد دارد حقایق را از جهانیان مخفی کند. یک قاضی فدرال امریکا در ماه آوریل(فروردین) سال جاری در حکمی خواستار برخورداری زندانیان بگرام از حق دسترسی به وکیل و محاکمه در دادگاه شده بود اما دولت آقای اوباما با این تقاضا مخالفت کرد و نسبت به این رای دادگاه تقاضای فرجام خواهی کرد.
امریکا هم اکنون درحال ساخت زندان جدیدی در بگرام با هزینه ای بالغ بر ۵۰ میلیون دالر است که میتواند علاوه بر ۶۰۰ زندانی محبوس در زندان کنونی هزار زندانی جدید را نیز در خود جای دهد. بسیاری از ۶۰۰ زندانی موجود در بگرام در کشورهای دیگر دستگیر شده و سپس به افغانستان منتقل شده اند.
شاهد این حقیقت نیز اظهارات جان هاتون وزیر دفاع سابق انگلیس در ماه فوریه سال جاری است که تایید کرده بود نیروهای انگلیسی در سال ۲۰۰۴ دو تبعه ی پاکستانی را در عراق دستگیر کرده و سپس آنها را به نیروهای امریکایی تحویل دادند. بنابراین به گزارش بی.بی.سی این دو تبعه پاکستانی پس از تحویل به امریکاییان به زندان بگرام منتقل شده و برای مدت ۵ سال هدف سوء رفتار و ضرب و شتم قرار گرفته اند.
آقای هاتون در یک گزارش خود به پارلمان تاکید کرد این افراد تحت شرایطی انسانی و امن و با حفظ تمامی ضوابط بین المللی نگهداری میشوند. اما به نظر میرسد پس از هشت سال ریاست جمهوری جورج بوش ضوابط بین المللی شامل ضرب و شتم زندانیان و محروم کردن آنها از کلیه حقوق قانونی اولیه شان میشود.
بگرام برادر شیطانی گوانتانامو است و با توجه به اینکه حتی تونی بلر نخست وزیر سابق انگلیس نیز سرانجام گوانتانامو را محکوم کرد هنوز مشخص نیست دولت آقای گوردون براون در انگلیس چه زمانی زندان بگرام را محکوم خواهد کرد.
گزارش تحقیقی بی بی سی در باره زندان بگرام
گزیده ئی از گزارش بی بی سی (۲۴ جون ۲۰۰۹) : مظنونانی که بین سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ در پایگاه هوایی بگرام زندانی شده بودند با روشهای مختلف نظیر کتک زدن، محرومیت از خواب به مدت طولانی، تهدید با سلاح و سگ، قراردادن در معرض سرما و گرمای شدید، برهنه کردن مورد آزار و اذیت و شکنجه قرار گرفته اند.
خبرنگاران بی بی سی طی دو ماه با ۲۷ زندانی سابقِ پایگاه بگرام بطور جداگانه مصاحبه کرده اند که ۲۵ نفر از آنان وقوع شکنجه و بدرفتاری با مظنونان بازداشت شده را تایید کرده اند. تمامی این زندانیان به اتهام عضویت و یا حمایت از القاعده و طالبان بازداشت شده بودند ولی هیچ کدام رسما و در دادگاه متهم نشدند و هیچ یک نیز مورد محاکمه قرار نگرفتند.
وزارت دفاع امریکا اتهامات مطرح شده در این گزارش را رد کرده و مدعی شده است که ماموران امریکایی با مظنونان بازداشت شده بطور انسانی رفتار کرده اند.
یکی از زندانیان سابق در پایگاه بگرام که به نام دکتر خندان شناخته میشود، گفته است که ماموران امریکایی رفتارهایی با زندانیان داشتند که افراد معمولی با حیوانات نیز این رفتارها را انجام نمیدهند. ریختن آب یخ بر بدن زندانیان در زمستان و ریختن آب داغ در تابستان، انداختن سگ های وحشی به جان زندانیان و نشانه رفتن سر زندانیان با سلاح گرم و تهدید آنان به مرگ از جمله این شکنجه ها بود.
وی افزود: امریکایی ها همچنین داروهایی را به خورد زندانیان میدادند که مانع خواب آنان میشد و سپس آنان را مورد بازجویی قرار میدادند.
پایگاه هوایی بگرام طی هشت سال گذشته هزاران زندانی مظنون به دخالت در فعالیتهای تروریستی را در خود جای داده است. برخی از این زندانیان از کشورهای دیگر به ویژه پاکستان به این زندان منتقل شده بودند و حداقل دو تبعه انگلیس نیز در این زندان بازداشت بوده اند.
