نمایی از جنگ داخلی تاجیکستان (بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ میلادی) منبع عکس: ایراس
سیاسی
ناآرامی سال‌های ۹۰ تاجیکستان
۱۶ نوامبر، اخبار روسی لنتا رو تاجیکستان ۲۰ سال قبل در وضعیت جنگ داخلی قرار گرفت که در پی آن هزار‌ان نفر به هلاکت رسیده و صد‌ها هزار تن دیگر به کشورهای خارج مهاجرت کردند. هر چند شدت این درگیری های مسلحانه بعد از یک مدت آرام شد ولی درگیری‌های جداگانه ای میان گروه‌های مسلح تا سال ۱۹۹۷ ادامه یافت. تاجیکستان در پی این ناآرامی میلیارد‌ها دلار آمریکایی خسارات مالی دیده است. تارنمای روسی “لینته رو” از وضع و شرایط مردم تاجیک در این دوره یک گزارش تصویری را منتشر کرده است.
اجلاسی که حکومت را تغییر داد اما صلح نیاورد
۱۶ نوامبر، رادیو آزادی درست ۲۱ سال پیش روز ۱۶ نوامبر سال ۱۹۹۲ در کاخ ارباب شهر خجند ۱۶ مین اجلاس شورای عالی تاجیکستان آغاز یافت. هدف برگزاری این اجلاس برقرار کردن صلح و ثبات در تاجیکستان بود. جنگ داخلی تاجیکستان پس از این اجلاس هم ادامه پیدا کرد. پس از این اجلاس تاریخی دوران رهبری امامعلی رحمان که تا کنون ادامه دارد آغاز یافت. چندین عکس و ویدیو از این اجلاس در اختیار خوانندگان قرار داده شده است.
قانون قضایی تاجیکستان: شهروندان خارجی حق رشوه خواری ندارند
۱۷ نوامبر، رادیو آزادی بنا به تغییرات اخیر قانون جنایی تاجیکستان از این به بعد منصب داران خارجی و کارمندان سازمان های بین‌المللی که مصونیت ندارند به دادگاه های جنایی کشیده خواهند شد. این تغییرات را آژانس نظارت مالی و مبارزه با فساد اداری به پارلمان پیشنهاد کرد.
رئیس حزب سوسیال دموکرات تاجیکستان انتخابات ۶ نوامبر را برگزار نشده اعلام کرد
۱۲ نوامبر، رگنوم رحمت الله زائراف می‌گوید، تحلیل دقیق آمار واقعی و شرایط برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان، نشان دهنده آن است که انتخابات ۶ نوامبر سال ۲۰۱۳ برگزار نشده است. وی معتقد است که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر کم‌تر از ۳۳ درصد واجدین شرایط شرکت نمودند: “این در حالی است که ا‌گر این شاخص به ۵۰ درصد رای دهندگان داخل کشور برابر باشد، شماره رای دادگان در بیرون از تاجیکستان ۵ درصد را تشکیل می‌دهد. این به این معنی است که طبق بند اول ماده ۶۶ قانون اساسی جمهوری تاجیکستان که شرکت بیش از نصف انتخاب‌کنندگان را تقاضا می‌کند، انتخابات ریاست جمهوری برگزار نشده است.” و اما کمیسیون مرکزی انتخابات و همه پرسی تاجیکستان انتخابات ریاست جمهوری ۶ – نوامبر را برگزار‌شده اعلام نموده، تاکید دارد که در آن بیش از ۸۶ درصد رای دهندگان شرکت نموده ۸۳٫۶ درصد آرا را امامعلی رحمان، رئیس جمهور فعلی کسب کرده‌است.
