شماره ۲۹/ ۱۶ مارس ۲۰۱۴ – ۲۵ اسفند/حوت۱۳۹۲
زنان
بحث حقوق زنان مهاجر در دوشنبه
۱۲ مارس، آرمان بالا بردن سطح آگاهی افرادی که در تصمیم گیری در زمینه مشکلات زنان و خانواده ی مهاجران کاری سهم دارند موضوع بحث این میزگرد خواهد بود. سازمان غیردولتی «مرکز حقوق بشر» میزگردی تحت عنوان «رعایت حقوق زنان مهاجر و خانواده ی مهاجران کاری: تعهد تاجیکستان در چارچوب کنوانسیون نقض همه گونه حقوق نسبت زنان (CEDAW)»در روز ۱۳ مارس برگزار خواهد کرد. هماهنگ کننده ی این میزگرد می گوید: در چارچوب این میزگرد معرفی نتایج مطالعات اجتماعی در مورد وضعیت زنان مهاجر و مهاجرت همچون عامل خطر محرومیت از شهروندی، سرایت بیماری HIV/AIDS و مسایل دیگر مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
یا حجاب یا طلاق…
۸ مارس، رادیو آزادی موضوع حجاب در برخی از خانواده‌های تاجیکستان باعث اختلاف و حتی خطر فروپاشی زندگی زوج های جوان شده است. یک نظرسنجی که کمیته کار با زنان در چند سال پیش و در میان بیش از ۲۰۰۰ زن و دختر چادری انجام داده، نشان می دهد که ۲۰٪ زنان و دختران به اجبار چادر به سر می‌کنند، ۴۰٪ را شوهران و باقیمانده را والدین و برادران مجبور می کنند. رئیس سازمان «خیرخواه زمان» می‌گوید یک عامل اصلی پیدایش چنین اختلاف نظر در برخی از زوج های جوان و اجباری کردن پوشیدن روسری توسط مردان، مذهبی شدن جوانان و اثر موعظه های روحانیون است که سال‌های اخیر جوانان به آن‌ها توجه زیادی دارند. قابل ذکر است که طی چند سال اخیر مسأله ی رو آوردن دختران و زنان تاجیک به لباس اسلامی یکی از موضوعات اصلی بحث‌ها در جامعه تاجیکستان و مایه نگرانی برخی از مسئولین کشور شده است.
سیاست
والنتینا ماتویونکو: «ما از رئیس جمهور تاجیکستان تشکر می کنیم»
۱۳ مارس، خاور امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان با والنتینا ماتویونکو، رئیس شورای فدراسیون روسیه دیدار و گفت و گو کرد. در این ملاقات طرف‌ها مسائل مربوط به همکاری های چند جانبه بین تاجیکستان و روسیه را مورد بررسی قرار دادند. امامعلی رحمان با رضایت اشاره کرد: «روابط دوستانه و همکاری های متقابل و سودمند میان دوشنبه و مسکو بر اساس بیش از ۲۴۰ سند مشترک راه اندازی شده است». همچنین طرفین در مورد همکاری های سیاسی، نظامی، اقتصادی، تجاری و دورنمای رشد همگرایی‌های فرهنگی تبادل نظر کردند. رئیس شورای فدراسیون روسیه تاکید نمود: «ما از تاجیکستان، به ویژه رئیس جمهوری آن برای حمایت از زبان روسی تشکر می کنیم». سرانجام امامعلی رحمان و والنتینا ماتویونکو علاقه مندی خود را به توسعه پایدار مشارکت استراتژیک تاجیکستان و روسیه تاکید کردند.
جامعه
در روز مطبوعات تاجیک باز یک سایت خبری تاجیکی فعال شد
۱۱ مارس، آزادگان امروز به تعداد پایگاه های تاجیکی در اینترنت که در زمینه روزنامه‌نگاری فعالیت خواهد داشت یک پایگاه دیگر اضافه شد. موسسان پایگاه www.ormon.tj می‌گوینداین سایت، یک سایت خبری-اجتماعی بوده و متعلق به سازمان اجتماعی «آرمان» است. یعقوب سعید رییس این سازمان می گوید: «محتوا پایگاه «آرمان» بیشتر در شکل چندرسانه ای تهیه خواهد شد و بیشتر به انعکاس موضوعات اجتماعی اولویت می دهد».
