شماره۴۱ – ۱۹ خرداد / جوزا ۱۳۹۳ /۹ ژوئن ۲۰۱۴
زنی در زمان جنگ داخلی تاجیکستان (۱۹۹۲-۱۹۹۷)عکس از Courtesy Photo
سیاست
وحدت تا وحدت: «زد وخورد»-ها شدیدتر می‌شوند
۲۵ ژوئن، آزادگان استاد مؤمن قناعت سال پیش در یک مصاحبه اش گفته بود: «جنگ در تاجیکستان تمام نشده است. جنگ بدون سلاح ادامه دارد». به نظر می‌رسد این حالت با گذشت یک سال شدیدتر می شود. جنگ بی سلاح مورد نظر استاد قناعت طوری که اشاره شد حالا ادامه دارد. این جنگ هرچند کشته ندارد ولی فراری و ستم دیده دارد. این جنگ زمین، جنگ منزل و مکان، جنگ موقع و مرتبه، جنگ رسته و بازار، جنگ مال و ملک، جنگ تجارت، جنگ عقیده، جنگ محل … است.
چند نکته «آسیب‌پذیر» ثبات تاجیکستان از نظر صلح
۲۷ ژوئن، رادیو آزادی یک مرکز تحقیقاتی آمریکا می‌گوید عوامل خطرزا برای تاجیکستان کاهش یافته است اما ثبات این کشور شوروی سابق همچنان «آسیب پذیر» باقی می ماند. در رده بندی کشورهای آسیب‌پذیر که توسط بنیاد صلح و مجله «سیاست خارجی» آمریکا منتشر شده است تاجیکستان در بین ۱۷۸ کشور جهان در مقام ۵۵ و در ردیف کشورهایی قرار دارد که خطر زیادی ثبات و بقایشان را تهدید می کند. مولفان این تحقیق بر اساس ۱۲ شاخص ارزیابی کرده‌اند که تاجیکستان زیر فشار کدام عوامل بی ثبات کننده قرار دارد و کدام یک از این عوامل کم و زیاد شده اند. فشارهای اجتماعی، رشد نامنظم اقتصادی، نارضایتی اقشار جداگانه، مهاجرت مردم باسواد، فقر و تنزل اقتصادی، قانونمندی حکومت، حاکمیت قانون و حقوق انسان، تفرقه در بین نخبگان حاکم از جمله این عوامل هستند.
بازداشت دو ساکن ناحیه ی ختلان به اتهام عضویت در گروه طالبان
۲۴ ژوئن، بی بی سی پلیس تاجیکستان از بازداشت دو عضو گروه طالبان در ولایت ختلان، در جنوب این کشور خبر داد. این دو نفر در طی یک عملیات اکتشافی روز ۲۳ ژوئن بازداشت شدند و تحقیقات پرونده آنها ادامه دارد. تارنمای این وزارت می‌نویسد: “تاش پولاداف عمرعلی، ساکن ناحیه شهرطوس، و کلبش‌یف کامل‌جان، ساکن ناحیه قبادیان، سال ۲۰۱۴ در حدود ولایت وزیرستان شمالی پاکستان در اموزشگاه مخصوص دینی از اشخاص نامعلوم تعلیم دینی وافراط گرایی گرفته اند. سپس در شهر لیوره پاکستان از افراد نامعلوم با نامهای «مصطفی» و «حمیدالله» دعوت به جهاد را همچون فرض قبول نموده، قسم (بیعت) یاد نموده و به عضویت «حرکت طالبان» پیوستند. گفته می‌شود که تا حال حدود سه هزار نفر از این گونه دانش‌آموزان به وطن برگشته‌اند. ولی صاحب‌نظران می‌گویند که بیشتر این افراد دوباره به کشورهای اسلامی رفته‌اند. این احتمال نیز وجود دارد که آنها به گروه‌ها و سازمان‌های افراط‌گرا بپیوندند.
