کارزار‌های آرمان‌شهر

صدیق طرزی، نویسنده، روزنامه‌نگار و مترجم افغانستانی ساکن آلمان، چندقومی بودن را یکی از امتیازهای افغانستان دانسته می‌گوید: «وحدت ملی عملی ضامن بزرگی برای ثبات سیاسی کشور محسوب می‌شود. آنچه روشن، این است که حضور این اقوام بدون دموکراسی و مردمسالاری امکان‌پذیر نبوده و نمی‌تواند ادامه یابد… باید همه اقوام بتوانند به خودآگهی برسند. از نگاه اجتماعی هم، در ساختار مردمسالاری است که انسان‌ها می‌توانند در کنار هم زیست مسالمت‌آمیز داشته باشند، با وجود اختلافاتی که دارند.»

اشرف بختیاری رئیس مؤسسه‌ی خدمات علوم عدلی افغانستان است؛ لیسانس فلسفه و عرفان اسلامی دارد و کارشناسی ارشد او در رشته‌ی حقوق جزا و جرم‌شناسی است. او می‌گوید باید به نقش مساجد در ترویج حقوق بشر و حقوق کودکان توجه کرد. او با تأکید بر نقش آموزش و پرورش می‌گوید: «وقتی شهروندان یک جامعه از نعمت دانش بهره‌مند شوند، جامعه شاهد نیروی پویا و فعال خواهد بود.»

عمران خان مسعودی، رییس موزیم‌های ملی افغانستان از بی‌توجهی‌هایی که به موضوع فرهنگ صورت می‌گیرد ناراضی است. او می‌گوید اگرچه کارهای فرهنگی‌ای هم انجام شده است، درکل می‌شود گفت به فرهنگ بی‌توجه بوده‌ایم و نتوانسته‌ایم آسیب‌های فرهنگی سه دهه جنگ را جبران کنیم. به باور وی باید به دستاوردها و تثبیت آنها فکر کرد، نه اینکه فریفته‌ی گفتمان‌ها شد. او در نهایت می‌گوید: «از نگاه ساختاری و اجتماعی نیز امیدوارم اهل سیاست و نخبه‌ها، فرهنگ را از یاد نبرند. نباید فرهنگ را به صورت کل در خدمت سیاست قرار دهند؛ چون اگر ارزش‌های جامعه‌ی خود را نادیده بگیریم، فکر نمی‌کنم ارزش‌های سیاسی به جایی برسد؛ زیرا باعث ایجاد تضاد می‌شود و راه پیشرفت را می‌بندد. باید بیشتر تلاش شود که در روشنی ارزش‌های مثبت جامعه، راهبردهای سیاسی مطرح شود.»

احمد نجیب بیضایی، رییس عمومی انکشاف منابع بشری وزارت معارف در دولت آقای کرزی، سوابق اجرایی و پژوهشی درخوری دارد؛ ازجمله اینکه در کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تا سال ۱۳۸۵ به حیث کمیشنرِ، در رأس بورد تعینات کار کرده و کتاب‌هایی را چون «لعل رخشان از دیار بدخشان» تألیف کرده است. به باور او نبود امنیت، مهم‌ترین مانعی است که از حضور اجتماعی زنان جلوگیری می‌کند.

مجیب رحمان، مترجم دوره‌ی شش جلدی کتاب «تاریخ صحابه» و نویسنده‌ی کتاب «احمد شاه مسعود، شهید راه صلح و آزادی»، که دوره‌ی ماستری فلسفه‌ی سیاسی را با گرایش به پساساختارگرایی در دانشگاه اسکس لندن گذرانده، موضوع حقوق زنان را نه امری وارداتی که برآمده از نیازهای درونی جامعه‌ی افغانستان می‌داند. وی با پیش کشیدن حرکت‌هایی که در مالزی به‌وقوع پیوسته می‌گوید: «آرزو دارم زنان یک قرائت جدید از دین ارائه کنند، گونه‌‎‌ای که در مالزی از سوی زنان اتفاق افتاد. شماری از زنان در مالزی این پرسش را مطرح کردند که آیا واقعاً حقوق زنان از نظر دین همین است که مردان می‌گویند، یا اینکه دین خدا هم به حقوق زنان، به‌عنوان انسان و بند‌گان خدا، توجه کرده است؟ این مسأله باعث شد تعدادی زن دانشمند یک قرائت مدرن و معتدلی از دین پیشکش کنند.»

