سال هشتم، دورۀ دوم، شماره ۹۱۰
۱۱ فروردین/ حمل ۱۴۰۱ برابر با ۳۱ مارچ ۲۰۲۲
هفت‌روزنامۀ حقوق بشر در خدمت اطلاع‌رسانی مسؤولانه گام برمی‌دارد اما محتوای خبرهای وارده لزوماً تعیین‌کننده خط مشی بنیاد آرمان شهر نیست.
آغاز سال ۱۴۰۱ هجری شمسی در افغانستان مصادف بود با رویدادهای خشونت‌بار و ناقض حقوق بشر. طالبان مدارس دخترانه را نگشودند، جشن نوروز را ممنوع کردند، کشتار بی‌رویۀ زنان ادامه یافت و نیز محدودیت‌های زیادی بر رسانه‌ها وضع شد. کشتار نظامیان پیشین و بالاگرفتن جنگ میان نیروهای طالب و جبهۀ موسوم به مقاومت ملی نیز از رویدادهای دیگر هفته‌های اخیر در افغانستان است. در این شماره مهم‌ترین حوادث هفته‌های اخیر را که از ۲۴ اسفند/ حوت ۱۴۰۰ تا ۱۱ فروردین/ حمل ۱۴۰۱ هجری خورشیدی را در بر می‌گیرد، گرد آورده‌ایم.
اعتراض به بسته ماندن مکاتب دختران/عکس: رُخشانه
نقض فاحش حقوق بشر
لتوکوب و شلیک گلوله به محلی‌خوان پنجشیری از سوی طالبان
۸صبح ۲۶/۱۲/۱۴۰۰ منابع محلی در کابل می‌گویند که افراد حکومت سرپرست طالبان وحید پنجشیری، هنرمند و محلی‌خوان را به اتهام تنظیم یک ترانه در وصف احمدشاه مسعود، پس از لتوکوب به گلوله بستند که در نتیجه از ناحیۀ پا زخمی شده است.
طالبان یک افسر وزارت داخلۀ پیشین را در کابل کشتند
صبح کابل ۵/۱/۱۴۰۱این منابع، می‌گویند که فرد کشته‌شده احمدزی حبیبی نام داشت و افسر ریاست مبارزه با جرایم جنایی وزارت داخلۀ پیشین بوده است که پس از ادای نماز شام از سوی طالبان کشته شد.
نظامیان پیشین افغانستان در زندان‌های شخصی فرماندهان طالبان نگهداری می‌شوند
ایندیپندنت فارسی ۱۰/۱/۱۴۰۱ شماری از فرماندهان طالبان زندان‌های شخصی دارند و خودسرانه، نظامیان پیشین را بازداشت و شکنجه می‌کنند.
در جست‌وجوی فتوا برای مجازات سربازان و کارکنان حکومت پیشین
۸صبح ۵/۱/۱۴۰۱ در تازه‌ترین مورد، سندهایی به دست رسانه‌ها رسیده که نشان می‌دهند، حکومت سرپرست طالبان به دنبال مجازات سربازان و کارمندان حکومت پیشین است.
سیگار: طالبان صدها جنگ‌جوی داعش را آزاد، اما رهبر این گروه را اعدام کرده‌اند
اطلاعات روز ۱۰/۱/۱۴۰۱ بازرس ویژۀ امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) می‌گوید که در ماه آگست ۲۰۲۱ طالبان با تصرف زندان امنیت ملی در کابل، صدها عضو داعش را آزاد، اما ابو عمر خراسانی، رهبر این گروه را با هشت جنگ‌جوی دیگر اعدام کرده‌اند.
کشته شدن دو نظامی طالبان در ولایت بغلان
۸صبح ۴/۱/۱۴۰۱ منابع محلی در ولسوالی بغلان مرکز ولایت بغلان می‌گوید که دو نیروی طالبان از سوی تفنگ‌داران ناشناس در این ولایت کشته شده‌اند.
«طالبان مانع ورود کارمندان بدون ریش و کلاه به ادارات دولتی شدند»
دویچ‌وله دری ۸/۱/۱۴۰۱ طالبان به تمام کارمندان ادارات دولتی دستور داده‌اند که ریش بگذارند و کلاه بپوشند. برخی از شاهدان می‌گویند که طالبان شماری از کارمندان دولتی را به دلیل نداشتن کلاه و کوتاه بودن ریش اجازه ورود به ادارات دولتی نداده‌اند.
