پیشگفتار
در کنفرانس یک روزه ای در باره عدالت و مصالحه در کابل در تاریخ ۱۹ قوس ۱۳۸۹(۱۰ نوامبر ۲۰۱۰)، آقای فرانسس وندرل، نماینده پیشین اتحادیه اروپا در افغانستان، با جملات زیر بر نیاز مبرم این کشور به عدالت تاکید کرد:
دولت افغانستان باید به تطبیق معاهده و اساسنامه رُم که در سال ۲۰۰۳ عضو آن شده است متعهد بماند. در صورتی که دادگاههای محلی کارشان را خوب انجام نمیدهند؛ دولت افغانستان باید به دادگاه بین المللی جنایی مراجعه کند و از آنها کمک بخواهد. تجربههایی از این موارد در سودان و بسیاری از کشورهای افریقایی وجود داشت. باور ما این است که باید برای رسیدن به صلح کار کرد و به تطبیق عدالت انتقالی و حقوق بشر در افغانستان استوار ماند.
مسلما آگاهان به این موضوع و فعالان حقوق بشر نکته تازه ای در محتوای گفته ی آقای وندرل نخواهند یافت، اما تاکید بر آن بیشتر به خاطر آشکارتر نمایاندن نظریاتی است که در میان مسؤولان عالی رتبه اروپایی وجود دارد. بی تردید، این بیان را باید نتیجه کوشش های چندین ساله فعالان حقوق بشر دانست.
کمک و یاری به فعالان جامعه مدنی و حقوق بشر در زمینه راه کارهای پیگرد مظنونان به جنایت علیه حقوق بشر هدفی است که بنیاد آرمان شهر با برگزاری گفتگوی ۶۳ (کابل، ۱۹ اکتبر ۲۰۱۰) در باره صلاحیت قضایی جهانی و نیز با اختصاص دادن این شماره سیاست نامه به موضوع صلاحیت قضایی جهانی پیگیری کرده است.
این مجموعه با مقاله ای از خلیل رستم خانی شروع می شود که بر پایه ی همان گفتار و بحث در باره صلاحیت جهانی در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۰ تنظیم شده است. ، خلاصه ای از آن را به انگلیسی نیز در بخش پایانی مجموعه ارایه کرده ایم. در پی آن دو نوشته جامع پژوهشی از فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر را آورده ایم که خلاصه ای از تجربیات مربوطه در کشورهای مختلف و نیز مشکلات، موانع و چالش های پیش رو را که باید در عمل برایشان راه حل یافت، ارایه می کنند.
در مقاله ی بعدی منو ـ تی کامینگا، پژوهشگر برجسته و مدیر مرکز حقوق بشر ماستریخت در هالند، درس های ارزشمندی را از به کارگیری صلاحیت جهانی برای رسیدگی به جنایت های مهم حقوق بشری به بحث می گذارد. خانم بریژیت استرن، استاد برجسته حقوق بین الملل در دانشگاه پاریس ۱، نیز مقاله ی خود را به مورد مشخص جنایت های ضد بشریت و استفاده از صلاحیت جهانی در حقوق فرانسه اختصاص داده است. پس از آن رساله ی خانم سهیلا حامد با عنوان صلاحیت جهانی آمده است که مطالب مشروحی را در باره پیدایش صلاحیت جهانی، تاریخچه و پیشینه ی آن، تعریف ها، قلمرو و سایر مسایل مربوط به این صلاحیت را گردآوری کرده است.
پایان بخش این مجموعه، گزیده ی کتاب شناسی صلاحیت جهانی است که از مقاله ی «رهیافت گام به گام به کاربُرد صلاحیت قضایی جهانی» برگرفته ایم. به امید این که انتشار مجموعه حاضر سهمی شایسته در یاری رسانی به کوشندگان راه حقوق بشر و عدالت ایفا کند.
