کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی»
بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیدهبان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#)
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفت‌گو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
واژه ۶۱، روز ۶۱
نسل‌کُشی
(GENOCIDE)
نسل‌کُشی یکی از جدی‌ترین و فاحش‌ترین جنایت‌های بین‌المللی به همراه جنایت‌های جنگی و جنایت‌های ضد بشریت است که در حقوق بین‌المللی جزایی قابل پیگرد است. [۱]
بر اساس کنوانسیون پیشگیری از جنایت نسل‌کُشی و مجازات آن، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ در پی جنگ جهانی دوم، پنج گروه از اقدام‌ها نسل‌کُشی محسوب می‌شوند در صورتی که «با قصد نابودی کامل یا بخشی از یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی»[۲] رخ دهد. این پنج گروه عبارتند از: «(الف) کشتن اعضای گروه؛ (ب) ایجاد صدمه جدی جسمی یا روحی به اعضای گروه؛ (پ) تحمیل عمدی شرایطی بر زندگی گروه با برنامه ریزی برای نابودی جسمی کامل یا بخشی از آن؛ (ت) برقراری اقدام‌هایی برای جلوگیری از زاد و ولد در داخل گروه؛ و (ث) انتقال اجباری کودکان گروه به گروهی دیگر.»[۳]
اعمال مختلف مندرج در این لیست ممکن است دارای ماهیت جنسی باشند. جلوگیری از زاد و ولد در یک گروه، از جمله از طریق سقط جنین اجباری، بارداری اجباری یا عقیم‌سازی اجباری، در صورت انجام با هدف نابودی کامل یا بخشی از یک گروه می‌تواند نسل‌کُشی محسوب شود. استفاده گسترده از خشونت جنسی، به‌ویژه تجاوز جنسی، علیه یک گروه، می‌تواند باعث «آسیب جدی جسمی یا روانی»[۴] یا «تحمیل شرایطی بر زندگی گروه با برنامه ریزی برای نابودی جسمی کامل یا بخشی از آن»[۵] محسوب شود. در مورد ژان پل آکایسو، شهردار کمون تابا در رواندا، قضات دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا خاطرنشان کردند که «خشونت جنسی بخش جدایی ناپذیری در فرایند نابودی است که به‌ویژه زنان توتسی را هدف قرار داد و به نابودی آن‌ها و کل گروه توتسی کمک کرد.»[۶] خشونت جنسی علیه زنان توتسی به قصد دستیابی به «بدترین تحقیر عمومی، مثله کردن و چندین بار تجاوز، غالباً در انظار عمومی در محوطه دفاتر شورای شهر و یا مکان‌های عمومی دیگر و اغلب به وسیله بیش از یک مهاجم» از جمله اعمالی است که در این پرونده مورد پیگرد قرار می‌گیرد.[۷] در واکنش به استفاده گسترده از خشونت جنسی طی نسل‌کُشی، قضات در مورد دیگری وجود «تجاوز به قصد نسل‌کُشی» را تشخیص دادند.[۸]
ممنوعیت نسل‌کُشی در حقوق بینالملل مدون و نیز عرفی قید شده است و به‌عنوان یک هنجار قطعی قواعد آمره[۹] در نظر گرفته می‌شود. به این ترتیب، همه دولت‌ها وظیفه دارند از نسل‌کُشی پیشگیری کنند و برای پیگرد قانونی و مجازات هرگونه عملی یاری دهنده به نسل‌کُشی از جمله بر اساس صلاحیت قضایی جهانی قانون‌گذاری مناسب انجام دهند.
در سال ۲۰۱۹، گامبیا از میانمار به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت و این کشور را به نقض کنوانسیون نسل‌کُشی متهم کرد و خواهان جلوگیری از اقدام‌های نسل‌کُشی از جمله تجاوز و خشونت جنسی علیه مسلمانان روهینگیا در میانمار شد. این پرونده بی‌سابقه است زیرا اولین باری است که کشوری از کشور دیگری به خاطر تعدی‌های آن علیه جمعیت خودی آن شکایت می‌کند.[۱۰]
مرتبط با این بخش: اساسنامه رُم، تجاوز، حقوق بین‌المللی جزایی
برای خواندن مطلب به انگلیسی با جستجوی کلمه مورد نظر در متن انگلیسی کتاب به این لینک مراجعه کنید.
