کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی»
بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیدهبان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#)
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفت‌گو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
واژه ۲، روز ۲
آسیب روحی (اختلال روحی ـ روانی)
(TRAUMA (PSYCHO-TRAUMATIC DISORDER))
اصطلاح “تراما” (TRAUMA) به آسیب جسمی یا روحی مربوط می‌شود که ناشی از تجربه‌ای بسیار منفی است، تجربه‌ای که گاهی «تجربه آسیب‌زا»[i] توصیف می‌شود. این آسیب، بسته به موارد زیر به شکل‌های مختلفی در می‌آید: شخص مورد نظر؛ محیط اجتماعی و حمایت از آن‌ها، شرایط روانشناختی قبلی، از جمله افسردگی یا اضطراب، تجربه‌های گذشته زندگی و خود تجربه آسیب‌زا که منشا آسیب روحی است. آسیب می‌تواند فردی و جمعی باشد.[ii]
اختلال‌های روحی ـ روانی پیامدهای جهان‌شمول خشونت جنسی هستند و از سازوکارهای عصبی ـ بیولوژیکی و بقای روانی در واکنش به استرس (گسستگی «اثر بهت»)[iii] شدید ناشی می‌شود. این سازوکارهای بقا نه‌تنها به پیامدهای روانشناختی، بلکه به آسیب عصبی نیز منجر می‌شود که می‌تواند اختلال جدی در مدارهای عاطفی و حافظه (حافظه آسیب‌دیده، فراموشی ناشی از آسیب روحی)[iv] شود. متخصصان و فعالان گاهی «سندرم آسیب روحی از تجاوز جنسی»[v] را مطرح می‌کنند.
عواقب ناشی از آسیب روحی در افراد مختلف متفاوت است، اما اغلب شامل تأثیر ماندگار بر سلامت جسمی، روانی، جنسی و تولیدمثل قربانیان در کوتاه مدت، میان مدت یا بلند مدت می‌شود.[vi] به‌عنوان مثال، پژوهش‌های بین‌المللی نشان داده است که اختلال‌های روحی ـ روانی می‌تواند از طریق «اختلال‌های اضطراب‌آور، افسردگی، اختلال در خواب، اختلال‌های شناختی، اختلال در خوردن، اعتیاد»[vii] تأثیر عمده‌ای بر سلامت روانی قربانیان خشونت جنسی داشته باشد. این بیماری همچنین از طریق اختلال‌های مربوط به «استرس و استراتژی‌های زنده ماندن، بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی، قند، چاقی، صرع، اختلال‌های ایمنی، اختلال‌های زنانه، بیماری‌های انتقالی از طریق ارتباط جنسی، اختلال‌های گوارشی، خستگی و درد مزمن»[viii] بر سلامت جسمی تأثیر می‌گذارد. به‌علاوه، آسیب روحی ممکن است عواقب جدی برای زندگی عاطفی، اجتماعی، حرفه‌ای، فرهنگی، آموزشی و جنسی قربانیان داشته باشد.[ix] بدون مراقبت و پشتیبانی کافی، اختلال‌های آسیب روحی ممکن است سال‌ها، دهه‌ها و حتی یک عمر ادامه داشته باشند.
تجربه‌های آسیب روحی می‌تواند فراتر از فرد قربانی برود و کل جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. همچنان که دبیرکل سازمان ملل متحد به نقل از یافته‌های کمیسیون حقوق بشر در سودان جنوبی تاکید کرد، «خشونت جنسی چنان رایج شده است که زنان و دختران “به‌طور جمعی” آسیب دیده‌اند.» [x]
آسیب‌های مرتبط با خشونت جنسی اغلب به تجربه آسیب روحی محدود نمی‌شود بلکه غالباً در اثر ننگ و طرد اجتماعی که قربانیان ممکن است تجربه کنند تشدید می‌شود.[xi]
رواج آسیب روحی در میان قربانیان و بازماندگان خشونت جنسی و جنسیتی و خطرهای ناشی از آسیب روحی دوباره ضروری می‌سازد که کلیه فعالان مرتبط با قربانیان و بازماندگان در مورد نحوه فعالیت با توجه به اصل «صدمه نزنید» به‌طور مشخص در زمینه خشونت جنسی و جنسیتی آموزش کافی ببینند. [xii]
مرتبط با این بخش: شرایط تشدیدکننده، رازداری، اصل «صدمه نزنید»
برای خواندن مطلب به انگلیسی با جستجوی کلمه مورد نظر در متن انگلیسی کتاب به این لینک مراجعه کنید.