محدودیت ارتباط تلفنی تا زمان مراسم سوگند رئیس جمهوری تاجیکستان
۱۳ نوامبر، بی بی سی در حالی که تلفن های همراه در برخی از مناطق پایتخت تاجیکستان و اطراف زندان های کشور از روز انتخابات ریاست جمهوری فعال نیستند، مسئولان شرکت های تلفن موبایل می‌گویند که این محدودیت ارتباط تلفنی در کشور پس از برگزاری مراسم تحلیف رئیس جمهور تازه منتخب، برداشته خواهد شد. یک منبع معتبر از شرکت مخابراتی “میگافن” گفت که مقامات امنیتی کشور در برخی از مناطق دوشنبه و اطراف زندان های تاجیکستان پارازیت نصب کرده‌اند که ارتباط تلفن های موبایل را محدود می‌کنند. این تجهیزات محدود کننده ارتباط، بعد از برگزاری مراسم تحلیف رئیس جمهور برچیده خواهد شد. مسئولان انجمن شرکت های ارائه کننده خدمات اینترنتی این وضع را به افزایش مرورکنندگان خارجی به سایت های تاجیکستانی در آستانه انتخابات مربوط می دانند. از سوی دیگر، در آستانه این انتخابات دسترسی کاربران اینترنت به برخی از سایت های اطلاعاتی و اجتماعی، نظیر “ozodagon.tj” و “youtube.com” مسدود گردید و تنها پس از گذشت چند روز دوباره فراهم شد.
جامعه
فقر معلمین تاجیک
۱۱ نوامبر، سنتر آسیا بحران کلی اجتماعی و اقتصادی تاجیکستان به قشر معلم این کشور اثر منفی داشته است. به علت پایین آمدن سطح در‌آمد اغلب معلمان مجبور می‌شوند کسب و کار خود را تغییر بدهند. معلمان بعضی از مدارس نواحی شمال تاجیکستان از جمله اشت، ظفرآباد و کانبادام حقوق چندین ماهه خود را دریافت نکرده اند. این معلمان مجبورند بعد از تدریس در مدرسه با کارهای دیگر از جمله بارکشی، خورده فروشی و در کارهای ساختمانی مشغول به کار شوند. فقر در خیابان‌ها هشدار می‌دهد که کشور در مرز خط قرمز قرار گرفته است و برای اصلاح این وضعیت باید تدابیر مؤثر اندیشید.
اولویت های ادغام در مسایل محیط زیست
۱۲ نوامبر، خاور آقای طلبک سلیم اف رئیس کمیته حفاظت از محیط زیست می گوید: تاجیکستان بخشی از جامعه جهانی است و اما مشکلات زیاد زیست محیطی دارد. تاجیکستان تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی، سیل، خشک سالی، تخریب اکوسیستم کوهستان و مشکلات متعدد دیگر قرار گرفته است. طی سه سال اخیر حفاظت از محیط زیست یکی از اولویت ها برای دولت شده است. در برنامه های دولتی از جمله مسایل توسعه مناطق حفاظت شده، کشت، برداشت، تولید گیاهان دارویی همچنین از بین بردن استفاده از مواد اوزون، مبارزه با بیابان زایی نقش مهم را ایفا می کنند. همکاری های بین المللی میان تاجیکستان به کنوانسیون های زیست محیطی سازمان ملل متحد ملحق شده است. ما همچنین پروتکل مونترال در مورد مواد مخرب لایه اوزون، پروتکل کیوتو کنوانسیون تغییر آب و هوا و تنوع زیستی پیوسته ایم. تاجیکستان موافقت نامه های دو جانبه و بین دولتی همکاری در زمینه حفاظت از محیط زیست را امضاء کرده است.
بخش سوم در تاجیکستان: وابستگی به خییران و مبارزه برای کمک های مالی
۱۵ نوامبر، سوادکا نت نخستین سازمان های غیردولتی فعالیت خودرا در تاجیکستان ۲۰ سال پیش آغاز نمودند. امروز پس از ۲۰ سال آن‌ها با چه مشکلاتی مواجه هستند؟ خبرنگار دویچه وله (DW) سعی کرده به این سؤال پاسخ بدهد. حال در تاجیکستان ۲.۶ هزار مؤسسه غیردولتی فعالیت می کنند. منبع اصلی در‌آمد آن‌ها کمک‌های مالی خییران می باشد. گفته می‌شود که در سال‌های اخیر تعداد خییران خارجی کاهش پیدا کرده است. حال فعالیت سازمان های غیردولتی تاجیکستان با مسایل زنان، آموزش، علم و فرهنگ و دفاع از حقوق بشر وابسته است.