جوانی در تخار از سوی خسرش به قتل رسید
جسد یک مرد جوان از مرکز بامیان پیدا شد
دفاع از حقوق بشر
دبیرکل سازمان ملل: از بستن مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم تا «امر ثانی» متاسفم
۸صبح ۳/۱/۱۴۰۱آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، با انتشار اعلامیه‌ای نسبت به تصمیم تعطیلی مکاتب برای دختران بالاتر از صنف ششم واکنش نشان داد. او در این اعلامیه گفته است: «من عمیقاً از اعلام امروز مقامات طالبان در افغانستان مبنی بر تعلیق تحصیل دختران از صنف ششم تا اطلاع ثانوی متأسفم.»
۱۰ عضو شورای امنیت سازمان ملل به طالبان: مکاتب را همین حالا به روی همه دختران باز کنید
صبح کابل ۵/۱/۱۴۰۱ ده کشور از اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در یک اعلامیه از طالبان خواسته‌اند که مکاتب را به روی همه دختران باز کنند.
شورای امنیت سازمان ملل دربارۀ بستن مکاتب دخترانه در افغانستان نشست برگزار می‌کند
چند کشور غربی از طالبان خواستار بازگشایی مکاتب دخترانه شدند
ایران و پاکستان: محروم‌کردن دختران از تحصیل توسط طالبان، ناامیدکننده است
عالمان دین در پیشاور پاکستان خواستار بازگشایی مکاتب به‌روی دختران افغانستان شدند
بسته‌ماندن مکاتب دخترانه؛ ایالات متحده نشست‌های برنامه‌ریزی‌شدۀ خود با طالبان در دوحه را لغو کردند
صبح کابل ۵/۱/۱۴۰۱ خبرگزاری رویترز، گزارش داده است که به دنبال بسته‌ماندن مکاتب دخترانه در افغانستان، ایالات متحده برخی از نشست‌های از پیش برنامه‌ریزی‌شدۀ خود با هیأت طالبان در دوحۀ قطر را لغو کرده است.
امریکا به طالبان: آموزش و آزادی بیان ارزش‌های غربی نیستند
اطلاعات روز ۹/۱/۱۴۰۱ وزارت خارجۀ امریکا دربارۀ تصمیم طالبان مبنی بر منع پخش برنامه‌های رسانه‌های بین‌المللی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است. طالبان اخیراً پخش برنامه‌های بی‌بی‌سی، صدای امریکا و دویچه وله را که از طریق‌های رسانه‌های داخلی افغانستان پخش می‌شد، ممنوع کرده‌اند.
بانک جهانی به دلیل مسدود شدن مکاتب دخترانه چهار پروژه را در افغانستان به تعلیق درآورد
دویچ‌وله دری ۱۰/۱/۱۴۰۱ بانک جهانی اعلام کرد که چهار پروژه در افغانستان به ارزش ۶۰۰ میلیون دالر را فعلاً متوقف کرده است. دلیل آن نگرانی‌هایی است که پس از مسدود کردن مجدد مکاتب متوسطه و لیسۀ دخترانه توسط طالبان ایجاد شده است.
عفو بین‌الملل: طالبان پس از تسلط بر افغانستان، قتل‌های تلافی‌جویانه انجام داده‌اند
اطلاعات روز ۹/۱/۱۴۰۱ سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید، طالبان در جریان حملات خود و همچنین پس از دست‌یافتن به قدرت، قتل‌های تلافی‌جویانه انجام داده‌اند. در گزارش سالانۀ این سازمان که امروز (سه‌شنبه، ۹ حمل) منتشر شده، آمده است که طرف‌های درگیر در افغانستان در سال گذشتۀ میلادی، به نقض جدی حقوق بشر از جمله جنایات جنگی ادامه داده‌اند.
دیدهبان حقوق بشر ۲۹/۱۲/۱۴۰۰ در گزارشی که دیدهبان حقوق بشر امروز منتشر کرد، اعلام داشت که اهداکنندگان بین المللی که به دنبال تأمین مالی در امر آموزش برای دختران و زنان در افغانستان هستند، باید نگرانی‌های حقوق بشری را به دقت بررسی کرده و به آنها رسیدگی کنند.
