عدالت در گذار و صلح

اشرف بختیاری رئیس مؤسسه‌ی خدمات علوم عدلی افغانستان است؛ لیسانس فلسفه و عرفان اسلامی دارد و کارشناسی ارشد او در رشته‌ی حقوق جزا و جرم‌شناسی است. او می‌گوید باید به نقش مساجد در ترویج حقوق بشر و حقوق کودکان توجه کرد. او با تأکید بر نقش آموزش و پرورش می‌گوید: «وقتی شهروندان یک جامعه از نعمت دانش بهره‌مند شوند، جامعه شاهد نیروی پویا و فعال خواهد بود.»

عمران خان مسعودی، رییس موزیم‌های ملی افغانستان از بی‌توجهی‌هایی که به موضوع فرهنگ صورت می‌گیرد ناراضی است. او می‌گوید اگرچه کارهای فرهنگی‌ای هم انجام شده است، درکل می‌شود گفت به فرهنگ بی‌توجه بوده‌ایم و نتوانسته‌ایم آسیب‌های فرهنگی سه دهه جنگ را جبران کنیم. به باور وی باید به دستاوردها و تثبیت آنها فکر کرد، نه اینکه فریفته‌ی گفتمان‌ها شد. او در نهایت می‌گوید: «از نگاه ساختاری و اجتماعی نیز امیدوارم اهل سیاست و نخبه‌ها، فرهنگ را از یاد نبرند. نباید فرهنگ را به صورت کل در خدمت سیاست قرار دهند؛ چون اگر ارزش‌های جامعه‌ی خود را نادیده بگیریم، فکر نمی‌کنم ارزش‌های سیاسی به جایی برسد؛ زیرا باعث ایجاد تضاد می‌شود و راه پیشرفت را می‌بندد. باید بیشتر تلاش شود که در روشنی ارزش‌های مثبت جامعه، راهبردهای سیاسی مطرح شود.»

احمد نجیب بیضایی، رییس عمومی انکشاف منابع بشری وزارت معارف در دولت آقای کرزی، سوابق اجرایی و پژوهشی درخوری دارد؛ ازجمله اینکه در کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تا سال ۱۳۸۵ به حیث کمیشنرِ، در رأس بورد تعینات کار کرده و کتاب‌هایی را چون «لعل رخشان از دیار بدخشان» تألیف کرده است. به باور او نبود امنیت، مهم‌ترین مانعی است که از حضور اجتماعی زنان جلوگیری می‌کند.

مجیب رحمان، مترجم دوره‌ی شش جلدی کتاب «تاریخ صحابه» و نویسنده‌ی کتاب «احمد شاه مسعود، شهید راه صلح و آزادی»، که دوره‌ی ماستری فلسفه‌ی سیاسی را با گرایش به پساساختارگرایی در دانشگاه اسکس لندن گذرانده، موضوع حقوق زنان را نه امری وارداتی که برآمده از نیازهای درونی جامعه‌ی افغانستان می‌داند. وی با پیش کشیدن حرکت‌هایی که در مالزی به‌وقوع پیوسته می‌گوید: «آرزو دارم زنان یک قرائت جدید از دین ارائه کنند، گونه‌‎‌ای که در مالزی از سوی زنان اتفاق افتاد. شماری از زنان در مالزی این پرسش را مطرح کردند که آیا واقعاً حقوق زنان از نظر دین همین است که مردان می‌گویند، یا اینکه دین خدا هم به حقوق زنان، به‌عنوان انسان و بند‌گان خدا، توجه کرده است؟ این مسأله باعث شد تعدادی زن دانشمند یک قرائت مدرن و معتدلی از دین پیشکش کنند.»

ودود پدرام، بنیان‌گذار مؤسسه‌ی حقوق بشر و منع خشونت، روزگاری را به یاد دارد که در روستاهای ولسوالی سیغان، رفتن به مکتب، معادل با کمونیست شدن تلقی می‌شد. او که به‌رغم همه‌ی دشواری‌ها از فرصت تحصیل بهره‌مند شده، ضمن ابراز نگرانی از گسترش بنیادگرایی، فهم نادرست از متون دینی، ساختار قبیلوی و نبود مصونیت را مانع حضور اجتماعی زنان می‌داند و می‌افزاید: «بسیاری از خانواده‌ها به خانم‌ها و دختران‌شان اجازه نمی‌دهند که در اجتماع بروند، چون اعتماد نمی‌کنند که آزادانه کار کنند و دست به فعالیت‌های اجتماعی بزنند. آنهم به دلیل تهمت‌هایی که ممکن است متوجه این دختران و خانم‌ها شود و به جایگاه خانوداه‌شان در دید جامعه‌ی سنتی آسیب برساند.»

نعیم نظری، رییس شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر و روزنامه‌نگار، لازمه‌ی تحول فرهنگی و اجتماعی جامعه‌ را وقوع تحول در فهم دینی می‌داند. به باور او «دولت افغانستان باید در زمنیه‌ی مبارزه با قرائت‌های تندروانه‌ی دینی اقدام جدی کند» زیرا بایستی گروه‌های تروریستی را از نظر اعتقادی خلع سلاح کرد تا نتوانند در میان مردم نفوذ کنند. وی در تحقق این امر، نقش روشنفکران دینی را نیز مهم ارزیابی می‌کند.

صد و هفتادمین گفتگوی آرمان شهر با عنوان ” بسیج منابع فرهنگی- اجتماعی برای محافظت از کودکان رها شده” در قالب برنامه های هفته حقوق بشر، روز سه شنبه، ۱۶ قوس ۱۳۹۵ برابر با ۶ دسامبر ۲۰۱۶ در دانشگاه گوهرشاد و با حضور بیش از صدو بیست تن از دانشجویان و فعالان حقوق بشر برگزار شد.

روز چهارشنبه ۷ دسامبر ۲۰۱۶، کنفرانس یک روزه‌ای زیر عنوان “کودکان جنگ، پناه‏جویان و بازگشتگان” در تالار انستتیوت فرانسه در افغانستان-کابل برگزار شد. این کنفرانس با دو میز گرد کارشناسی «کودکان تأثیریافته از جنگ» و «آموزش و فرهنگ: جای خالی کودکان» به بررسی زمینه های مختلف تاثیرگذار بر حقوق کودکان از جمله، جنگ، فقر، کنوانسیون های بین المللی و قوانین داخلی افغانستان در زمینه کودکان، قاچاق کودکان، جنسیت، فرهنگ و اموزش و پرورش پرداخت. این کنفرانس در چارچوب برنامه های مختلف هفته حقوق بشر و کارگاه اموزشی سه روزه‌ی حقوق کودکان بنیاد آرمانشهر به مناسبت هفته‌ حقوق بشر برگزار شد.

گزارش تصویری آرمان‌شهر از برنامه‌های هفته حقوق بشر و بیست سالگی این سازمان

آرمان شهر برای چهارمین سال پیاپی، کارگاه‌های اموزشی هفته حقوق بشر را امسال تحت عنوان «کودکان جنگ، پناه جویان و بازگشته‏‌گان» با حضور ۳۵ نفر از دانشجویان و فعالان جامعه مدنی و حقوق بشر از تاریخ ۴ الی ۶ دسامبر ۲۰۱۶ در دانشگاه گوهرشاد کابل برگزار کرد. دو کارشناس مجرب به نام های اقایان حسین نصرت، مسئول بخش حقوق کودکان یوناما و محمد حسین حسرت پژوهشگر و نویسنده گزارش یونیسف در زمینه وضعیت کودکان افغانستان، اموزگاران این دوره بودند.