عدالت در گذار و صلح

داوود ناجی که پیشتر در افغانستان استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی بوده، اکنون در لندن اقامت دارد و مشغول کار خبری است. او انقطاع فرهنگی را یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های افغانستان امروز دانسته، می‌گوید: «حوادث زیادی در سال‌های گذشته در افغانستان رخ داده که نشان می‌دهد جامعه افغانستان میان طیف‌های مختلف شدیداً دچار انقطاع است… در جامعه‌ در حال گذار افغانستان، عده‌ای جا مانده‌اند؛ اما این عده در حدی نیستند که بشود نادیده‌شان گرفت. به لحاظ کمّی هر دو طرف قابل ملاحظه‌اند و به لحاظ کیفی این شکاف روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این یک چالش بزرگ است.»

فوزیه کوفی در بدخشان بدنیا آمد و پس از گذری چالشی از درون یک خانواده سنتی افغانستان، حالا رئیس کمیسیون زنان، حقوق بشر و جامعه مدنی افغانستان است. دغدغه هایی دارد بزرگ: گسترش حضور زنان در جامعه، ایجاد برابری جنسیتی و باوراندن این موضوع به زنان افغان که می توانند در مقام تصمیم گیری و تصمیم سازی حضور برابر و گاه پیشروانه در برابر مردان جامعه داشته باشند. دوران جدید افغانستان را مغتنم می داند برای همه مردم و به ویژه زنان. در عین حال می ترسد که روزی دوباره از خواب بیدار شود و ببیند جامعه افغانستان توسط دیدگاه طالبانی اداره می شود و دنیا را تنها از دریچه چادرش ببیند. برای چلوگیری از این پدیده از نظر فوزیه جامعه افغانستان با چالش های بزرگ و گسترده ای مواجه است.

حبیبه سرابی، وزیر زنان در کابینه عدالت انتقالی و والی بامیان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳، زنان را اولین قربانیان خشونت در خانواده‌های فقیر دانسته، می‌گوید: «عرف و عنعنات ناپسند متأسفانه در افغانستان نقشی برتر از قانون و شریعت بازی می‌کنند.» او با پیش کشیدن موضوع خودکفایی اقتصادی زنان، معتقد است استقلال اقتصادی زن می‌تواند به برابری ارزشی زن و مرد بیانجامد.

رهنورد زریاب نویسنده و پژوهشگری است که بیشتر عمرش را در ارتباط با کشورهای دموکراتیک گذرانده است. با این همه او معتقد است که رویدادهای شخصی زندگی اش همگی با رویدادهای جمعی جامعه‏ اش پیوند خورده است.

در این مجموعه گفت‌وگو، مصاحبه‌شونده‌ها از زوایای مختلف به واقعیت‌های موجود در افغانستان می‌پردازند. هریک به فراخور تجارب و دیدگاه‌های خود در پی توصیف و تحلیل مسائل مختلف افغانستان، راه‌کارهایی ارایه داده‌اند که گاه بسیار متفاوت از آن چیزی است که از این کشور در اذهان جهانی بازنمایی می‌شود.

تصرف نمادین قندوز توسط طالبان در شمال افغانستان ناظران بسیاری را شگفت‏زده کرد؛ پس از هفته‏ ها جنگ و مرگ غم ‏انگیز شهروندان، طالبان عقب‏ نشینی کرد. قطعا این وقایع شواهد محکمی بودند که جنگ در افغانستان با سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ به‏ هیچ‏وجه به پایان نرسیده است. این رویدادها نشان می‏دهد که چرا مردم افغانستان اکنون خسته و در آرزوی صلح و امنیت هستند. ولی لازمه چنین رخدادی چیست؟

“چشم دید”  I (EYE) WITNESS سرزمینی که مردمانش از سی سال بدین سو در جنگ و بحران به سر برده اند و بخش عظیمی از جامعه در دوران جنگ متولد شده است. آن ها هیچ […]

اخیرا تلاش ها برای از سر گرفتن مذاکرات صلح در افغانستان شدت یافته است. مذاکرات چهار جانبه طی چند مرحله برگزار شده و در آن مقدمات مذاکرات مستقیم با گروه های طالبان مورد بررسی قرار گرفته است. اما هنوز از محتوای مذاکرات معلومات چندانی در اختیار مردم و به ویژه قربانیان و خانواده های انها قرار داده نشده است. این روند، غیر شفاف و نگران کننده است چرا که مربوط به گذشته و اینده این سرزمین است و بار دیگر سرنوشت ما مردم جنگ زده در افغانستان در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

در سال ۲۰۱۰، بیش از یک بیلیون کودک در کشورها یا مناطق در حال جنگ جهان زندگی می‏‏‏کردند و بیش از یک چهارم آن‏ها کمتر از پنج سال داشتند. بسیاری از کشورهای جنگ‏ زده دارای هِرَم سنی بی‏ تناسبی هستند. در نتیجه، بیش از ۴۲ درصد مردم در کشورهای متأثر از جنگ، کودکان یا جوانان (زیر ۱۹ سال) هستند و ۵۱ درصد آن‏ها کمتر از ۲۵ سال دارند.‏

درگیری مسلحانه و خشونت سیاسی کودکان را در معرض خطر جنگ‏ افزار قرار ‏می‌‏دهند. آن‏ها قربانی سلاح‏‌های آتشین، مین‏‌های زمینی، موشک و بمباران هوایی ‏می‏‌شوند. شاهد کشته شدن اعضای خانواده و دوستان‏شان هستند. وقتی جامعه‏‌شان مورد حمله قرار می‏‌گیرد و مردم ناگزیر فرار ‏می‏کنند، کودکان خانه‏‌شان را از دست ‏می‏دهند و از غذا، مراقبت بهداشتی و مدرسه محروم ‏می‌‏شوند.