عفو بین‌الملل: استناد طالبان به شریعت و افغانیت ترفند کهنه است که برای انکار حقوق زنان طراحی شده
۸صبح ۸/۱/۱۴۰۱ عفو بین‌الملل در گزارشی به موضوع بسته شدن مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم پرداخته است. دخترانی که از پشت درهای بسته مکاتب به خانه برگشته‌اند، به عفو بین‌الملل گفته‌اند که تصمیم طالبان آنها را «درهم شکسته» و «آسیب» زده است.
دیدهبان حقوق بشر: «دست‌یافتن طالبان به اطلاعات بیومتریک هزاران نفر را در معرض خطر قرار داده است»
اطلاعات روز ۵/۱/۱۴۰۱ دیدهبان حقوق بشر می‌گوید که داده‌های حساس بیومتریک که دولت‌های کمک‌کنندۀ غربی در افغانستان پشت سر گذاشتند، در اختیار طالبان است و این گروه ممکن است از آن برای هدف قراردادن مخالفان خود استفاده کند.
برنامۀ توسعه سازمان ملل: بدون حمایت از افغانستان زندگی میلیون‌ها نفر در خطر است
اطلاعات روز ۵/۱/۱۴۰۱ آخیم اشتاینر، رییس برنامه‌ی توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) در سفرش به افغانستان گفته است که بدون حمایت از این کشور، زندگی و معیشت میلیون‌ها نفر در خطر است.
اتحادیه اروپا ۱۱۳ میلیون یورو به افغانستان کمک می‌کند
۸صبح ۱۱/۱/۱۴۰۱ کمیسیون اتحادیۀ اروپا اعلام کرده است که این اتحادیه برای مردم افغانستان ۱۱۳ میلیون یورو کمک بشردوستانه فراهم می‌کند تا به نیازهای فوری در افغانستان و منطقه رسیدگی شود.
زنان
طالبان مدارس دخترانه افغانستان را، در روز بازگشایی، بستند
رادیوفردا ۳/۱/۱۴۰۱ وزارت معارف حکومت طالبان، هفت ماه پس از به قدرت رسیدن، در روز بازگشایی مدارس دخترانه، اعلام کرد که تمام مدارس دخترانه تا اطلاع ثانوی بسته خواهد بود.
وزیر معارف طالبان: برای بازگشایی مکاتب دخترانه منتظر امر هستیم
اطلاعات روز ۱۱/۱/۱۴۰۱ سرپرست وزارت معارف طالبان در سفر به لغمان گفته است که این وزارت برای بازگشایی مکاتب دخترانه در کشور آماده است اما منتظر اند تا مقام‌ها دستور بدهند.
دستورالعمل تازه دانشگاه بلخ: در نشست‌هایی که خیلی ضروری نباشد، استادان زن دعوت نشوند
۸صبح ۴/۱/۱۴۰۱ منابع محلی از بلخ می‌گویند که در دانشگاه این ولایت دستورالعمل جدید روی دست گرفته شده است. طبق روایت منابع، در این دستورالعمل گفته شده است در جلساتی که خیلی ضروری نباشد، استادان زن دعوت نشوند و دانشجویان دختر باید حجاب اسلامی را مراعات کنند و نباید چادر رنگه بپوشند.
بی‌بی‌سی دری ۷/۱/۱۴۰۱ براساس مقررات تازه طالبان برای دانشگاه بلخ، دانشجوی زن فقط اجازه دارد در دفتر و با حضور فرد سوم با دانشجوی مرد صحبت کند و حق ایستادن در محیط دانشگاه با یک دانشجوی مرد را ندارد.
طالبان: زنان و مردان همزمان و با یکدیگر به پارک نروند
طالبان سفر هوایی زنان بدون همراه مرد را ممنوع کردند
دختر دانش‌آموز در غرب کابل خودکشی کرد؛ پای تصمیم بستن مکاتب در میان بود؟
۸صبح ۴/۱/۱۴۰۱ منابع به روزنامه ۸صبح می‌گویند که این دختر دانش‌آموز بوده و به علت تصمیم طالبان مبنی بر مسدود کردن مکتب‌ها به روی دختران بالاتر از صنف ششم، دست به خودکشی زده است.