مشارکت بیش از ۲۰۰ تبعه تاجیک در «جهاد» در کشورهای جنگ زده
۲۰ ژوئن، بی بی سی منابع مستقل تعداد اتباع تاجیک در درگیری های سوریه را به مراتب بیشتر از آمار پلیس تاجیکستان می‌دانند. به گفته پلیس تاجیکستان فعلا بیش از ۲۰۰ شهروند این کشور در کشورهای درگیر جنگ می جنگند. اخیرا موضوع مشارکت اتباع تاجیک در جهاد در کشورهای خارجی رسانه‌ای شده و در شبکه‌های اجتماعی از قول مفتی سوریه اعلام شده که در صفوف مخالفان دولت بشار اسد حدود ۲۰۰ تن از جنگندگان تاجیک هستند. در ویدیوهای منتشرشده در شبکه های جهانی شماری از اتباع تاجیک که خود را جهادی می‌دانند، اظهار داشته‌اند که تعداد آنها بالغ بر ۶۰۰ نفر است. در همین حال، فریدون هادی‌زاده، کارشناس مسائل دینی در تاجیکستان، می‌گوید که برای جلوگیری از وضعیت مشابه باید بیشتر از راه تبلیغ زندگی شایسته، بویژه در میان مهاجران کاری تاجیک، بکار گرفت و نباید کل آنها را زندانی کرد. زیرا در زندان این افراد عقاید خود را تبلیغ کرده و طرفداران بیشتری جذب می کنند. باید در قبال آنها چنین تبلیغاتی انجام شود که محاربه مسلحانه خود را همچون خواب دهشت آوری در ذهنشان باقی بماند.
بازداشت و مجازات هزار نفر به جرم تروریسم در یک سال
۲۵ ژوئن، تاج نیوز در یک سال اخیر در تاجیکستان هزار نفر به اتهام تروریسم بازداشت و مجازات شدند. بنا به اطلاع رسمی «ارتش» هزارنفر بازداشت شده برای همکاری با سازمان های تروریستی «القاعده»، «انصارالله»، «حزب التحریر» و «حرکت اسلامی ازبکستان» متهم شده اند. طی چند سال اخیر مقامات دولتی از قاچاق غیرقانونی مواد، بیش از ۸۵ تن مواد مخدر از جمله ۳۶ تن هروئین مصادره کرده اند. وزیر کشور همچنین به وضعیت امنیت و ثبات در افغانستان و ایجاد «کمربند امنیتی» ااشاره کرده و گفت: «این اقدام بعد از تحلیل عمیق وضع منطقه آسیای مرکزی از جانب رئیس جمهور تاجیکستان امامعلی رحمان در سازمان ملل متحد ارائه شده و در محور توجه جامعه جهانی قرار گرفت».
مقام ۱۲۹ تاجیکستان در گزارش جدید سازمان ملل متحد
۲۶ ژوئن، آزادگان سازمان ملل متحد گزارش جدید خود را در مورد رشد دولت الکترونیکی در کشورهای جهان منتشر نموده است که تاجیکستان میان ۱۹۳ دولت مقام ۱۲۹ را کسب نموده است. این پژوهش سازمان ملل در دو سال یک بار با نظرداشت سطح فراگیری و کیفیت خدمات اینترنتی، فناوری های اطلاعاتی، سامانه های مقامات دولتی، دسترسی شهروندان به شبکه‌های اینترنتی، سطح دسترسی شهروندان به شبکه‌های اینترنتی و زمینه‌های دولت الکترونیکی تهیه می گردد. در گزارش جدید سال ۲۰۱۴، دولت الکترونیکی در کره جنوبی پیشرفته‌ترین ذکر شده و بعد از آن استرالیا، سنگاپور و فرانسه قرار دارند. از کشورهای آسیای مرکزی تنها در قزاقستان حکومت الکترونیکی نسبتاَ رشد کرده است که مقام ۲۸ بعد از روسیه را کسب کرده است. ازبکستان در این رده بندی مقام ۱۰۰، قرغیزستان ۱۰۱ و ترکمنستان مقام ۱۲۸ را کسب کرده اند.
سخنرانی آزاده رحمان در همایش هموطنان
۲۶ ژوئن، فرج به ابتکار وزارت کار، مهاجرت و شغل اهالی جمهوری تاجیکستان و سازمان بین‌المللی مهاجرت در کتابخانه ملی تاجیکستان همایش هموطنان برون مرزی و جذب آنها برای رشد کشور برگزار شد. در این همایش نمایندگان وزارت و اداره ها، مقامات اجرایی حکومت های دولتی استان های ختلان، بدخشان کوهی، سغد و شهر دوشنبه، سازمان های بین‌المللی، رهبران جمعیت های تاجیکان، سازمان های جمعیتی منطقه ای، مرکزهای فرهنگی هموطنان برون مرزی از استان ها، شهرها و منطقه های فدراسیون روسیه، قزاقستان و سایر دولت های خارج دور و نزدیک شرکت داشتند. آزاده رحمان قائم مقام وزیر امور خارجه تاجیکستان در همایش سخنرانی کرده تأکید نمود که برگزاری همایش تاجیکان برون مرزی در سطح بلند و جلب تمام جانب های علاقمند بیانگر توجه پیوسته مقامات عالی کشور به مسائل تحکیم روابط و راه اندازی همکاری‌های سودمند با هموطنان برون مرزی است.