تحلیل
دوبناف در باره انتخابات و اپوزیسیون تاجیک
۱۱ نوامبر،آزادگان آرکادی دوبناف خبرنگار سرشناس روس در مصاحبه خود با خبرنگار “آزادگان” مسایل داغ مربوط به اوضاع سیاسی تاجیکستان را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. وی از جمله بیان کرد: انتخابات‌ها در تاجیکستان بدون رقابت خشک و آرام برگذار می شوند. این انتخابات مثل انتخابات‌های زمان شورویست که همه آراء برای “بلوک کمونیستان و غیر حزبیان” داده می‌شدند. این انتخابات بدون انتخاب را به مردم، دموکرات ترین انتخابات جلوه می دهند. من از بی پروایی مطبوعات در این دوره نیز شگفت زده شدم. در دیگر کشور‌ها در این دوره کمیسیون مرکزی انتخابات پر از صدا و آدم است، حوزه‌های انتخاباتی هم همین طور. در تاجیکستان این روند خیلی کم بود و تقریباً به نظر نمی‌رسید. متاسفانه، جای جامعه شهروندی تاجیکستان را روشن فکران تاجیک نتوانستند بگیرند.
اقتصاد
چشم انداز اقتصادی تاجیکستان نامشخص است
۱۱ نوامبر، سنترل اشیاء نیوز چشم انداز رشد اقتصادی تاجیکستان به دلیل سیستم بانکی ضعیف و تنش در روابط با ازبکستان نامشخص باقی می ماند. در گزارش بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) آمده است، رشد تولید ناخالص داخلی تاجیکستان ۷٫۵ درصد در سال ۲۰۱۲ باقی مانده است و ۷٫۴ درصد در سه ماهه اول سال ۲۰۱۳ بوده است. با توجه به پیش بینی این بانک کلاَ در سال ۲۰۱۳ در تاجیکستان انتظار کاهش رشد به ۷٫۱ درصد برسد که این پیامد کاهش حواله های بانکی است که عمدتا از روسیه انتقال می یابند. در گزارش همچنین آمده است، ادامه تنش با ازبکستان می تواند منجر به اختلالات بیشتر در عرضه گاز و کاهش حمل و نقل ریلی بشود.
اقتصاد به نحوه تاجیکی: فقر، پنبه و مهاجرین
۱۵ نوامبر، کواتا ر.ب.ک. رو از کشور های سابق شوروی، تاجیکستان کشوریست که سرنوشت پیچیده‌ای دارد. طبق آمار بانک جهانی مبلغ ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار آمریکایی یعنی حدود نصف تولید ناخالص ملی را حواله های پولی مهاجرین تاجیک تشکیل می دهد. زندگی در تاجیکستان در واقع خیلی سخت است، در بعضی مناطق قطعی برق بخصوص در فصل زمستان وجود دارد. دانش آموزان و دانشجویان به طور اجباری برای جمع آوری پنبه جلب کرده می شوند. همانند اکثر جمهوری های سابق شوروی، تاجیکستان توسط گروه های قبیله ای کنترل می شود.
