منبع: بی بی سی فارسی
محمد عبدی
منتقد فیلم
جشنواره بین المللی فیلم ادینبورگ که یکی از قدیمی ترین جشنواره های سینمایی جهان محسوب می شود، امسال بزرگداشت ویژه ای را به سینمای پیش از انقلاب ایران اختصاص داده است.
شصت و هشتمین دوره جشنواره ادینبورگ که از روز هجدهم ماه ژوئن آغاز می شود، ۹ فیلم از سینمای پیش از انقلاب ایران را با حضور برخی از فیلمسازان سرشناس ایرانی و به همراه جلسه پرسش و پاسخ به نمایش خواهد گذاشت.
نگاه دوباره به تاریخ سینمای ایران
نگاه مجدد به تاریخ سینمای ایران از جشنواره فریبورگ در سوئیس آغاز شد و نوید ادامه آن در جشنواره ادینبورگ و تورنتو و احتمالاً پوسان داده شد.
مدیر جشنواره فریبورگ از چهارده فیلمساز ایرانی شناخته شده در جشنواره های جهانی خواست که سه فیلم برتر سینمای ایران را انتخاب کنند و حاصل، نمایش بسیاری از فیلم های کمتر دیده شده تاریخ سینمای ایران بود که مخاطبان جشنواره را ذوق زده کرد.
کریس فوجیوارا، دبیر هنری جشنواره ادینبورگ که خود سال ها به عنوان منتقد فیلم فعالیت داشته، از جمله کسانی بود که در جشنواره فریبورگ حضور داشت. فوجیوارا به بی بی سی فارسی می گوید: “مرور سینمای ایران در فریبورگ بر اساس نظرخواهی از فیلمسازان سینمای ایران بود که بهترین های سینمای ایران را بر حسب نظر خودشان انتخاب کردند. بر این اساس ما فقط می توانستیم فیلم های منتخب را نشان دهیم، اما من تصمیم گرفتم که کمی تغییر بدهم و روی سینمای پیش از انقلاب ایران تمرکز کنیم که برای مخاطب ما کاملاً ناشناخته است. به این ترتیب فیلم هایی را هم نمایش می دهیم که در رای گیری فریبورگ نبودند؛ مثل انتظار ساخته امیر نادری و مغول ها ساخته پرویز کیمیاوی.”
“جست و جوی زبانی نو”
فوجیوارا می گوید با سینمای ایران برای اولین بار با فیلم هایی چون “خانه دوست کجاست؟” ساخته عباس کیارستمی و “دستفروش” ساخته محسن مخملباف آشنا شده، اما سینمای پیش از انقلاب ایران از جهات دیگری برای او جذاب هستند: “فیلم های پیش از انقلاب ایران برای من از این جهت جالب هستند که تلاش می کنند زبان تازه ای را برای سینما پیدا کنند. فیلمسازانی که امروز در سینمای ایران کار می کنند به نظرم به دلایل دیگری جالب هستند. با ارزش ترین چیز در سینمای ایران برای من جست و جوی آزادی بیشتر و تجربه های شفاف و زلال است.”
از گلستان تا شهید ثالث
فوجیوارا باور دارد که برخی از فیلم های باارزش سینمای ایران در غرب فراموش شده اند یا اصلاً به نمایش درنیامده اند. او امیدوار است برنامه هایی از این دست کمک کند تا نگاه غرب به سینمای ایران کامل شود.
عنوان برنامه جشنواره ادینبورگ “انقلاب منقطع: سینمای ایران از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۸ ” است که شامل این فیلم ها خواهد بود: خشت و آئینه (ابراهیم گلستان)، گاو (داریوش مهرجویی)، رگبار (بهرام بیضائی)، مغول ها (پرویز کیمیاوی)، شب قوزی (فرخ غفاری)، طبیعت بی جان (سهراب شهید ثالث)، خانه سیاه است ( فروغ فرخزاد)، اون شب که بارون اومد (کامران شیردل) و انتظار (امیر نادری).
برخی از نسخه ها سی و پنج میلی متری خواهند بود که در نبود مرجعی برای دسترسی به فیلم های تاریخ سینمای ایران، به زحمت تهیه شده اند.
برخی از نسخه ها سی و پنج میلی متری خواهند بود که در نبود مرجعی برای دسترسی به فیلم های تاریخ سینمای ایران، به زحمت تهیه شده اند.
این فیلم ها از نوزدهم تا بیست و نهم ژوئن در روزهای مختلف نمایش خواهند داشت.
دیگر فیلم های ایرانی
اما فیلم های تازه سینمای ایران هم نقش قابل توجهی در جشنواره امسال دارند:
اشباح ( داریوش مهرجویی)، ماهی و گربه ( شهرام مکری)، خانه پدری ( کیانوش عیاری)، سوت آخر (نیکی کریمی) من از سپیده صبح بیزارم (علی کریم)، ایرانی ( مهران تمدن) و کفش های قرمز من ( سارا رستگار) فیلم های ایرانی ای هستند که در جشنواره امسال زیر عنوان “تمرکز بر سینمای ایران” نمایش خواهند داشت.
“زندگی شاید” ساخته تازه مانیا اکبری و مارک کازینز هم در بخش مسابقه جشنواره امسال نمایش خواهد داشت. این فیلم مستند درباره این دو فیلمساز، رابطه آنها با سینما و مسائل شخصی زندگی شان است.
در جلسه نقد و بررسی سینمای ایران با حضور فیلمسازان هم دو فیلم کوتاه مستند نمایش خواهد داشت: “گنجینه گوهر” ( جواهرات سلطنتی) ساخته ابراهیم گلستان و “تنها تصویر است که می ماند” ساخته رویا اکبری که در آن سه فیلمساز ایرانی درباره سه فیلمساز دیگر حرف می زنند: رفیع پیتز درباره پرویز کیمیاوی، امیرنادری درباره سهراب شهید ثالث و بهرام بیضائی درباره آربی اوانسیان.
در پایان جشنواره، جایزه مایکل پاول به ارزش بیست هزار پوند به بهترین فیلم بریتانیایی سال اهدا خواهد شد. ریاست داوران این بخش را آموس گیتای فیلمساز اسرائیلی برعهده دارد.
جایزه ده هزارپوندی بهترین فیلم غیر بریتانیایی هم در بخشی با داوران جداگانه به سرپرستی نیکی کریمی، بازیگر و کارگردان سینمای ایران، در روز بیست و هفتم ژوئن اهدا خواهد شد. فیلم های کوتاه و مستند هم داوران جداگانه ای دارند و بهترین های سال را در این زمینه ها انتخاب خواهند کرد.
امسال ۱۲۲ فیلم بلند از ۴۷ کشور در جشنواره ادینبورگ نمایش خواهد داشت و جز آن سی و چهار فیلم هم در دو بخش ویژه ایران و آلمان گنجانده شده است.