جامعه
امیر حمزه – فراری اخیر جنگ تاجیکستان؟
۲۴ ژوئن، رادیو آزادی امیرحمزه حلیم اف از فراریان جنگ اخیر تاجیکستان که حتی بعد صلح سال ۱۹۹۷ به تاجیکستان بازنگشت و ۲۲ سال است که در آن سوی آمو در هجرت است. آقای امیرحمزه که حال ۴۸ سال دارد زاده ناحیه جرقورغان ناحیه قبادیان است هنوز هم به همراه دو فرزندش در خوابگاه وزارت امور مهاجران افغانستان در کابل بسر می برد. امیرحمزه می‌گوید زمانی که در کمپ سخی بسر می‌بردند وی را برای تحصیل به پیشاور به بخش قانون و قضائیه ی دانشگاه فرستادند. ولی به دلایلی نتوانست فارغ التحصیل شود. حالا وی به سن ۴۸ رسیده و دیگر به آرزوی اصلی زندگی خود یعنی طبیب شدن خط قرمز کشیده و حالا در فکر تحصیل فرزندانش است.
انتقاد رئیس مرکز اسلامشناسی تاجیکستان از حرکت‌های اسلامی
۲۳ ژوئن، آرمان مرادالله دولت اف رئیس مرکز اسلام شناسی تاجیکستان گفت: حرکت‌های اسلامی به طور مصنوعی از جانب کشورهای ابرقدرت ساخته می‌شوند و هدف آنها جنگ انداختن در بین مسلمانان جهان است. آقای دولت اف در برنامه اخبار شبکه اول تلویزیون تاجیکستان روز ۲۱ ژوئن گفت: دولت های اسلامی در عراق و سوریه طرح کشورهای بزرگ است که هدفشان به دو قسمت کردن دولت های اسلامی و کشورهای مسلمان نشین است. همچنین دولت اف از دولت داری سکولار ستایش کرد و گفت بهترین راه جلوگیری از دخالت خارجی – پیاده نمودن اصول دولتداری سکولار است. مرادالله دولت اف افزود: در زمینه دینی دولتداری سالم و استوار پیدا نمی شود، و عالم اسلام این را ثابت کرد… امروز می‌بینیم که اغلب مردم طرفدار اصول سکولار در دولتداری هستند.
مقامات می‌گویند گرفتن پول چند برابر از مهاجران کار دست آنها نیست
۲۴ ژوئن، آرمان نمایندگان وزارت امور خارجه تاجیکستان به صراحت اظهار می دارند که واسطه ها در نزد کنسولگری تاجیکستان در روسیه متعلق به رهبران و کارمندان کنسولگری نیستند. در میز گردی که ۲۳ ژوئن در دوشنبه برای مسائل مهاجرت برگزار شد مسئولان وزارت امور خارجه گفتند هیچ یک از کارمندان کنسولگری ها در روسیه توسط واسطه ها بیشتر از حد تعیین شده مبلغ دریافت نمی کنند. سازمان غیردولتی «مرکز حقوق انسان» که در رابطه با «رعایت حقوق مهاجران و ثمره ی فعالیت های نهادهای دولتی تاجیکستان در روسیه» این میز گرد را برگزار کرد، گرفتن پول چند برابر بیشتر از حد مقرر را با سند و مدرک در حضور مقامات گوناگون تاجیکستان بیان کرد. با وجود این نمایندگان سازمان های اجتماعی که در این برنامه شرکت داشتند به مقامات توصیه کردند که تعداد کارمندان کنسولگری ها در روسیه را بیشتر کنند که حقوق مهاجران رعایت شود.