روابط بین الملل
خطرهای پایگاه ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان
۶ مارس، تاج نیوز مقاله تحلیلی در مورد رخدادهای اوکراین و جایگاه پایگاه ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان. نورعلی دولت با یادآوری حوادث سال‌های ۹۰ در تاجیکستان می گوید: بعد از سقوط اتحاد شوروی، روسیه نخست از دموکرات ها و اسلامی ها جانبداری کرد، سپس از کمونیست ها و بعد هردو را به جنگ انداخت و خود به جهت محافظ صلح در تاجیکستان باقی ماند. دیویزیون ۲۰۱ را تصرف کرد و هدف نهایی خود که افتتاح پایگاه نظامی در تاجیکستان بود پیاده کرد. اما خورشید عطاالله شباهتی میان رخدادهای اوکراین و تاجیکستان نمی‌بیند، وی می گوید: نه، وضعیت اوکراین از تاجیکستان به کلی متفاوت است. در آنجا بهانه ی پوتین وضعیت شهروندان روسیه و ترس نزدیک شدن ناتو به مرزهای روسیه است.
اتریش به کشاورزان تاجیکستان، قرغیزستان و ازبکستان دو میلیون دلار تخصیص داده است
۱۴ مارس، آسیا پلوس صندوق بین‌المللی مالی (IFC) و دولت اتریش به کشاورزان سه کشور آسیای مرکزی تاجیکستان، قرغیزستان و ازبکستان دو میلیون دلار کمک مالی اختصاص داده است. این کمک مالی به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی جهت تأمین دسترسی به بازارهای جدید ارایه شده است. صندوق بین‌المللی مالی بیشتر به افزایش پرورش زردالو، پنبه و محصولات لبنی توجه خاصی نشان می دهد. مسئول برنامه رشد زیرساخت مالی و اعتباری در بخش کشاورزی در آسیای مرکزی آقای مای نگوین بیان کرده است : «در اقتصاد کشورهای منطقه آسیای مرکزی بخش کشاورزی نقش کلیدی داشته و بیش از ۶۰٪ جمعیت در این بخش مشغول به کار هستند.»
بررسی پنج مسأله در ملاقات امامعلی رحمان با عبدالهادی ارغندیوال
۱۴ مارس، تاج نیوز امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان با عبدالهادی ارغندیوال وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی افغانستان دیدار و گفت و گو کرد. دراین ملاقات رئیس جمهوری تاجیکستان گفت: «رشد همکاری با افغانستان از مهمترین اولویت های سیاست خارجی کشور ما است». ضمن این ملاقات ذکر گردید که برگزاری جشن بین‌المللی و جهانی نوروز و ششمین کنفرانس RECCA در افغانستان به تحکبم فضای صلح و ثبات و رشد اقتصادی و اجتماعی این کشور مساعدت خواهد کرد. همچنین اشاره شد که حال در تاجیکستان ۲۳۴ دانشجوی افغانستانی مشغول به تحصیل بوده و حدود ۲۰۰ پزشک تاجیکستانی به مردم افغانستان خدمت می کنند.
روسیه به حفظ امنیت مرزهای تاجیکستان و افغانستان کمک می کند
۱۴ مارس، رگ.رو رئیس شورای فدراسیون روسیه اعلام کرد که کشورش در اجرای برنامه تحکیم و تقویت امنیت مرز تاجیکستان با افغانستان کمک می‌کند. «والنتینا متوی ینکا» در دیدار با رئیس جمهوری تاجیکستان گفت «سال ۲۰۱۴ برای تاجیکستان، روسیه و منطقه به دلیل خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی و ناتو از قلمرو افغانستان، سال مهمی است. بنابراین حفظ امنیت مرز مشترک تاجیکستان با افغانستان ضروری است. وی افزود طرح تحکیم و تقویت مرزهای مشترک تاجیکستان با افغانستان که مرز جنوبی جامعه کشورهای مشترک المنافع را نیز شامل می‌شود در اولویت همکاری قرار گرفته‌است. متوی ینکا افزود: روسیه در تامین امنیت به نیروهای مرزبان تاجیک کمک می‌کند و کشور تاجیکستان از شرکای استراتژیک و مهم ما در آسیای مرکزی است. توسعه همکاری در سطح سازمان‌های منطقه‌ای به ویژه با توجه به علاقمندی تاجیکستان برای عضویت در اتحاد گمرکی نیز از محورهای دیگر این مذاکرات بود و ما روی موضوعاتی که تاجیکستان توجه خاصی دارد تبادل نظر کردیم.