لغو تعرفه اضافی گمرکی از واردات مواد سوخت روسیه به تاجیکستان
۱۴ نوامبر، بی بی سی دولت روسیه تصمیم گرفته از ۱۲ نوامبر سال جاری صادرات مواد سوختی به تاجیکستان بدون پرداخت تعرفه اضافی گمرکی انجام شود. پرداخت تعرفه اضافی گمرکی برای صادرات مواد سوختی تا زمان تصویب موافقتنامه رسمی میان تاجیکستان و روسیه در باره صادرات مواد سوخت روسیه به این کشور لغو شده است. گفته می‌شود با تصویب قانونی این موافقتنامه پرداخت تعرفه اضافی گمرکی برای صدور مواد سوخت از روسیه به تاجیکستان، به طور دایمی لغو خواهد شد. انتظار می‌رود در اسرع وقت قیمت یک لیتر بنزین نوع آی-۹۲ از ۶ سامانی و ۴۰ درم به حدود ۵ سامانی کاهش یابد.
افزایش سرمایه گذاری در بخش معادن تاجیکستان
۱۶ نوامبر، آزادگان از ابتدای سال جاری میلادی حدود ۲۳۰ میلیون سامانی (۴۸٫۲ میلیون دلار) برای توسعه صنعت و معدن در تاجیکستان سرمایه گذاری شده است. بنا به اطلاع وزارت انرژی و صنایع تاجیکستان این مبلغ برای ارتقاء تولید و تکمیل تکنولوژی پنج کارخانه استخراج معادن داخلی استفاده شده است. سرمایه گذاری در معدن طلای “زرافشان که کارخانه مشترک تاجیکستان و چین است صورت گرفته است. در این کارخانه ۱۴۲،۸ میلیون سامانی سرمایه گذاری صورت گرفته است. حجم بازاریابی محصولات صنعت و معدن تاجیکستان طی این مدت بالغ بر ۷۸۱،۷ میلیون سامانی (۱۶۳٫۸ میلیون دلار) براورد شده است.
روابط بین المللی
تحلیلگر ازبکستان: تاجیکستان و قرقیزستان توان صادرات برق به افغانستان را ندارند
۱۶ نوامبر، آزادگان مقامات ازبک بارها نظر منفی خود را در مورد برنامه های کشورهای همسایه قرقیزستان و تاجیکستان که قصد دارند نیروگاه های بزرگ برق آبی در رودخانه های مرزی احداث کنند، ابراز کرده اند. علت اصلی این عقاید طرف ازبکستانی خطر زمین لرزه در منطقه می باشد. طرف ازبکی می گوید اجرای طرح های بیشکک و دوشنبه برای ساخت سد، می‌تواند عواقب فاجعه بار زیست محیطی در پی داشته باشد. خانم سیور محموداوا تحلیلگر مستقل ازبک می گوید: ازبکستان هنوز در مورد ساخت نیروگاه ها واکنش موثر نشان نداده است تنها به پخش اظهارات اکتفا کرده است. ظاهرا مقامات قرقیزستان و تاجیکستان درک نمی کنند که با تحریک ازبکستان آن ها خود را در وضعیت بدی قرار خواهند داد. سیور محموداوا تاکید کرده است در صورتی که قرقیزستان و تاجیکستان برای ساخت نیروگاه برق آبی ادامه دهند، طرف ازبک می تواند به سرمایه گذاری در توسعه بخش انرژی افغانستان اقدام کند.
در تاشکند جلسه وزرای حمل و نقل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار گردید
۱۵ نوامبر، پولیتیک از ریپارتس در شهر تاشکند ششمین جلسه وزرای حمل و نقل کشورهای عضو شانحای برگزار گردید. در این جلسه وزیران حمل و نقل کشورهای ازبکستان، چین، قزاقستان، قرغیزستان، روسیه، تاجیکستان و معاون دبیر کل این سازمان آقای ناصراف شرکت کردند. در جلسه مسایل مربوط به امضا سازش نامه کشورهای عضو در باره فراهم کردن شرایط مساعد برای حمل و نقل اتوموبیلی، بالا بردن ظرفیت حمل و نقل کشورهای عضو، افزایش حجم داد ستد کالا و سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفتند.