۱۳۰۰ کلمه – درخواست برای دریافت شهروندی روسیه؟
۲۰ ژوئن، آزادگان وزارت علم ومعارف روسیه سطح دانش زبان روسی به عنوان زبان خارجی را تعیین کرده است. برای مهاجران دانستن ۸۵۰ کلمه به روسی کافی است تا حق کار در روسیه را دریافت کنند . برای دریافت شهروندی دانستن ۱۳۰۰ کلمه لازم است. این وزارت ۷ سطح زبان را تعیین کرده است: ابتدایی، بنیادی برای مهاجران کاری، بنیادی و از ۱ تا ۴. درخواست برای دانستن بنیادی زبان روسی برای مهاجران کاری این است که مهاجر باید متن های کوتاه و ساده را از منابع مختلف از جمله نام مجله، روزنامه و گزارش ها را بتواند بخواند. به غیر از این او باید محتوای صحبت‌های هم صحبتش را متوجه شود.
زنان
عوامل خشونت در خانواده‌ها
۲۶ ژوئن، خاور گلجهان باباصادق اوا رئیس سازمان «زنان تحصیل کرده» در نشستی در شهر دوشنبه در مورد بررسی قانون جمهوری تاجیکستان «درباره جلوگیری از خشونت در خانواده» می‌گوید: یکی از عوامل اصلی خشونت در خانواده پایین بودن سطح درک حقوقی و اخلاقی شهروندان است. این نشست به ابتکار سازمان اجتماعی «ازدواج و خانواده» در همکاری با سازمان های اجتماعی «زنان تحصیل کرده» و «پرستار» برگزار گردیده که در آن متخصصان، کارشناسان و نمایندگان مطبوعات شرکت داشتند. در تهیه این قانون همزمان با در نظر گرفتن ظرفیت‌های جامعه مدنی تاجیکستان همچنین تجربه کشورهای مسلمان مثل ترکیه و مالزی مورد استفاده قرار گرفته است.
تعطیلات ذکریا – نمونه‌ای از استفاده نیروی کودک در تاجیکستان
۱۷ ژوئن، آرمان ذکریا دانش آموز سال دوم دبستان ناحیه جامی تاجیکستان امروز در تعطیلات تابستانی است. اما تعطیلات وی نه فراغت دارد و نه استراحت، ذکریا مثل بزرگسالان خانواده مشغول به کار است. وی روزانه ۶ کیلومتر را برای نگهداری از دو گاو پیاده طی می کند. ذکریا هر صبح گاوها را تا مزرعه ای که پدرش در آنجا مشغول به کار است می‌برد و شب آنها را بازمی گرداند. پدر ذکریا در مزرعه خود پنبه، گندم و هندوانه و خربزه کاشته است. با آغاز تحصیل در ماه سپتامبر ذکریا به سال سوم دبستان خواهد رفت. وی امیدوار است پدرش برایش یک دوچرخه خریداری می‌کند تا اینکه «هم به کار مزرعه و نگهداری گاوها برسد و هم از تحصیل دور نماند».
اقتصاد
تحقیقات بین‌المللی: راغون زیان آور نیست
۱۹ ژوئن، رادیو آزادی ارزیابی بین‌المللی بر تأثیرات زیست محیطی و اجتماعی نیروگاه راغون نشان داده است که این طرح برای محیط زیست تاجیکستان و منطقه زیان آور نیست و کمبودهای آن را می‌توان به آسانی برطرف کرد. در این ارزیابی تقریباَ ۱۶۰ صفحهای که دولت تاجیکستان منتشر کرده، گفته می‌شود «اکثر پیامدهای ساختمان نیروگاه راغون کوچک و قابل رفع است…». بهترین گزینه از نظر اقتصادی ساختمان سد به بلندی ۳۳۰ متری است که به راغون امکان می‌دهد تا ۳۶۰۰ مگاوات بر ساعت نیروی برق تولید کند. در این صورت این نیروگاه می‌تواند برای ۱۱۵ سال به تاجیکستان خدمت کند. سخنگوی دولت آمریکا می‌گوید ایالات متحده به چالش های پیش روی دولت های آسیای مرکزی در زمینه نیاز به آب و انرژی را واقف است و از آنها می‌خواهد که مسایل خود را در چارچوب منطقه حل نماید.
افزایش حجم پس اندازها در تاجیکستان
۲۵ ژوئن، تاج نیوز پس اندازها در کشور در ماه می سال جاری نسبت به همین دوره در سال قبل ۱۴.۸ درصد افزایش یافته است. به گزارش بانک ملی تاجیکستان ترکیب حجم پس اندازها را ۳۲.۱ درصد، پس اندازهای اشخاص حقوقی و ۶۷.۹ درصد پس اندازهای اشخاص حقیقی تشکیل می دهند. در ماه های ژانویه تا می سال جاری درصد میانگین پس اندازها با پول ملی ۱۵.۳۳ درصد و با ارز خارجی ۱۲.۱۶ درصد سالانه را تشکیل می دادند.
