حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان برای شرکت در مراسم گشایش کار احداث راه آهن ترکمنستان-افغانستان-تاجیکستان، به عشق‌آباد رفته است.
این راه آهن در سال ۱۳۸۹ توسط شرکت راه آهن ازبکستان به طول ۷۵ کیلومتر از بندر حیرتان تا فرودگاه مزار شریف ساخته شد
دفتر آقای کرزی در اطلاعیهای نوشته که در افتتاحیه این طرح امامعلی رحمان قربانقلی بردیمحمدف، رئیسان جمهوری تاجیکستان و ترکمنستان حضور خواهند داشت.
احمدشاه وحید معاون وزارت فواید عامه افغانستان به بیبیسی گفت که ۸۵ کیلومتر از این راه آهن در ترکمنستان و بیش از سیصد کیلومتر آن در ولایتهای شمالی افغانستان ساخته میشود.
آقای وحید افزود که این راه آهن از طریق بندر شیرخان در ولایت قندوز، افغانستان را با کشور تاجیکستان وصل میکند.
معاون وزارت فواید عامه افغانستان گفت که هر چند هنوز آن بخش از راه آهن که در افغانستان ساخته خواهد شد، نیاز به بررسی و نقشهبرداری دقیق دارد، اما به طور تخمینی حدود ۳۵۰ میلیون دلار هزینه میبرد که بانک توسعه آسیایی آن را خواهد پرداخت.
احمدشاه وحید افزود: “کشورهای زیادی علاقهمند هستند که برای تمدید شبکه خط آهن با کشور ما همکاری کنند تا از طریق افغانستان ارتباطات منطقهای [با کشورهای عضو سازمانهای همکاریهای منطقه ای] که در اطراف افغانستان موقعیت دارند، تامین شود که خود انقلاب بزرگی در اقتصاد منطقه خواهد بود.”
به گفته آقای وحید، این راه آهن در ولایت بلخ با راه آهن مزار شریف-حیرتان وصل میشود که به شبکه راه آهن ازبکستان میپیوندد.
این راه آهن در سال ۱۳۸۹ توسط شرکت راه آهن ازبکستان به طول ۷۵ کیلومتر از بندر حیرتان تا فرودگاه مزار شریف ساخته شد.
همچنین در سال ۱۳۸۵ ساخت راه آهن خواف-هرات به طول ۱۳۰ کیلومتر در غرب بین افغانستان و ایران به حمایت مالی ایران آغاز شد، اما در مراحل آخر آن در نزدیک شهر هرات کلیک ناتمام ماند.
مقامهای ایرانی گفتهاند که عملیاتی شدن بقیه این طرح منوط به منابع مالی است که دولت افغانستان باید تامین کند و چالشهای محلی را هم از سر راه بردارد.
به این ترتیب، مجموع راه آهن در داخل افغانستان به ۱۳۵ کیلومتر هم نمیرسد که عملاً از یک بخش آن در بلخ در سطح محدودی بهره برداری میشود و بخش دیگر آن در هرات هنوز قابل استفاده نیست.
اگر راه آهن بین ترکمنستان، افغانستان و تاجکستان ساخته شود، منافع اقتصادی افغانستان را در زمینه ارتباطات تا حدود زیادی تامین میکند.
تفاهمنامه ساخت این راه آهن بین سه کشور در روز نوروز امسال توسط رئیسان جمهوری این کشورها کلیک امضا شده بود.
راه آهن در افغانستان
ایوب آروین
حمل و نقل در افغانستان محاط به خشکه متکی به راههای جادهای است که به طور کلی چندان وضع مطلوبی ندارد. علاوه بر آن، پایانههای این راهها در برخی کشورهای همسایه از جمله پاکستان با دشواریهایی همراه بوده است.
از زمانی که راههای دریایی در سده ۱۹ در جهان توسعه یافت، شبکه راههای زمینی در افغانستان از نظرها افتاد و به دنبال آن هر بار که روسیه تزاری و هند بریتانیایی در صدد تمدید شبکه راه آهن در افغانستان برآمدند، یا یکی از این دو ابرقدرت وقت با آن مخالفت کردند یا حکومتهای وقت افغانستان مانع ساخت آن شدند.
از جمله وقتی که روسیه در سال ۱۸۸۵ پیشنهاد کرد که راه آهنی از روسیه به سرخس ایران، هرات و قندهار افغانستان بسازد، دولت هند بریتانیایی با آن مخالفت کرد. چرا که بریتانیا آن را خطری برای منافع خود در هند میدانست.
همچنین وقتی در چند مورد و از جمله در ۱۹۲۸، بریتانیایی ها پیشنهاد کردند که شبکه راه آهن پیشاور را تا جلالآباد، کابل و قندهار تمدید کنند، حکومت افغانستان آن را طرحی در راستای اهداف استعماری بریتانیا دانست و با آن موافقت نکرد.
پس از آن برای دهها سال افغانستان هیچ برنامهای برای ساخت راه آهن نداشت و در حال حاضر هم به نظر میرسد که این موضوع در سایه مسایل سیاسی کمرنگ باشد.
به این ترتیب، افغانستان هنوز با داشتن شبکه ملی راه آهن فاصله زیادی دارد و پیوستن آن به شبکه بینالمللی راه آهن هم با چالشهای فراوانی مواجه است.
غیر از راههای جادهای و راه آهن، حمل و نقل هوایی برای افغانستان اهمیت دارد که به دلایل فراوانی هنوز خیلی در اقتصاد افغانستان نقش ندارد.
