گزارش های سینمایی آرمان‌شهر | چهل‌گیس
شهلا رستمی
عبدالرضا کاهانی، کارگردان ایرانی، با هشتمین فیلمش ” استراحت مطلق” در نسخه کامل و سانسور نشده آن، که در فرانسه به “کرانه های سرنوشت” ترجمه شده به روی پرده سینما های این کشور آمد.
عبدالرضا کاهانی، سینماگر پرکاری‌ست که تاکنون با فیلم‌های اجتماعی خود تلنگر به مسائل جامعه ایران و حتا فرانسه زده (حالا وقت داریم) است. او با استراحت مطلق نیز از دلمشغولی خود دور نمی شود و زن ایرانی را در دل داستان قرار می دهد که البته معضلات زنان در فیلم های پیشین او نیز وجود داشته است.
به گفت و گوی شهلا رستمی و این کارگردان گوش کنید:
داستان فیلم ماجرای زندگی “سمیرا” (ترانه علیدوستی)، زن جوانی را به تصویر می کشد که پس از جدائی از شوهر بیکار و بی مسئولیتش تصمیم می گیرد به تهران باز گردد و زندگی مستقلی را آغاز کند. اما حامد (بایک حیدریان) شوهر پیشین و بی مسئولیتش دائم برای او شاخ و شانه می کشد، مزاحمش می شود و او را تهدید می کند. او تنها کارش بلند پروازی و تنبلی است. دشواریهائی که این مرد برای سمیرا در دستیابی به یک زندگی دلخواه، یعنی یافتن کار، خانه و مستقل شدن، به وجود می آورد، ما را به درون جامعه ایران و مشکلاتش می برد.
به تنبلی و به گونه ای مفت خوری با پر روئی شوهر پیشین سمیرا اشاره کردم، اما در دیدی بی طرفانه میبینیم که کارگردان می خواسته نشان دهد او از چه معزل اجتماعی – حتا درسطح جهانی- رنج می برد که بی تفاوتی جامعه به فرزندانش، کار سخت با پول کم یا در واقع استثمار است. او همچنین در رویای رفتن به کانادا به سر می برد.
عبدالرضا کاهانی در گفتگو ئی در گذشته گفته بود: “شخصیت‌های کارهای من همیشه واقعی هستند و ازبطن جامعه می‌آیند در واقع شخصیت‌هایی هستند که با آنها در زندگی روزمره برخورد داشتم، برای من قابل لمس هستند و کمتر پیش می‌آید که با تخیلم شخصیتی را بسازم.”
فیلم سینمایی «استراحت مطلق» که در پردیس سینمایی چارسو به نمایش گذاشته شده بود، در مدتی اندک، بیش از یک میلیارد تومان فروش داشته است.
فیلم «استراحت مطلق»در عین حال یک پدیده اجتماعی به وجود آورد و آن هواداری مردم از آن علیه خودداری صدا و سیما از پخش تیزرآن بود. عبدالرضا کاهانی این پدیده را چنین بیان می کند: دست‌اندرکاران این فیلم از راه شبکه‌های اجتماعی از مردم خواستند با انتشار عکس‌هایی با مضمون «استراحت مطلق تبلیغات تلویزیونی ندارد» به تلویزیون دولتی ایران اعتراض کنند. سپس وزارت ارشاد اسلامی با صدور بخش‌نامه‌ای پخش پیش‌پرده فیلم‌های سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از کشور را ممنوع اعلام کرد.
به باور او همچنین علت ممنوع شدن فیلم های او در خارج از کشور این است که مسئولان به وی و کارهایش حساسیت دارند و گرنه هستند کسانی که انتقادی فیلم می سازند و با این ممنوعیت روبرو نمی شوند. نباید فراموش کرد که دیگر فیلم هایش نیز چندان بدون دردسر اکران نشده اند.
حسین نوش‌آبادی، سخنگوی ارشاد اسلامی، خود در واکنش به این ممنوعیت گفته است: «هنرمندانی که آثارشان مجوز دستگاه فرهنگی کشور را دارد، حق تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای را ندارند و اگر به این کار مبادرت کنند با آنها برخورد می‌شود.”
