جغرافیا

«سیمرغ در قاف صلح» سومین کتاب منتشره از مجموعه اشعار رسیده به دبیرخانه جشنواره جایزه صلح سیمرغ است. در این کتاب مصور ترجمه برخی از اشعار دور اول جشنواره سیمرغ همراه با اشعاری به زبان فارسی در یک مجموعه نفیس و ماندگار چاپ شده است. شعرهای فارسی این مجموعه به خط نستعلیق است و کل مجموعه حاوی چندین قطعه عکس از میلیونها مهاجری است که زندگی آنها آینه ی تمام نمای سال‏های متمادی جنگ، ویرانی، سرکوب و بی عدالتی در افغانستان است. انتشار این اشعار به زبان انگلیسی ترجمان درد و رنج میلیون‏ها مردمی است که به زبانی دیگر سخن می گویند اما همگان یقین دارند که زبان درد و رنج زبانی جهانی است.

در «سیگار بیست و یکم» نویسنده قصد دارد همه حرف‏هایش را که از قضا “به دنبال مخاطبی برای آن‏ها نیست”، در فصل‏های کوتاهی که به ترتیب سیگار اول، سیگار دوم و… نام نهاده، عنوان کند. او قصد دارد در همین فصل‏های کوتاه آن چه را که در مورد جهان، روابط انسانی، کار، آداب و رسوم اجتماعی، کلیشه‏ها، دغدغه‏ها، تنهایی، زبان، معنا، تاویل پذیری کلمات و… می اندیشد، به طور غیر مستقیم و از خلال زندگی روزمره خود بیان کند. نویسنده از نامیدن فصل‏های کوتاه این کتاب با نام سیگار قصد دارد بگوید که همه حرفها را می توان در فاصله کشیدن یک سیگار بیان کرد. اگرچه این کتاب سیر داستانی و روایی ندارد و هر فصلی را می توان به صورت جداگانه مطالعه کرد اما یک داستان مرکزی در پس منظر کل کتاب روایت می شود. نویسنده در روایت این داستان گاهی تعمدا برخی جملات را تکرار می کند تا از طریق آن بتواند بر اهمیت آن تاکید بورزد.

«زنگوله زنان گذشت باران» گذری است برادبیات و شعر تاجیکستان در قرن بیستم. این کتاب نگاهی به بعضی از جریان‏های شعر و هم چنین آثار بعضی از شاعران تأثیر گذار تاجیک داشته و از معدود کتاب‏هاییست که در این زمینه در افغانستان منتشر شده است. دراولین مقاله این کتاب”شعر نو تاجیکستان” از مجیب مهرداد، نویسنده ادعا دارد که شعر تاجیکستان به دلیل نبود ارتباط با سایر حوزه های زبان فارسی، بومی ترین شعر فارسی معاصر است و به لحاظ زبان به شدت به زبان مردم نزدیک است.

شهریار کوچولو کودکی است که از سیاره دیگری در پی یافتن دوست همزبانی به زمین آمده است. از نظر او رفتار “آدم بزرگها” عجیب است. آدم بزرگ‏ها درگیر مسائلی سطحی و ظاهری مثل عدد و رقم شده‏اند و جنگ میان گل‏ها و بره‏ها که کرورها سال است ادامه دارد، برایشان اهمیتی ندارد. او که می خواهد از همه چیز اطلاع پیرا کند، در گفتگویش با روباه پی می برد که راز سر در آوردن از مسایل اهلی کردن آنهاست.

“این جا زمان متروکیست” مجموعه داستان کوتاهی از روح‏الامین امینی است که دغدغه‏های سیاسی، اجتماعی، فلسفی و گاهی عاشقانه نویسنده را در ۱۵ داستان بیان می کند. در داستان «فرمان سلطان» نویسنده نظر خود را نسبت به جنگ این گونه بیان می کند “صحنه ی جنگ کم کم خلوت شده می رود و درعوض زمین فرش شده است از اجساد سربازانی که نمی دانند برای چه کشته‏اند و برای چه کشته شده‏اند” .این کتاب با داستان «در گوشه متروکی که گرگ زوزه می کشید» آغاز شده و با داستان «هفتاد سال بعد» به پایان رسیده است.

ادبیات زیربنای تفکر، اندیشه و پیشرفت هر جامعه ای است. در عین حال ادبیات تجلی روح هر جامعه ای نیز هست. نویسندگان بزرگ جامعه بشری با ژرف اندیشی و هوشمندی آگاهانه ای بسیاری از مفاهیم فلسفی، اجتماعی، روانشناسی و حتی ایدئولوژیک را در قالب رمانهایی ماندگار به جامعه انسانی عرضه کرده اند. برخی از این رمان ها بسیار پیش رو تر از زمان خود بوده اند و در آینده به حقیقت پیوسته اند. از جمله این رمان ها، رمان «۱۹۸۴» است.

بعد از سقوط آقای جونز، رفیق ناپلئون و باکسر در دو سوی قلعه حیوانات قرار دارند. جمجه پیشوایی به نام میجر مورد احترام همه است و سنوبال که خائن جلوه داده شده فرار کرده و آشوب می آفریند. قرار است در این قلعه هفت قانون فرمان براند:
۱- هر چه دوپاست دشمن است./ ٢- هر چه چهار پاست یا بال دارد، دوست است./ ٣- هیچ حیوانی لباس نمی پوشد./ ۴- هیچ حیوانی بر تخت نمی‌خوابد./ ۵- هیچ حیوانی الکل نمی نوشد./ ۶- هیچ حیوانی، حیوان کشی نمی‌کند./ ٧- همه حیوانات برابرند.

این کتاب دربرگیرنده متن سخنرانی‏ها و مباحث «کنفرانس صدای قربانیان برای عدالت (۱۹/۲/۱۳۸۹)» و به دو زبان(فارسی و انگلیسی) چاپ شده است. در آغاز آن گزارشی از کنفرانس که در تعدادی از رسانه‏های داخلی و خارجی نیز به چاپ رسیده بود، منتشر شده و در بخش دیگر سخنرانی تعدادی از اعضای گروه هماهنگی عدالت انتقالی آمده است.

هیچ جامعه ای در سایه فراموشی نمی تواند به صلح دست یابد. اگرچه یادآوری گذشته ای سراسر رنج و خشونت برای کسانی که آن را تجربه کرده‏اند کاری است بی نهایت بغرنج و دردآور اما برای روشن شدن گذشته هیچ راه گریز دیگری وجود ندارد. جامعه باید بتواند از حوادث تلخی که بر زندگی مردمانش حادث شده و مسیر زندگی آنان را تغییر داده، صحبت کند تا این درد و رنج‏ها تبدیل به قدرتی برای التیام بخشیدن به این زخم‏ها شود.

بسیاری از اندیشمندان علوم انسانی و اجتماعی معتقدند که آموزش اصول و ارزشهای انسانی باید از سنین آغازین کودکی شروع شود. ارزشهای والایی همچون «حقوق بشر» ارزشهایی نیستند که بتوان آن ها را با صدور چند اعلامیه و بخش‏نامه در جامعه پیاده و نهادینه ساخت. به همین منظور «اعلامیه جهانی حقوق بشر برای کودکان و نوجوانان» در قالب یک کتاب مصور و تمام رنگی برای اولین بار در افغانستان منتشر شده است. در این کتاب، ماده‏های اعلامیه جهانی حقوق بشر به زبان ساده همراه با نقاشی‏های مناسب بیان شده‏اند.