ودود پدرام، بنیان‌گذار مؤسسه‌ی حقوق بشر و منع خشونت، روزگاری را به یاد دارد که در روستاهای ولسوالی سیغان، رفتن به مکتب، معادل با کمونیست شدن تلقی می‌شد. او که به‌رغم همه‌ی دشواری‌ها از فرصت تحصیل بهره‌مند شده، ضمن ابراز نگرانی از گسترش بنیادگرایی، فهم نادرست از متون دینی، ساختار قبیلوی و نبود مصونیت را مانع حضور اجتماعی زنان می‌داند و می‌افزاید: «بسیاری از خانواده‌ها به خانم‌ها و دختران‌شان اجازه نمی‌دهند که در اجتماع بروند، چون اعتماد نمی‌کنند که آزادانه کار کنند و دست به فعالیت‌های اجتماعی بزنند. آنهم به دلیل تهمت‌هایی که ممکن است متوجه این دختران و خانم‌ها شود و به جایگاه خانوداه‌شان در دید جامعه‌ی سنتی آسیب برساند.»

نعیم نظری، رییس شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر و روزنامه‌نگار، لازمه‌ی تحول فرهنگی و اجتماعی جامعه‌ را وقوع تحول در فهم دینی می‌داند. به باور او «دولت افغانستان باید در زمنیه‌ی مبارزه با قرائت‌های تندروانه‌ی دینی اقدام جدی کند» زیرا بایستی گروه‌های تروریستی را از نظر اعتقادی خلع سلاح کرد تا نتوانند در میان مردم نفوذ کنند. وی در تحقق این امر، نقش روشنفکران دینی را نیز مهم ارزیابی می‌کند.

مسعود حسینی، عکاس خبری خبرگزاری آسوشیتد‌پرس، از مردم می‌خواهد تا با خبرنگاران و عکاسان همکاری کنند. او می‌گوید: «اگر برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی با خبرنگاران همکاری کنید، می‌توانید درد و رنج ملت را تا حدی التیام ببخشید.» او از افغانستانی‌های ساکن خارج از کشور نیز می‌خواهد که رفت و آمدشان را به افغانستان قطع نکنند و دوباره افغانستان را به حال خود رها نسازند.

این ‌گفت‌وگو در ادامه کمپین «افغانستان به روایت دیگر» منتشر شده است

فیض‌الله جلال، استاد باسابقه‌ی روابط بین‌الملل دانشکده‌ی حقوق دانشگاه کابل، معتقد است تا وقتی که مافیاهای سیاسی و اقتصادی فعال هستند، افغانستان روی پیشرفت را نخواهد دید. او پس از گفتن اینکه ده سال قبل گام‌های مهمی برای ترقی افغانستان برداشته شد و دستاوردهای مهمی هم به دست آمد، تصریح می‌کند: «متأسفانه این دستاوردها به دست مافیاهای سیاسی و اقتصادی افتاد؛ کسانی که به جز خود و منافع شخصی‌شان به هیچ چیز دیگر فکر نمی‌کردند. این افراد و اشخاص تقریباً تمام چیزها را به یغما بردند و همه‌ی دستاوردها را نابود کردند.»

این ‌گفت‌وگو در ادامه کمپین «افغانستان به روایت دیگر» منتشر شده است.

خلیل رومان، نویسنده، پژوهشگر، فعال مدنی و کارشناس رسانه، سیاستگران، اقتصادپیشگان و رسانه‌های فاسد را سه ضلع مثلث فساد دانسته و می‌گوید: «هر یک از این سه ضلع، یکی به کمک دیگری، در پی این هستند که دموکراسی نوپای کشور را به زندان مردم مستحق و به بیمه‌ی حیات سیاسی، اقتصادی و فرمانروایی خویش بدل کنند.»
این ‌گفت‌وگو در ادامه کمپین «افغانستان به روایت دیگر» منتشر شده است