فرهنگ
نشر «فرهنگ املای زبان تاجیکی»
۱۴ نوامبر، خاور حالا خواننده تاجیک در نحوه نوشتن کلمات مختلف دشواری نخواهند داشت زیرا کتاب «فرهنگ املای زبان تاجیکی» توسط کمیته زبان و اصطلاحات نزد حکومت جمهوری تاجیکستان با تعداد ۱۵ هزار نسخه منتشر گردید.
نمایشگاه محصولات صنعتی ایران در تاجیکستان گشایش یافت
۲۷ آبان، خبرگزاری فارس معاون رئیس اتاق بازرگانی تاجیکستان، افتتاحیه این نمایشگاه را تدبیری در جهت توسعه روابط اقتصادی و تجاری و همچنین افزایش میزان مبادلات کالا با ایران ذکر کرد. وی گفت: در این نمایشگاه محصولات شرکت‌های تولیدی و صنعتی ایران در بخش‌های کشاورزی، صنایع تبدیلی، مواد غذایی، صنایع دستی، حمل و نقل، وسایل گرمایشی، قطعات خودرو، لوازم برقی، آبرسانی، آرایشی و بهداشتی، ساختمانی، ظروف، پوشاک، کالاهای پلاستیکی و صنعت قالیبافی و فرش عرضه شده است. معاون رئیس اتاق بازرگانی تاجیکستان افزود: این نمایشگاه در چارچوب برنامه همکاری اتاق بازرگانی تاجیکستان و شرکت برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی «راه رشد آسیا» راه‌اندازی شده و به مدت پنج روز ادامه خواهد داشت.
عرض مؤمن قناعت به امامعلی رحمان
۱۵ نوامبر، آزادگان مؤمن قناعت، شاعر مردمی تاجیکستان در نامه سرگشاده خود عنوانی رئیس جمهور تازه منتخب کشور گفته‌است مطمئن است، امامعلی رحمان در این چند سال سرنوشت ساز درخواست‌های رقیبان و دوستان را لحاظ خواهد کرد. در این نامه که آن را روزنامه “امروزنیوس” منتشر کرده است آقای قناعت گفته که نمایندگان احزاب سیاسی تشکیلات جمعی و گروه روشن فکران دموکرات به جای این که برنامه موفق و موازی پیشنهاد کنند به ارائه نارسایی ها به تحقیر شخصیت‌ها و اهل خانواده آن‌ها مبادرت کردند. چنین وضعی در داخل تاجیکستان و خارج از آن بی‌رنگی و بی‌باری را به وجود آورده است. وی افزوده‌است “مردم آگاه و وطن‌دوست تاجیکستان به این نتیجه رسیده اند که امروز صلح و ثبات، وحدت و یگانگی به عمل آوردن برنامه‌های رشد تاجیکستان از همه مهم‌تر است. نتایج رأی دهی اظهار همین صمیمیت مردم بود. باید شکر گذار باشیم که سرنوشت برای ما چنین امکانی را داد که آرمان‌های گذشته گان و امروزیان را برای فردای درخشان عملی کنیم.”
آرمان شهر
صفحه‌ی تاجیکستان در سایت آرمان‌شهر
تارنمای آرمان‌شهر مطالب مربوط به جغرافیای تاجیکستان را در این صفحه گردهم می‌آورد. برای بارور کردن آن ما را یاری دهید.
کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر صفحه‌‌ای از کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است.
دیگر بولتن های آرمان شهر
هفت روز نامه حقوق بشر بین المللی
هفت روز نامه حقوق بشر زنان
هفت روز نامه حقوق بشر ایران
هفت روزنامه حقوق بشر افغانستان
منابع:
Asia-Plus, BBC (Persian, Tajik, English), Central Asia News, Centrasia.ru, Khovar.tj, Ozodagon, Radio Ozodi, Uzreport.uz, Lenta.ru, Svotka.net, Regnum.ru, Quote.rbc.ru
شماره یازدهم هفت روز نامه تاجیکستان