#Armanshahr_Foundation_OPENASIA_آرمان شهر
#کارزار_واژه‌ها_مهم‌اند_۶۱_واژه_۶۱_روز_برای_مقابله_با خشونت_جنسی_و_جنسیتی
#انتشارات آرمان شهر| Armanshahr Publishing
———————————————————-
پانوشت‌ها:
[i] بعد از تراما، «تراما چیست؟»، در https://www.aftertrauma.org/what-is-trauma/what-is-trauma؛ فرهنگ کالینز، «Trauma»، در https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/trauma.
[ii] وزارت امور خارجه و مشترک‌المنافع بریتانیا، پروتکل بین‌المللی مستندسازی و تحقیق درباره خشونت جنسی در درگیری، چاپ دوم («پروتکل PSVI»)، مارس ۲۰۱۷، ص ۲۳۱-۲۴۲.
[iii] نگاه کنید به AC McFarlane (2010)، «هزینه‌های طولانی‌مدت استرس آسیب‌زا: توالی فیزیکی و روانی درهم‌تنیده»، در World Psychiatry، دوره ۹(۱)، صص ۳-۱۰.
[iv] M. Salmona، تأثیر خشونت جنسی بر سلامت قربانی: حافظه آسیب‌دیده در محل کار، ۲۰۱۶، در https://www.memoiretraumatique.org/assets/files/v1/Articles-Dr-MSalmona/2016_impact_of_sexual_violence_on_victim_s_health.pdf
[v] پروتکل PSVI، منبع پیش‌گفته، ص ۲۳۴.
[vi] سازمان جهانی بهداشت، گزارش جهانی خشونت و بهداشت، ۲۰۰۲، ص ۱۶۲-۱۶۳، در https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf;jsessionid=D3C257AF440282F730B393420064F7AF?sequence=1؛ سازمان جهانی بهداشت و همکاران، بهداشت روان و حمایت روانشناختی در مورد خشونت‌های جنسی مرتبط با درگیری: اصول و مداخله‌ها، ۲۰۱۲، ص ۲، در https://apps.who.int/iris/rest/bitstreams/104266/retrieve.
[vii] همان منبع؛ تأثیر خشونت جنسی بر سلامت قربانیان ۲۰۱۶، منبع پیش‌گفته؛ پروتکل PSVI، منبع پیش‌گفته، ص ۲۳۳.
[viii] همان منبع.
[ix] قضات دادگاه بین‌المللی جزایی (ICC) این وضع را به‌عنوان شرایط وخیم شناخته‌اند. دادگاه بین‌المللی جزایی، شعبه محاکمه ۶، دادستان علیه بوسکو نتاگاندا (Bosco Ntaganda)، دادنامه محکومیت، ICC-01/04-02/06، ۷ نوامبر ۲۰۱۹، بند ۱۳۰.
[x] شورای امنیت سازمان ملل متحد، گزارش دبیرکل در مورد خشونت جنسی مرتبط با درگیری‌ها، S/2018/250، ۱۶ آوریل ۲۰۱۸، بند ۱۴.
[xi] گزارش جهانی خشونت و بهداشت ۲۰۰۲، منبع پیش‌گفته، ص ۱۶۳.
[xii] پروتکل PSVI، ص ۸۵-۸۶. همچنین نگاه کنید به اصطلاح «اصل صدمه نزنید»