قتل‌های مرموز؛ جسد یک دختر جوان از غرب کابل پیدا شد
جسد یک زن از داخل یک جوی فاضلاب در کندهار پیدا شد
دانشجویان دختر دانشگاه کابل: طالبان کمره‌های امنیتی داخل خواب‌گاه‌ها را بررسی می‌کنند
رادیوآزادی ۱۰/۱/۱۴۰۱ شماری از دانشجویان دختر به رادیو آزادی می‌گویند طالبان آنان را بیرون از اتاق‌های‌شان حتی در دهلیزهای خواب‌گاها از طریق دوربین‌های مداربسته زیر دید دارند.
طالبان تندیس یک زن را از مقابل دانشکده هنرهای دانشگاه کابل برداشتند
اطلاعات روز ۲۹/۱۲/۱۴۰۰ شماری از دانشجویان دانشگاه کابل می‌گویند، طالبان «تندیس مادر» را از مقابل دانشکده هنرهای زیبای این دانشگاه برداشته‌اند.
از سکوهای افتخار تا پستوی خانه‌ها؛ دختران هراتی پنهانی ورزش می‌کنند
رُخشانه ۲/۱/۱۴۰۱ تا هفت ماه پیش، دست‌کم ۵۰ باشگاه ورزشی زنان در هرات میزبان صدها دختر ورزش‌کار بود. در صدر فهرست رقابت‌های ملی نیز نام دختران هراتی همیشه جا می‌گرفت. اما از هفت ماه به این‌سو، شمار زیادی از دختران ورزش‌کار از رشته‌های مختلف در ولایت هرات به دلیل تهدیدهای طالبان دیگر نمی‌توانند مثل گذشته آزادانه به تمرین شان ادامه دهند و این ممنوعیت‌ها باعث شده تا آنان به گونه‌ی پنهانی ورزش کنند.
یگانه گویندۀ زن تلویزیون بامیان کشورش را ترک کرد
دویچ‌وله دری ۳/۱/۱۴۰۱ یگانه گویندۀ زن تلویزیون بامیان و یکی از آخرین خبرنگاران زن در این ولایت به خاطر آن‌چه تهدید، ترس، تبعیض و برخورد دوگانه از سوی گروه طالبان عنوان می‌کند، افغانستان را ترک کرد.
شاهدان عینی: محتسبان در کابل یک زن را به اتهام بلندبودن پاچه پتلونش لتوکوب کردند
۸صبح ۶/۱/۱۴۰۱ شاهدان عینی در پل باغ عمومی شهر کابل می‌گویند که یک زن از سوی محتسبان امر به معروف و نهی از منکر طالبان لتوکوب شده است.
زنی در پایتخت افغانستان/ عکس: رویترز
حقوق اقتصادی، سیاسی و مدنی
حکومت طالبان اعلام کرد نوروز در افغانستان «دیگر تعطیل رسمی نیست»
رادیوفردا ۱/۱/۱۴۰۱ دو تن از مقامات حکومت طالبان در افغانستان به خبرگزاری رویترز گفته‌اند این حکومت مراسم نوروز را برگزار نمی‌کند و روز اول سال خورشیدی نیز دیگر تعطیل رسمی نیست.
از مزار تا بامیان و از کابل تا تخار؛ مردم از محدودیت برگزاری مراسم نوروزی انتقاد کردند
طالبان آهسته اما پیوسته بر مردم محدودیت وضع می‌کنند
ادعای «محاصره» یک هوتل در شهر کابل توسط طالبان
اطلاعات روز ۲۵/۱۲/۱۴۰۰ منابع می‌گویند که نیروهای طالبان در شهر کابل هوتلی را که در آن کارمندان یک کمپنی خارجی اقامت داشتند، از چند روز به این طرف محاصره کرده‌اند. به‌گفتۀ این منابع، حدود ۵۰ نفر از کارمندان کمپنی PAE در هوتل «صافی لند مارک» شهر کابل اقامت دارند و منتظر عملیات تخلیه هستند.
