منبع: روزنامه ۸ صبح
دو فرمانده مهم و ارشد طالبان در گوانتانامو زندانی‌اند. این فرماندهان، به کشتار هزاران مسلمان شیعه در افغانستان متهم هستند. کسی‌که از آن‌ها بازجویی کرده، می‌گوید که این فرماندهان از کرده‌شان پشیمان نیستند و می‌گویند که کاری کرده‌اند که برای تاسیس دولت مبتنی بر آرمان‌های‌شان، مناسب بوده است. دو زندانی مهم دیگر طالبان نیز در گوانتانامو نگهداری می‌شوند. یکی معاون استخبارات آن‌ها در زمان حاکمیت‌شان است که گفته می‌شود روابط محکم با سازمان‌های گوناگون شبه‌نظامی افراطی نظیر القاعده دارد و دیگری وزیر داخله پیشین این گروه، که گفته می‌شود در پی دریافت کمک از ایران برای جنگ با ایالات متحده امریکا و متحدانش بوده است. یک زندانی دیگر نیز که در زمان طالبان از مقام‌های کلیدی بوده است، در گوانتانامو به‌سر می‌برد.
سرنوشت این پنچ زندانی یکی از محورهای کلیدی گفتگوهایی است که ایالات متحده، می‌خواهد با طالبان انجام دهد. تا هنوز روشن نیست که این گفتگوها انجام می‌شود یا نه. یکی از نمایندگان طالبان در قطر به روز پنج‌شنبه گفت، تبادله زندانیان طالب با خردضابط برگدال، تنها امریکایی اسیر جنگی که از سال ۲۰۰۹، به این‌سو در قید طالبان است، سبب اعتمادسازی می‌شود و بستر مناسب برای گفتگوهای صلح فراهم می‌کند.
ماه گذشته، رییس‌جمهور اوباما در یک سخنرانی، آرزویش را برای بستن زندان گوانتانامو بیان کرد. اما یک مقام دولتی که با این مسایل آشنایی دارد گفت، مبادله زندانیان افغان، با آرزوی بستن زندان گوانتانامو ربطی ندارد. رییس‌جمهور اوباما می‌خواهد، این زندان از زندانی‌های سطح متوسط و کم‌اهمیت خالی شود.
به‌نظر می‌رسد که پنچ زندانی طالبان در گوانتامو، از جمله شبه‌نظامیان مهم و کلیدی هستند که در آن‌جا نگهداری می‌شوند. پیشنهاد اخیر طالبان از آدرس دفتر این گروه در دوحه، یادآور مذاکرات سال ۲۰۱۱ است. در مذاکرات سال ۲۰۱۱ نیز طالبان خواستار رهایی پنج زندانی مهم‌شان شده بودند، اما به‌دلیل مخالفت کنگره و شرایط سخت اداره اوباما برای رهایی زندانیان امنیتی، این زندانیان رها نشدند. یکی از شروط اداره اوباما این است که رهایی زندانیان طالب باید مبتنی بر تضمینی باشد که براساس آن، زندانیان رها شده در قطر بمانند و به هیچ‌وجه آن‌جا را ترک نکنند. شروط اداره اوباما، با محدودیت‌هایی قانونی سازگار است که کنگره برای جلوگیری از برگشت زندانیان رهاشده، به میدان جنگ وضع کرده است. روشن نیست که طالبان با این شروط موافقت می‌کنند، یا مثل گذشته خواستار آزادی بدون قید و شرط هستند.
مقام‌های امریکایی می‌گویند، رهایی هیچ زندانی‌ای قریب‌الوقوع نیست. براساس قانونی که کنگره وضع کرده، باید ۳۰ روز پیش از رهایی هر زندانی امنیتی، به نمایندگان اطلاع داده شود. تا هنوز اداره اوباما، هیچ یادداشتی برای کنگره در این مورد نفرستاده است. مقام‌های حکومتی به‌دلیل نزاکت‌های سیاسی و دیپلوماتیک، در این مورد به‌صراحت سخن نمی‌گویند.
یکی از نمایندگان مهم کنگره که در مورد رهایی زندانیان نگرانی دارد، آقای هاوارد کوین رییس کمیته نیروهای مسلح کنگره است. به روز پنج‌شنبه سخنگوی آقای کوین گفت، رییس کمیته نیروهای مسلح می‌خواهد بداند که حکومت چه برنامه‌ای برای زیر نظارت قراردادن زندانیان امنیتی پس از رهایی دارد. به‌گفته سخنگوی آقای کوین، اگر برنامه‌ای مفصل برای رییس کمیته نیروهای مسلح ارایه نشود، نگرانی او پابرجا می‌ماند.