اقتصاد
تاسیس صندوق دولتی حمایت از تجار در تاجیکستان
۱۴ مارس، آسیا پلوس نماینده های پارلمان تاجیکستان لایحه قانون «حمایت دولت از تجارت» را تصویب کردند. رئیس کمیته دولتی سرمایه گذاری و اداره اموال دولتی جمهوری، قادر قاسم بیان کرد که هدف این قانون رشد بخش خصوصی اقتصاد ملی، اشتغال زایی در کشور و جذب سرمایه گذاری می باشد. تصویب این قانون به بهبود رتبه بندی کشور در زمینه حمایت از تجار در سطح جهانی مساعدت خواهد کرد. همچنین سال گذشته برای تخصیص وام های امتیازدار به نمایندگان تجارت کوچک و متوسط از بوجه دولتی کشور ۲۸ میلیون سامانی هزینه شده است که در سال جاری این مبلغ، به ۳۰ میلیون سامانی خواهد رسید.
شرکت کنندگان طرح CASA -1000 یک توافق اولیه امضا می کنند
۹ مارس، آزادگان پاکستان و کشورهای شرکت کننده در پروژه CASA -1000 در حال به امضا رساندن توافق نامه اولیه در ترکیه می باشند. پاکستان، افغانستان، قرغیزستان و تاجیکستان موافقت نامه های مختلفی در مورد مسائل مالی، فنی و حقوقی این طرح به امضا می رسانند. بعد از این، امضای قرارداد نهایی در واشنگتن صورت خواهد گرفت. این پروژه به پاکستان کمک خواهد کرد که یک انرژی ارزان تر و پاک تر برای جبران کمبود برق به دست آورد و موجب فراهم شدن شرایط مناسب برای قرغیزستان و افغانستان به منظور ایجاد روابط اقتصادی نزدیکتر با کشورهای همسایه می شود. در پاکستان، هزینه برق برای مشتریان تجاری ۱۳٫۲ سنت در هر کیلووات بر ساعت و برای کاربران غیر تجاری – ۹.۲ سنت به ازای هر ۱ کیلو وات برساعت می باشد، در حالی که هزینه های تولید در افغانستان حداقل ۶ سنت در هر ۱ کیلووات برساعت برآورده می شود. تجزیه و تحلیل های اقتصادی نشان می دهد که هزینه های حمل و نقل ۱ کیلووت برق ۴.۹۷ سنت را تشکیل خواهد داد. هزینه کل پروژه ۱.۱۶ میلیارد دلار را تشکیل می دهد که توسط بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی تامین می شود.
تاشکند مخالف CASA – 1000
۱۴ مارس، آزادگان وزارت اقتصاد ازبکستان مخالف طرح خطّ انتقال برق CASA – 1000 شده و تاکید کرده که این پروژه امنیت منطقه را تهدید می کند. این نهاد با نشر یک مطلب درباره CASA – 1000 مخالف حمایت بانک جهانی و آغاز تطبیق این لایحه از تابستان سال جاری شده است. کارشناسان ازبک در پی تحلیل وضع انرژی تاجیکستان و قرغیزستان تاکید می‌کنند، این کشور‌ها توان صادرات برق را ندارند، چون حتی نمی توانند از پس نیازهای داخلی خود برآیند. همچنین کارشناسان ازبک معتقدند،که ضمن این لایحه همه خطرهای فنی و اقتصادی در نظر گرفته نشده‌اند و می افزایند که درآمد این قرارداد حتی برای تامین هزینه هایش کافی نیست. وزارت اقتصاد ازبکستان به این نتیجه رسیده است، که ساخت CASA – 1000 به بنیاد راغون و قمبراته بستگی دارد که وضع اداره آب را در منطقه متشنج خواهد کرد. این نهاد تاکید می‌کند که درباره خطر راغون در گزارش‌های قبلی اش به طور مفصل توضیحات لازم را داده‌است.
روسیه بزرگترین سرمایه گذار تاجیکستان
۱۳ مارس، تاج نیوز میزان مبادله داد و ستد اقتصادی دوشنبه و مسکو به ۱.۲ میلیارد دلار رسیده است. والنتینا متوی ینکا رئیس شورای فدرالی روسیه می‌گوید کشورش بزرگترین سرمایه گذار خارجی تاجیکستان است. وی در مذاکرات با محمدسعید عبیدالله یف رئیس مجلس ملی وعالی تاجیکستان اشاره کرده که سهم روسیه در مجموع سرمایه گذاری های مستقیم به طرح های مهم از جمله طرح های اقتصادی و انرژی تاجیکستان ۵۰٪ را تشکیل می دهد. محمدسعید عبیدالله یف می‌گوید روسیه نقش برجسته‌ای در طرح های اقتصادی و انرژی تاجیکستان داشته و نیروگاه «سنگتوده ۱» اقدامی است که به حدی به حل مشکل کمبود برق در تاجیکستان کمک می کند.