گفتنی است که تازه‌ترین فیلم عبدالرضا کاهانی «ارادتمند: نازنین، بهاره، تینا» که درباره سه زن ایرانی و ماجراهای زندگی روزانه آنهاست هنوز پروانه نمایش نگرفته و ممنوع است.
عبدالرضا کاهانی نه تنها از هنرپیشگان بنام در فیلم هایش استفاده می کند بلکه به همکاری با شماری از آنها در فیلم هایش ادامه داد است.
بنا به عادت همیشگی این کار گردان ، بازیگران از جمله رضا عطاران و ترانه علیدوستی بهترین بازیهای فیلم را ارائه می کنند. بابک حمیدیان نیز در نقش شوهر عصبی و پرخاشجو ی سارا بسیار باورپذیر است و نافرمانی او از یک زندگی متعارف، پرخاشگری، بی مسئولیتی و اعتیادش از او شخصیتی می سازد که به خوبی علل جدائی همسرش را بیان می کند.
پایان فیلم کمی گمراه کننده است اما پس از گذشتن چند ساعت ناگهان هدف ومناسبت آن را درمی یابیم..که برای دیدنش باید به سینما رفت و فیلم را دید…
در آغاز گفتگو این پرسش مطرح شد که چرا عنوان “استراحت مطلق” برای کسانی که زندگی به آنها امکان هیچ استراختی را نمی دهد؟ عبدالرضا کاهانی می گوید : این شخصیت ها گرچه زنده اند اما کاری از دستشان بر نمی اید و به گونه ای در استراحت مطلق به سر میرند.
به پرسش های دیگر از جمله این که در آغاز فیلم به زن و شوهر بودن دو هنرپیشه آن رضا عطاران و فریده فرامرزی اشاره می شود. این توجیه به چه دلیل لازم بوده چون این واقعیت امکان بیشتری به فیلم نداده ؟ نیزدر این گفتگو پرداخته می شود. شایشته یاد آوری است که عبدالرضا کاهانی در سال ۱۳۵۲ در نیشابور زاده شد. او از چهارده سالگی در نمایش‌های مختلفی بازیگری، نویسندگی و کارگردانی را تجربه کرده است. عبدالرضا کاهانی مدرک لیسانس در رشته بازیگری (نمایش) را در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه آزاد اراک گرفت و سپس کارشناسی ارشد کارگردانی نمایش را در دانشکده هنر و معماری آغاز نمود اما در مرحلهٔ پایان‌نامه تحصیلاتش را رها کرد.
کاهانی فعالیت هنری را با ساخت فیلم‌های کوتاه آغاز کرد. او در ۱۶ سالگی فیلم کوتاه «خنده» را با تهیه کنندگی خودش ساخت که نسخه‌ای از آن در دسترس نیست.مسافران نیاز از جمله آنهاست. “آدم” نخستین فیلم بلند او بود و سپس “آنجا”، “بیست”، “هیچ” ، “اسب حیوان نجیبی است”، ” بی‌خود و بی‌جهت” ، حالا وقت داریم” (در فرانسه) را ساخت.
او برای فیلم “بیست” برنده جایزه نقره بخش فیلم‌های بلند جشنواره بین‌المللی سینمایی دمشق شد و در سال ۲۰۰۹ گوی بلورین فستیوال کارلووی واری را ربود. این فیلم باز هم درسال ۲۰۰۹ جایزه اسکندر طلائ فستیوال تسالونیکی را از آن خود کرد.
فیلم اسب حیوان نجیبی است، از محبوبیت بسیار بزرگی در میان تماشاگران برخوردار شد و فروشی بیش از ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان داشت. به تازگی وزارت ارشاد جمهوری اسلامی توانست از اکران فیلم “ارادتمند نازنین، بهاره، تینا” در تورنتو جلوگیری کند. به گفته خود کاهانی: ” به طور معمول هرفیلمی که ساختم با مشکلات اکران روبرو شده است. برخی از فیلم‌هایم در ایران اجازه نمایش پیدا نکردند و بعضی هم مثل فیلم‌های آخرم در خارج از ایران مجوز نمایش نداشتند.”
باشد که ما این فیلم را روی پرده سینماهای فرانسه ببینیم و به گفته این کارگردان، سانسوری که سبب شده از شناخته شدنش در کشورهای دیگر جلوگیری به عمل آید، پایان پذیرد.