#Armanshahr_Foundation_OPENASIA_آرمان شهر
#کارزار_واژه‌ها_مهم‌اند_۶۱_واژه_۶۱_روز_برای_مقابله_با خشونت_جنسی_و_جنسیتی
#انتشارات آرمان شهر| Armanshahr Publishing
————————————————
پانوشت‌ها:
[۱] اساسنامه رُم دادگاه بین‌المللی جزایی، A/CON.183/9، ۱۷ ژوئیه ۱۹۹۸ (لازم الاجرا از ۱ ژوئیه ۲۰۰۲)، ماده ۳.
[۲] کنوانسیون پیشگیری از جنایت نسل‌کُشی و مجازات آن (“کنوانسیون نسل‌کُشی”)، ۹ دسامبر ۱۹۴۸، ماده ۲.
[۳] همانجا. این تعریف سپس در اساسنامه دادگاه‌های بین‌المللی جزایی برای یوگسلاوی سابق (ICTY) و رواندا (ICTR) و دادگاه بین‌المللی جزایی (ICC) گنجانده شده است.
[۴] دادگاه بین‌المللی جزایی، عناصر جرم، ۳-۱۰ سپتامبر ۲۰۰۲ (بازبینی شده در سال ۲۰۱۰)، ماده ۶(ب)، زیرنویس ۳؛ R. A. Sitkin، B. X. Lee and G. Lee (2019)، «برای از بین بردن مردم: خشونت جنسی به‌عنوان شکلی از نسل‌کُشی در درگیری‌های بوسنیا، رواندا و شیلی»، در Science Direct، دوره ۴۶، صص ۲۱۹-۲۲۴، ص ۲۲۰. برای مواردی که تجاوز جنسی یا انواع دیگر خشونت جنسی در نسل‌کُشی انجام شده است، نگاه کنید به دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادستان علیه آکایسو (Akayesu)، دادنامه، ICTR-96-4-T، ۲ سپتامبر ۱۹۹۸، بندهای ۷۳۱-۷۳۴؛ دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادستان علیه سیلوستر گاکومبتسی (Sylvestre Gacumbtsi)، دادنامه ICTR-2001-64-T، ۱۷ ژوئن ۲۰۰۴، بندهای ۲۹۱-۲۹۲.
[۵] نگاه کنید به سیتکین و همکاران، ۲۰۱۹، منبع پیش‌گفته، صص ۲۲۱-۲۲۲، بحثی در مورد برده‌گیری جنسی زنان در رواندا که در شرایطی زندانی بودند که نابودی جسمی آن‌ها تضمین شده بود.
[۶] دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادنامه آکایسو (Akayesu)، منبع پیش‌گفته، بند ۷۳۱.
[۷] همان منبع.
[۸] در سال ۲۰۱۱، پائولین نیراماسوهوکو (Pauline Nyiramasuhuko) در دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا به جرم تجاوز جنسی در نسل‌کُشی، دقیقاً به جرم «نسل‌کُشی و تحریک به تجاوز جنسی»، متهم و محکوم شد. نگاه کنید به دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادستان علیه نیراماسوهوکو و دیگران، دادنامه و حکم، ICTR-98-42-T، ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱.
[۹] .jus cogensبرای حقوق مدون، نگاه کنید به به‌ویژه به کنوانسیون نسل‌کُشی، منبع پیش‌گفته، و اساسنامه رُم، منبع پیش‌گفته. ماهیت عرفی این ممنوعیت نیز از زمان رای دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) درباره فعالیت‌های مسلحانه در قلمرو کنگو (جمهوری دموکراتیک کنگو علیه رواندا)، ۱۹ دسامبر ۲۰۰۵، بند ۶۴، در سطح گسترده‌ای پذیرفته شده است؛ دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ)، تحفظ نسبت به کنوانسیون پیشگیری از جنایت نسل‌کُشی و مجازات آن، نظر مشورتی، ۲۸ مه ۱۹۵۱، ص ۲۳. این ممنوعیت همچنین در رویه قضایی دادگاه‌های بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است، برای مثال نگاه کنید به دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادستان علیه روزیندانا و پکاییشما (Pkayishema و Ruzindana)، دادنامه، ICTR-95-1-T، ۲۱ مه ۱۹۹۹، بند ۸۸؛ دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا، دادستان علیه روتاگاندا (Rutaganda)، دادنامه، ICTR-96-3، ۶ دسامبر ۱۹۹۹، بند ۴۶.
[۱۰] دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ)، کاربرد کنوانسیون پیشگیری از جنایت نسل‌کُشی و مجازات آن (گامبیا علیه میانمار)، ۱۱ نوامبر ۲۰۱۹.