نظر اداره اوباما در مورد پنج زندانی مهم طالبان، پس از آن در عرصه عمومی مطرح شد که اسناد آن، توسط ویکی‌لیکس افشا گردید.
محمدنبی عمری در اسناد رسمی، یکی از مقام‌های مهم طالبان معرفی شده است. بر مبنای این اسناد، محمدنبی عمری روابط عملیاتی با سازمان‌های شبه‌نظامی مانند القاعده داشته و هم‌چنین عضو سلولی بوده که به پایگاه امریکایی‌ها در خوست حمله کرده است. اسناد نشان می‌دهد که این آقا در قاچاق سلاح و جنگجویان دست داشته است و هم‌چنین ذخایر سلاح دارد.
از ملا نورالله نوری، یکی از والیان پیشین طالبان نیز به‌عنوان یکی از اعضای مهم این گروه در اسناد نام برده می‌شود. او هم‌چنین، یکی از فرماندهان مهم در جنگ با امریکا و متحدانش در سال ۲۰۰۱ بود.
زندانی دیگر به‌نام ملافضل احمد است که بر مبنای اسناد، معاون وزیر دفاع در رژیم طالبان بوده است. او متهم است که نیروهایش در افغانستان، هزاران مسلمان شیعه را به قتل رسانده‌اند. این واقعه مربوط به پیش از سقوط طالبان است.
زندانی چهارم، عبدالحق وثیق است که بر مبنای اسناد، وظیفه داشته است روابط طالبان را با دیگر گروه‌های افراطی مسلح محکم سازد، تا در کنار طالبان، علیه نیروهای ایتلاف بین‌المللی بجنگند. او به کمک القاعده، جنگجویان طالبان را آموزش اطلاعاتی و نظامی داده است. زندانی پنجم، ملاخیرالله خیرخواه است که در رژیم طالبان، وزیر داخله بود. او هم‌چنین بر مبنای اسناد، یکی از قاچاقچیان مواد مخدر شناخته می‌شود. او در بازجویی‌ها ارتباط نزدیک با اسامه بن‌لادن را رد کرده است. او هم‌چنین گفته است که بیشتر در پی خدمات‌رسانی بوده، تا رسیدن به اهداف ایدیولوژیک. رییس‌جمهور کرزی، خواستار رهایی این فرد است.
این پنج زندانی، مشمول ۱۸ زندانی افغان زندان گوانتانامو هستند. ۱۳ زندانی دیگر متهم به جرایم موردی و مشخص هستند؛ به بیان دیگر ارزش آن‌ها در حدی نیست که روی آنان در مذاکرات چانه زده شود.
سربازان امریکایی در میدان نبرد به اضافه اداره اوباما و کنگره نگران این‌اند که مبادا زندانیان امنیتی رها شده، برای تنظیم حملات بیشتر وارد میدان شوند. اما آزادی خردضابط برگدال تنها اسیر جنگی امریکایی چیزی است که محاسبات را پیچیده‌تر کرده است. این نظریه وجود دارد که آزادی این پنچ زندانی به شرط این که در قطر بمانند و تا ختم جنگ به‌جای دیگر نروند، در بدل آزادی اسیر جنگی امریکایی اقدامی مناسب است.
یک نماینده جمهوری‌خواه کنگره می‌گوید که اداره اوباما، تا حال برنامه‌ی مشرحی در مورد تبادله زندانیان، ارایه نکرده است. یک مقام حکومتی می‌گوید که مشوره با نمایندگان کنگره و قانون‌گذارها پیش از چنین معامله‌ای، نیازی اساسی است.
یک عضو اداره اوباما می‌گوید: “اگر تصمیمی در مورد زندانانیان می‌گیریم، باید با کنگره مشوره کنیم، همان‌طور که در دیگر مسایل با کنگره به مشوره می‌پردازیم” هم‌چنین این عضو حکومت می‌گوید: “ما نمی‌خواهیم، به عجله کاری را انجام دهیم که کنگره در جریان آن نباشد. هم‌چنین نمی‌خواهیم کاری کنیم که از پیامد آن مطمین نباشیم.”
– منبع: نیویارک‌تایمز، نویسنده: چارلی سیویج، مترجم: فردوس کاوش