فرهنگ
ویژگی‌های نوروز تاجیکان
۱۵ مارس، رادیو آزادی مطلب زرانگیز نوروزشاه در مورد نوروز تاجیکان. استقبال نوروز در تاجیکستان مثل همیشه امسال هم از تمیز کردن منزل یا خانه تکانی، گذاشتن سمنو و تهیه انواع غذا از گیاه های بهاری و داغ شدن بازار اطلس آغاز شده است. اما امسال نوروز تازگی دیگری هم دارد. یکی از آنان اضافه شدن هفت میم به سفره نوروزی تاجیکان همزمان با هفت سین و هفت شین است. اغلب زنان و دختران تاجیک نوروز را بدون اطلس تصور نمی کنند. اطلس یک نوع پارچه ابریشم است که معمولاَ پوشش زنان تاجیک هنگام عید و جشن های مختلف می باشد. در بازار هم پرفروش ترین پارچه همین اطلس است. آقای روح الله جوره بایف مردم شناس تاجیک و مؤلف کتاب «تاجیکستان وطن نوروز است» می گوید: «قلب هارا پاک کردن، دور کردن کدورت ها، عیادت بیماران، یتیمان و سالمندان، شکرگزاری از ناز و نعمت‌های آفریدگار، گذشتگان را به نیکی یاد کردن، زیارت مزار، معاشرت نیک بینانه به اطرافیان و … » از فضیلت های نوروز نزد تاجیکان است.
احیای سنت‌های تاجیکی: محفل مثنوی خوانی و حافظ خوانی در کتابخانه ملی
۱۳ مارس، آرمان کتابخانه ملی تصمیم گرفته است سنت‌های فراموش شده مردمی را احیا کند. یکی از عادت‌های تاجیکان در گذشته قبل از شوروی تشکیل دوره های «بدیل خوانی»، «حافظ خوانی»، «شاهنامه خوانی» و قراعت دیگر آثار ارزشمند بزرگان علم و ادب فارس و تاجیک بود. پس از نوروز از آغاز ماه آوریل کتابخانه ملی تصمیم دارد یک محفل دیگر حافظ خوانی را نیز برگزار نماید. جمعه اول و سوم هر ماه مثنوی خوانی و جمعه دوم و چهارم حافظ خوانی در نظر گرفته شده است. محفل مثنوی خوانی روز ۱۲ مارس با قراعت غزلی از مولانا در وصف بهار به پایان رسید.
عدم آزادی ییان در رسانه های تاجیکستان
۱۱ مارس، فرج مقاله رخشانه حکیم اوا در مورد آزادی مطبوعات در تاجیکستان. تاجیکستان در گزارش جدید سازمان «خبرنگاران بدون مرز» در مورد آزادی مطبوعات و در مقایسه با قرغیزستان همسایه ۱۸ رتبه عقب بوده و در بین ۱۸۰ کشور جهان در مقام ۱۱۵ قرار گرفته است. طبق این گزارش تاجیکستان در زمینه آزادی بیان نسبت به دیگر کشورهای منطقه پیشگام است: «از جمله قزاقستان در رتبه ۱۶۱، ازبکستان در رتبه ۱۶۶ و ترکمنستان در رتبه ۱۷۸ قرار دارند». آقای بختیار همدم اف بر این نظر است که سازمان های مختلف بین‌المللی امروز بر اساس معیار های خود فعالیت ساختارهای دولتی و یا غیردولتی را ارزیابی می کنند. بدون تردید مطبوعات تاجیکستان نسبت به دولت های آسیای مرکزی آزادتر است. مطالبی که در مطبوعات تاجیکستان منتشر می‌شود محال است که در مطبوعات دیگر دولت های همسایه پیدا کنیم».
فریدون جنیدی: سیاست استالینی فرزندان رودکی را از خط و زبانشان جدا کرده است
۱۰ مارس، آزادگان فریدون جنیدی نویسنده و دانشمند ایرانی خواستار برقراری مراکز آموزشی با خط و زبان فارسی در ازبکستان شده است. به قول این دانشمند ایرانی شهرهای تاشکند و ترمیز، سمرقند و بخارا در اصل مناطق فارسی زبانان است که در پی سیاست های دیکتاتوری استالینی به آن‌ها نام ازبکی داده شده است: «مقامات ازبکستان باید اجازه بدهند فرزندان رودکی در این شهرها با زبان و خط مادری – فارسی درس بخوانند». این دانشمند ایرانی تأکید می کند: زبان فارسی به عنوان زبان فرهنگ جهان شناخته شده است و مستقیماَ با زبان‌های کهن آریایی پیوندی دارد: «بهترین پدیده‌های فرهنگی جهان با این زبان – فارسی- نوشته شده اند.»