از راغون ۴۲ هزار نفر نقل مکان خواهند کرد
۲۵ ژوئن، تاج نیوز سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید به علت ساختمان نیروگاه برقابی «راغون» ۴۲ هزار نفر باید به جای های امن نقل مکان کنند. در گزارش اخیر این سازمان که تحت عنوان «وقتی ما به اینجا آمدیم اذیت شدیم» در دوشنبه ۲۵ ژوئن معرفی شد گفته می‌شود از راغون تا حال ۱.۵ هزار خانواده نقل مکان کرده اند که از آب آشامیدنی، کمک مالی مناسب و زمین‌های کشت محروم بودند. در این همایش سفیران آلمان، بریتانیای کبیر، نمایندگان وزارت کارهای خارجی تاجیکستان وسایر نمایندگان رسمی دولتی اشتراک داشتند.
روابط بین الملل
علی مردان و ممتلی یف سر میز مذاکره
۲۶ ژوئن، اوستا نشست جلسه نمایندگان حکومت تاجیکستان و قرغیزستان این هفته در استان باتکن قرغیزستان برگزار گردید. طرفین مسائل مربوط به پیشنویس سازشنامه بین تاجیکستان و قرغیزستان در مورد مرز دولتی، ساختمان دو پل و قطعه راه اتومبیل کولوندو مکست را مورد بررسی قرار دادند.
در تاجیکستان موافقت نامه ترانزیت ارتش ناتو به تصویب رسید
۲۶ ژوئن، آسیا پلوس پارلمان تاجیکستان موافقتنامه تاجیکستان و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی درباره حرکات ترانزیتی این نهاد از قلمرو تاجیکستان را تصویب کرد. این سند روز ۲۰ اکتبر سال ۲۰۰۴ در شهر دوشنبه امضا شد و در آن «نحوه وارد شدن نیروهای ناتو به تاجیکستان، مقر نیروها، انتخاب منازل، عبور از مرز، حرکت ترانزیتی و مسئولیت طرفین در حرکت ترانزیتی» مشخص شده است. ستار خال‌اف، نماینده مجلس نمایندگان تاجیکستان گفت که بر اساس این سند نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی می‌توانند از راههای زمینی و هوایی و همچنین زیرساختهای تاجیکستان برای ورود و خروج از افغانستان استفاده کنند.
فرهنگ
نخستین نمایش «پزشک پرنده» ملیر در تئاتر لاهوتی
۲۰ ژوئن، بی بی سی این روزها در تئاتر لاهوتی شهر دوشنبه نخستین نمایش «پزشک پرنده» ژان باپتیست ملیر نمایش نامه نویس قرن ۱۷ فرانسه برگزار می شود. قربان صابر کارگردان و هنرپیشه تئاتر و سینما می‌گوید که برای اجرای نقش‌های کلیدی و غیر کلیدی در نمایشنامه بیشتر هنرپیشه های جوان تئاتر را جلب کرده است. او همچنان افزود: «موضوع اصلی این کمدی از زندگی مردم عادی گرفته شده و در آن مسأله ازدواج اجباری مطرح است. موضوعی که برای جامعه تاجیک آشنا است». بر اساس گزارش های رسمی حقوق ماهانه حد اقل اغلب هنرپیشه ها کمی بیشتر از ۱۵۰ دلار بوده قیمت اجاره منزل در ماه بیش از ۳۰۰ دلاررا تشکیل می دهد.
آرمان شهر
صفحه‌ی تاجیکستان در سایت آرمان‌شهر
تارنمای آرمان‌شهر مطالب مربوط به جغرافیای تاجیکستان را در این صفحه گردهم می‌آورد. برای بارور کردن آن ما را یاری دهید.
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر صفحهای از کتابخانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتابخانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است.
منابع این شماره:
Asia-Plus, Avesta, BBC (Persian, Tajik, English), Faraj.tj, Khovar.tj, Ormon.tj, Ozodagon, Radio Ozodi, Tojnews.tj
شماره ۴۴ هفت روزنامه تاجیکستان
