سکوت را بشکنیم

در ۱۷ جولای ۱۹۹۸، ۱۲۰ کشور جهان دادگاه بین المللی جزایی را به عنوان یک نهاد مستقل و دایمی تایید و بنا نهادند. چهار سال بعد، در ۱۱ آپریل ۲۰۰۲ پس از اینکه ۶۰ مین کشور اساسنامه رم را تصویب کرد، دادگاه بین المللی جزایی کار خود را آغاز کرد. در اول جولای ۲۰۰۲ این نهاد از صلاحیت کامل برای محاکمه افرادی که مرتکب نسل کشی، جنایت علیه بشریت یا جنایت جنگی شده بودند، برخوردار شد.

پروسه‏ی حقیقت یابی و عدالت انتقالی طی ده سال اخیر در افغانستان همواره مطرح بوده است. طی این ده سال بحث‏های مختلف، از زوایای گوناگون به این موضوع پرادخته‏اند. یکی از این بحث‏ها مسأله‏ی حقیقت‏یابی و نقش طب عدلی بوده است. در پروسه‏ی حقیقت یابی و مستند سازی تنها جمع آوری اسناد و مدارک و ارائه‏ی آن کافی نیست. بلکه بررسی درستی و نادرستی این گزارش‏ها بر اساس معیار‏های علوم و دانش علمی نیز بخش دیگر پروسه‏ی حقیقت یابی و مستند سازی و بررسی اسناد است. در این پروسه سعی می‏شود که اسناد بر اساس معیارهای علمی نحوه ی جرم، تاریخ قربانی شدن افراد، ویژگی های فزیکی و سایر ویژگی‏های دیگر قربانیا تشخیص و از هم متمایز شود.

دنیای بدی داریم و مفاهیم متفاوتی. ادبیاتی که تاریخش لطیف ترین و زیبا ترین عاشقانه ها را دارد در این دنیای بد امروز وظیفه خود می داند که حرف های دیگری بر زبان بیاورد و از زخم هایی حرف بزند که هر روز بر آن ها افزوده می شود و دردهایی که هر روز طاقت فرساتر می شوند.

تاریخ نمایانگر هستی بشریت است. تاریخ گذشته، حال و آینده‏ی زندگی آدمی را در بر می‏گیرد. تاریخ مکتب اندرز و پندی برای همه است. ولی در سرزمین ما برداشت از «تاریخ» و «تاریخ نگری» تا هنوز در ابتدایی ترین سطح قرار دارد. برداشت ما از تاریخ در حد تاریخ تقویمی ثبت وقایع و تحولات است. این چنین تاریخ به درد زندگی و آینده نخواهد خورد. تاریخ انگاری و تاریخ نگاری دو بحث متفاوت از هم‏اند. تاریخ انگاری ماهیت تاریخی تمام حوادث و تحولات را مطرح می‏کند. در حالی که در تاریخ نگاری چنین نیست. اما هنوز راه درازی برای رسیدن به آن است و نیازمند بحث‏های فلسفی و جامعه شناسیک در باره‏ی تاریخ هستیم و باید گروه‏ها و حلقه‏های گونه گون دست به دست هم دهند تا به آن رویکرد تاریخی وقایع را مورد بررسی قرار دهیم.

آیا مبارزه زنان افغانستان برای دستیابی به حقوق برابر، یک جنبش است یا یک حرکت تصنعی از بالا به پایین؟ مطالبات مشخص زنان افغانستان چیست؟ نسبت بین مدرنیته و سنت در این مبارزه چیست؟ آیا اختصاص سهمیه به زنان در پارلمان افغانستان و تبعیض های مثبت به نفع زنان بیانگر حضور و مشارکت واقعی زنان در عرصه های سیاسی است؟ این سئوالات و سئوالات دیگر مجموعه مسائلی هستند که سعی شده در این کتاب کوچک به آن‏ها پرداخته شود.

این کتاب ۱۰۷ برگ دارد و در بر گیرنده پنج مصاحبه با آقای فرید حمیدی (کمیشنر بخش تخطی‏های حقوق بشری کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان)، خانم حوریه مصدق (فعال حقوق بشر و مسئول بخش افغانستان سازمان عفو بین الملل)، آقای ملک ستیز (پژوهشگر در انستیتوت مطالعات حقوق‏بشر دنمارک)، آقای صدیق الله توحیدی (رییس دیده‏بان رسانه‏های افغانستان در موسسه‏ی نی حمایت کننده‏ی رسانه‏های آزاد افغانستان) و آقای سیامک هروی (معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان) است.

ادوارد سعید یکی از برجسته ترین چهره‏های فکری قرن بیستم به شمار می آید که تاثیر فکری او بر حوزه های متفاوت اندیشه از فلسفه و ادبیات تا علوم اجتماعی را در بر می گیرد. او را پس از نشر کتاب «شرق شناسی» بنیان گذار نظریه شرق شناسی می دانند.