تداوم برکناری گروهی کارمندان؛ ۱۶ رییس وزارت کار و امور اجتماعی برکنار شدند
۸صبح ۵/۱/۱۴۰۱ اسنادی که در اختیار روزنامۀ ۸صبح قرار گرفته، نشان می‌دهد که ۱۶ تن از رییسان وزارت کار و امور اجتماعی به‌گونه گروهی برکنار شده‌اند. این شمار از کارمندان که دارای مدارک تحصیلی ماستری و لیسانس هستند، اکثر آنها از یک قوم خاص می‌باشند.
توزیع کمک‌های موسسات در نیمروز متوقف شد
۸صبح ۶/۱/۱۴۰۱ منابع امروز شنبه، ۶ حمل گزارش داده‌اند که قرار بود این کمک‌ها به بی‌جاشدگان داخلی و متضرران خشک‌سالی در ولایت نیمروز توزیع شود.
توزیع پاسپورت در بدل توبه‌نامه؛ پژوهشگر دینی که با پنج ماه تلاش موفق به دریافت پاسپورت نشد
۸صبح ۱۰/۱/۱۴۰۱ مهران موحد، پژوهشگر امور دینی که سخنان روشنگرانه در امور دینی ارایه می‌کند و همه را به تساهل و مدارای مذهبی فرا می‌خواند، روند توزیع پاسپورت در پنجشیر را، مأیوس‌کننده خوانده است. او می‌گوید که طالبان در پنجشیر از او خواسته‌اند تا در مقابل اخذ پاسپورت، توبه‌نامه بنویسد و از سخنان روشنگرانه‌اش در امور دینی اظهار ندامت کند.
مقاومت
احمد مسعود: عالمان دینی در برابر استفاده ابزاری طالبان از دین سکوت نکنند
اطلاعات روز ۵/۱/۱۴۰۱ فرمانده «جبهه مقاومت» ضد طالبان، این گروه را متهم به «استفاده ابزاری» از دین می‌کند و می‌گوید، عالمان دینی در برابر این کار طالبان سکوت نکنند.
درپی درگیری طالبان با جبهه مقاومت ملی در اندراب، شماری از جنگجویان طالبان کشته شدند
رادیوفرانسه ۹/۱/۱۴۰۱ صبغت‌الله احمدی، سخنگوی جبهۀ مقاومت ملی افغانستان می‌گوید پس از حملۀ قطعه انتحاری و قطعه سرخ طالبان بر نیروهای این جبهه در ولسوالی اندراب ولایت بغلان، درگیری میان دو طرف آغاز شد و برای چندین ساعت ادامه داشت.
رسانه‌ها
فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران: طالبان فوراً از ارعاب رسانه‌های افغانستان دست بردارند
۸صبح ۱۱/۱/۱۴۰۱ فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران از سرکوب خبرنگاران و قطع پخش برنامه‌های تلویزیون‌های بین‌المللی در افغانستان ابراز نگرانی کرده و افزوده است که سرکوب رسانه‌ها با قطع پخش برنامه‌های تلویزیونی شدت می‌یابد.
طالبان نشرات بی بی سی پشتو را ممنوع کردند
بی بی سی پشتو ۷/۱/۱۴۰۱ حکومت طالبان نشرات بی بی سی پشتو را ممنوع کردند. قابل یادآوری است که نشرات تلویزیون شمشاد نیز متوقف شده است.
طالبان بر پخش نشرات تلویزیون‌های بی‌بی‌سی و صدای امریکا محدودیت وضع کردند
بازداشت سه خبرنگار در قندهار؛ استخبارات طالبان موج تازه‌ای از محدودیت‌های رسانه‌ای را آغاز کرده است
بی‌بی‌سی فارسی ۸/۱/۱۴۰۱ ادارۀ استخبارات طالبان موج تازه‌ای از بازداشت‌های خبرنگاران و توقف نشرات رسانه‌های افغانستان را آغاز کرده است. نیروهای مسلح این اداره امروز (۸ حمل/فروردین) با یورش به ساختمان یک رادیو در قندهار نشرات آن را متوقف و سه خبرنگار را بازداشت کردند.
خالد قادری، خبرنگار از ۱۰ روز به این‌سو در بند طالبان است
افغانستان اینترنشنال ۷/۱/۱۴۰۱ منابع محلی از ولایت هرات به افغانستان اینترنشنال تأیید کردند که خالد قادری، شاعر و خبرنگار از ۱۰ روز به این‌سو در بند طالبان است.