چرا «بخارای شریف» احیا نشد؟
۱۱ مارس، فرج نخستین روزنامه تاجیکی «بخارای شریف» ۱۱ مارس سال ۱۹۱۲ منتشر شد. این روزنامه خواننده تاجیک را با زبان ساده و روان از وقایع جهان، مسایل گوناگون تاریخی و ادبیات آشنا می کرد. اما این روزنامه پس از نشر شماره ۱۵۳ در سال ۱۹۱۳ توسط ایلچیخان روسیه متوقف گردید. علت متوقف شدن آن را گروهی مسایل سیاسی و برخی دیگر مشکلات مالی می دانند. آقای شریف زاده رئیس شورای مطبوعات تاجیکستان می گوید: «بخارای شریف نخستین روزنامه تاجیکی است که پس از ۱۵۳ شماره متوقف شد… فقط پس از ۸۰ سال تاسیس «بخارای شریف» یعنی در سال ۱۹۹۲ در بخارای امروز روزنامه‌ای با این نام «بخارای شریف» دوباره منتشر شد.
مطبوعات – آیینه زبان و فرهنگ ملت
۱۰ مارس، خاور همه ساله ۱۱ مارس در تاجیکستان روز مطبوعات تاجیک است. صدرالدین عینی از اولین روزنامه نگاران و سرامدان مطبوعات تاجیک در ابتدای قرن گذشته گفته بود: «روزنامه هر قوم و ملت زبان ایشان است و هر قوم و ملتی که روزنامه ندارد گویی زبان ندارد». اهل قلم تاجیک ۱۱ مارس سال ۱۹۱۲ نخستین روزنامه تاجیکی را با نام «بخارای شزیف» منتشر کردند و این تاریخ از آن به بعد به عنوان روز مطبوعات تاجیک تجلیل می شود. رئیس جمهوری تاجیکستان امامعلی رحمان رسانه‌های دولتی و مستقل را «دو شاخه به هم پیوسته مطبوعات تاجیک» و در امور اداره دولتی «یاوران دولت و حکومت» ارزیابی نمود. رئیس جمهوری تاجیکستان در مورد مساعدت به فعالیت آزاد، آشکار و سازنده مطبوعات تاجیک به ساختارهای مسئول دولتی یک سلسله سفارش های مشخص صادر کرد.
بحث انکار خدا در کتاب «جهانبینی آینده» فیلسوفان تاجیک
۵ مارس، رادیو آزادی نشر کتاب گروه فیلسوفان تاجیک با نام «جهانبینی آینده» که در آن وجود خداوند انکار شده است سر و صداهایی را در دایره های علمی و مذهبی تاجیکستان به وجود آورده است. کامل بیک زاده دانشمند تاجیک می‌گوید چاپ این کتاب نتیجه فعالیت ۲۰ ساله گروه فیلسوفان تاجیک است که حاوی ۲۲ مسأله فلسفی و اجتماعی می باشد. کارشناسان و تحلیلگران تاجیک انتشار چنین کتابی را در جامعه مسلمان تاجیکستان نامناسب می دانند. در ضمن سعدی یوسفی، تحلیلگر انکار وجود خداوند را از سوی این دانشمندان تاجیک محکوم می‌کند و می‌گوید جامعه تاجیکستان به هیچ عنوان زیر تأثیر این‌گونه عقاید قرار نمی گیرد. این بحث‌ها در حالی داغ می‌شود که شورای علمای مرکز اسلامی تاجیکستان در این مورد اظهار نظری نکرده است. کتاب «جهانبینی آینده» در اواخر سال ۲۰۱۳ با ۱۰۰ نسخه و در انتشارات «کیهان» در شهر دوشنبه به چاپ رسیده است.
آرمان شهر
صفحه‌ی تاجیکستان در سایت آرمان‌شهر
تارنمای آرمان‌شهر مطالب مربوط به جغرافیای تاجیکستان را در این صفحه گردهم می‌آورد. برای بارور کردن آن ما را یاری دهید.
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر صفحه‌‌ای از کتابخانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتابخانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است.
دیگر بولتن‌های آرمان‌شهر
منابع این شماره:
Asia-Plus, BBC (Persian, Tajik, English), Faraj.tj, Khovar, Ozodagon, Radio Ozodi, Ormon.tj, RG.ru, Tojnews.tj
