راجی سورانی
جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران
۱۶ ژوئیه ۲۰۱۴ (۲۵ تیر ۱۳۹۳)
روزنامه ایندیپندنت (ایرلند) سرمقاله مهمان نوشته راجی سورانی، نایب رییس پیشین فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و رییس مرکز حقوق بشر فلسطین، را منتشر شده است که در زیر می خوانید.
نوار غزه بار دیگر در معرض حمله های شدید نیروهای اسراییلی قرار دارد. جمعیت غیرنظامیان بار دیگر هدف حمله هستند و به عمد گرفتار توفان شده اند. در نوار غزه، همه خسته، نگران و وحشت زده هستند. این همان چیزی است که اسراییل می خواست. اسراییل «دکترین غزه» را پیش می برد که در دکترین ضاحیه ریشه دارد و اولین بار در جنگ ۲۰۰۶ لبنان شاهد آن بودیم، ولی این دکترین بعدها در نوار غزه بیشتر اصلاح و پرداخته شده است.
هدف دکترین غزه مشخص است: ایجاد رنج و وحشت در میان جمعیت غیرنظامی به منظور وارد کردن فشار سیاسی بر مقامات غزه. این سیاست مجازات دسته جمعی، و ایجاد وحشت به عمد بدون تردید غیرقانونی ولی بسیار واقعی است.
این سیاست در بمباران شدید نوار غزه پیش از آغاز عملیات تهاجمی کنونی آشکار است. پس از ربایش غم انگیز سه نوجوان اسراییلی، مناطقِ بازِ نوار غزه به مدت دو هفته مورد بمباران شدید قرار گرفتند. از بمباران زمین های خالی یا مکان های متروک هیچ امتیاز نظامی به دست نمی آید. هدف از این کار نمایش قدرت و حضور اسراییل بود. ما نمی توانستیم بخوابیم. به طور مداوم در اثر فرو افتادن بمب های یک تنی می لرزیدیم.
با وجود این، آشکارترین بروز این سیاست در عمل زدن خانه های جنگجویان حماس و جهاد اسلامی در سطحی گسترده بوده است. این حمله ها در دو مرحله انجام شد. ابتدا به هر خانه «هشداری» داده می شد تا شاید آن را تخلیه کنند. این هشدار یا به شکل موشک خالی (با عنوان «بام کوب») یا یک تلفن انجام می شد. سپس، به فاصله ۵ تا ۱۵ دقیقه بعد یا گاهی حتا بیشتر، خانه را در هم می کوبیدند و ویران می کردند.
چگونه می توان ویرانی این خانه ها را توجیه کرد؟
حقوق درگیری مسلحانه به روشنی می گوید که تنها جنگجویان و اهداف نظامی را می توان هدف قرار داد. غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی از حمله مستقیم باید محفوظ بمانند. اهداف نظامی از این قرار هستند: «اهدافی که بنا به طبیعت، مکان، مقصود یا کاربری سهم موثری در اقدام نظامی دارند و با تخریب کامل یا بخشی از آنها، تسخیر یا خنثا کردن آنها در شرایط جاری در آن زمان، امتیاز قطعی نظامی به دست می آید.»
حقوق درگیری مسلحانه هدف قرار دادن جنگجویان را مجاز می شمرد. به این ترتیب، ممکن است خانه ای را به منظور هدف قرار دادن جنگجویان داخل آن هدف قرار داد (البته، در این صورت باید مسئله تناسب رعایت شود). با وجود این، اسراییل به طور منظم پیش از حمله هشدار داده و تضمین کرده که هیچ یک از جنگجویان حضور نداشته باشند.
یک خانه را در صورتی می توان هدف قرار داد که «سهم موثری در اقدام نظامی» داشته باشد؛ یعنی برای انبار کردن اسلحه یا به عنوان پایگاهی برای انجام حمله به کار برود. با وجود این، در اکثر نزدیک به همه مواردی که مرکز حقوق بشر فلسطین ثبت کرده، هیچ مدرکی دال بر استفاده از خانه ها برای انبار کردن اسلحه (که انفجارهای ثانوی رخ دهد) یا پایگاهی برای انجام حمله (بر اساس مصاحبه با همسایگان و شاهدان) نیافته ایم. اگر خانه ای این معیارها را نداشته باشد، هدف نظامی نیست و نمی توان به آن حمله کرد. حایز اهمیت است که حقوق درگیری مسلحانه می گوید: «اگر در باره هدفی، مثل محل عبادت، خانه یا مسکن دیگر یا مدرسه، که به طور معمول به منظورهای غیرنظامی به کار می رود، تردید در مورد سهم موثر آن در اقدام نظامی وجود داشته باشد، فرض بر این خواهد بود که برای اقدام نظامی کاربری ندارند.»
یک خانه را نمی توان فقط به خاطر این که در مالکیت یک جنگجو است هدف نظامی دانست.
به بیان ساده، هیچ ضرورت نظامی تخریب این خانه ها را توجیه نمی کند: به طور مشخص هدف قرار دادن اهداف غیرنظامی غیرقانونی است. در حقیقت جنایت جنگی است. دادن هشدار این حقیقت را تغییر نمی دهد: حمله به خانه ها غیرقانونی می ماند.
تنها نتیجه ای که می توانیم بگیریم این است که تخریب این خانه ها تنبیهی است و مهم است که اسراییل در هفته های اخیر سیاست تنبیه تخریبی خانه ها را در کرانه غربی از سر گرفته است.
به این دلیل است که ناگزیر باید نتیجه بگیریم که اسراییل دکترین ضاحیه را احیا کرده و برای کاربری در غزه در آن اصلاحاتی کرده است.
اگر هدف ایجاد وحشت است موفق شده است. نوار غزه یکی از پرجمعیت ترین مناطق جهان است. این خانه هایی که هدف قرار می گیرند تک نیافتاده اند. آنها در وسط مناطق پرجمعیت قرار دارند. حتا اگر یکی از خانه ها هدف قرار گیرد، به یقین بر خانه های بسیاری اثر خواهد گذاشت. به این دلیل است که میزان تلفات غیرنظامی به این حد بالاست. مرکز حقوق بشر فلسطین تا دوشنبه ۱۴ ژوئیه (۲۳ تیر) مرگ ۱۶۲ تن را ثبت کرده بود که ۱۳۷ تن آنها غیرنظامی بودند. بنابراین، میزان تلفات غیرنظامی ۸۵% بوده است.
دلیل آن ساده است: نمی توان بمبی یک تنی را در منطقه مسکونی انداخت بدون این که خسارت فاجعه باری به غیرنظامیان یا اهداف غیرنظامی در نزدیکی آن وارد شود.
در رویارویی با این واقعیت، خواست ما چیست؟ خواست مبالغه آمیز یا غیرمعقولی نداریم. می خواهیم به عنوان برابر با ما رفتار شود. می خواهیم به حقوق ما احترام بگذارند و از ما محافظت شود. خواهان اجرای حقوق بین المللی به شیوه برابر در مورد اسراییل و فلسطین، اسراییلی ها و فلسطینی ها هستیم. حاکمیت قانون در سطح بین المللی باید مورد احترام قرار گیرد و تمام کسانی که مسؤول نقض حقوق بین المللی هستند به پاسخگویی وادار شوند.
ما خواهان حاکمیت قانون هستیم.
متن فارسی: http://www.fidh.org/article15768
متن انگلیسی: http://www.fidh.org/article15761