خبرنگاران زن در دایکندی؛« در بیکاری و فقر به سر می‌بریم»
رُخشانه ۲۷/۱۲/۱۴۰۰ به گفته‌ی فعالان رسانه‌ی در ولایت دایکندی، اکنون هیچ خبرنگار زن در این ولایت کار نمی‌کند. انسیه نجفی ۲۶ ساله خبرنگار و عکاس خبری است که اکنون خانه‌نشین شده است. در کنار او ۹ خبرنگار زن دیگر هم کارهای شان را از دست داده‌اند.
افرادی در افغانستان با مدارک جعلی خبرنگاری امتیاز دریافت می‌کنند
ایندیپندنت فارسی ۱۱/۱/۱۴۰۱ شماری از خبرنگاران فعال در کابل روز چهارشنبه ۱۰ فروردین، با برگزاری نشستی خبری ضمن ابراز نگرانی از افزایش خشونت علیه خبرنگاران گفتند در هفت ماه گذشته، افراد غیرمرتبط با کار رسانه‌ای با جعل مدارک خبرنگاری، امتیازهایی دریافت کرده‌اند.
مهاجرت
کمیشنر عالی امور پناهنده‌گان: جنگ اوکراین جمع‌آوری کمک مالی به افغانستان را دشوار کرده است
۸صبح ۲۴/۱۲/۱۴۰۰ فیلیپو گراندی، کمیشنر عالی سازمان ملل در امور پناهنده‌گان که طی یک سفر چهار روزه در کابل به سر می‌برد، اذعان کرده است که شروع جنگ در اوکراین، جمع‌آوری کمک‌های مالی برای افغانستان را دشوار کرده است.
سازمان عفو بین‌الملل دولت فرانسه را به اجرای سیاست‌های دوگانه در قبال پناهجویان متهم کرد
یورونیوز ۹/۱/۱۴۰۱ دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل فرانسه می‌گوید که نهادهای حقوق بشری به همان اندازه که امروز از دولت فرانسه می خواهند از پناهجویان اوکراینی محافظت کنند، به همان اندازه این درخواست را درباره پناهجویان افغان در تابستان گذشته مطرح کردند اما چنین استقبالی در عمل از سوی دولت ماکرون اجرایی نشد. به گفته سازمان عفو بین الملل این رفتارها مصداق واقعی «استانداردهای دوگانه» دولت فرانسه در قبال پناهجویان است.
افغانستان و جهان
وزیر خارجۀ ایران: خطر تروریسم و گسترش آن در افغانستان جدی است
اطلاعات روز ۱۰/۱/۱۴۰۱ حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجۀ ایران در نشست وزیران خارجۀ کشورهای همسایه‌ی افغانستان گفته است که خطر تروریسم و گسترش آن در این کشور جدی است. او خواستار ایجاد «سازوکار امنیتی» برای مقابله با تروریسم از سوی کشورهای منطقه شده است.
آرمان‌شهر
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر
آرمان‌شهر، بخشی از فعالیتهای خود را به ایجاد کتابخانه آنلاین حقوق بشر اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی این کتابخانه؛ ایجاد جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است. کوشش ما بر این است که تمام عهدنامه‌ها و اسناد حقوق بشری به زبان فارسی را در یک کتابخانه مجهز گرد آوریم. در این بخش می‌توانید از اسناد بین‌المللی و ملی، مقالات، گزارش‌ها، اعلامیه‌ها و گزارش‌های چندرسانه‌ای بهره‌مند شوید.
همچنین برای دسترسی به کتابهای انتشارات رماآرآرمانشهر در زمینه های حقوق بشر و عدالت، حقوق زنان، شهروند و دموکراسی، فرهنگ و ادبیات به لینک بالا مراجعه کنید.
منابع این شماره: اطلاعات روز، هشت صبح، افغانستان اینترنشنال، دیدهبان حقوق بشر، صبح کابل، رادیوآزادی، رُخشانه، رادیو فردا، رادیو فرانسه، ایندیپندنت فارسی، بی‌بی‌سی پشتو، بی‌بی‌سی فارسی و یورونیوز.
فایل پی دی اف شماره ۹۱۰ هفت‌روزنامه افغانستان را نیز می‌توانید از همینجا دریافت کنید.
