پل‌هایی برای زنان – دسامبر گذشته تصویر زن جوانی به اسم ویدا موحد در اینستاگرام منتشر شد که روی جعبه تقسیم برق در پیاده‌روی خیابان انقلاب، یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌های تهران، ایستاده بود. موهای سیاهش اطرف گردنش ریخته بود و روسری سفیدش را بر چوب کرده و در مقابل خود تکان می‌داد، و تا یک ساعت بعد که به دلیل نداشتن حجاب دستگیر شد همچنان ساکت ایستاده بود. ماه بعد، یک دانشجوی سی‌و‌دو ساله کارشناسی ارشد به نام نرگس حسینی همان کار را روی یکی دیگر از جعبه‌های تقسیم برق در همان خیابان انجام داد. حسینی بعدا به خبرنگاران گفت که تحت تاثیر کار موحد قرار گرفته بود و می‌خواست با این کار روحیه اعتراض را زنده نگه دارد. همانطور که تصویر او در اینستاگرم پخش می‌شد، حدود ۳۰ زن برای شرکت در اعتراضات مشابه دستگیر و در نهایت سه نفر حکم گرفتند. در اخبار و رسانه‌های اجتماعی، آنها را با #دختران_خیابان_انقلاب نام‌گذاری کردند.
کاربران اینترنتی جوان ایرانی در واکنش به این اعتراضات در رسانه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها خواستار آزادی کامل پوشش به عنوان حق اولیه شهروندی خود شدند. زنان جوان در محل هر اعتراض شروع به گذاشتن گل کردند، نمایندگان زن مجلس خواستار سیاست‌های جدید در زمینه بهبود دسترسی برابر به آموزش عالی و مشاغل شدند و تبعیض جنسیتی در فضاهای عمومی را هدف قرار دادند. مقامات با خشونت پاسخ دادند، اما نه به اندازه‌ای که مردم انتظار داشتند. پلیس، زن معترضی را که روی سکو ایستاده بود هل داد و یک مامور زن گشت ارشاد دخترانی را که در فضای عمومی بدون حجاب بودند هل داد و کشید و بر سرشان فریاد زد. فیلم این درگیری‌ها در رسانه‌های ایران و جهان پخش شد. مسیح علی‌نژاد، فعال شناخته‌شده ایرانی مخالف با حجاب اجباری که در نیویورک مستقر است، این لحظه را آغازگر جنبش واقعی فمینیستی در ایران نامید. اما به زعم فعالان زن داخل کشور این عتراض‌ها آخرین درگیری در یک مبارزه طولانی برای برابری بود که از زمان انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ آغاز شده بود، زمانی که جمهوری اسلامی قانون پوشش را به زنان تحمیل و آنان را مجبور کرد بدن و موهایشان را بپوشانند.
در ایالات متحده این اعتراضات در خدمت اهداف دیگری قرار گرفتند. همچنان‌که سرخط خبرها در سراسر جهان #دختران_خیابان_انقلاب را به عنوان جنبش #MeTooایرانی مطرح کردند، دولت ترامپ از این رویدادها به عنوان بخشی از کمپینش برای ایزوله‌سازی جمهوری اسلامی و تغییر رژیم در تهران استفاده کرد. از لحظه‌ای که ایالات متحده از قرارداد هسته‌ای ایران خارج شده است، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه امریکا، زنان ایرانی را در مرکز استراتژی جدید دولت قرار داده است. پومپئو در یک سخنرانی مهم سیاسی در بنیاد محافظه‌کار هریتیج در واشنگتن گفت که اعتراضات زنان ایرانی نشان رشد شکاف بین مردم ایران و دولت‌شان است. او گفت: «مردان بی‌رحم رژیم مشخصاً از زنانی می‌ترسند که خواستار حقوق‌شان هستند. زنان ایران به عنوان انسان‌هایی با شأن و کرامت ذاتی و حقوق مسلم سزاوار همان آزادی‌هایی هستند که مردان ایران دارند.»
از آن زمان پومپئو پرصداترین وزیر در تاریخ ایالات متحده آمریکا در رابطه با موضوع مبارزه زنان ایرانی برای برابری شده است. او در توئیتر خود، یک گرافیک مینیاتوری از ویدا موحد در برابر یک پرچم درخشان ایران منتشر کرد و نوشت که تعدادی از زنان به خاطر اعتراض به حجاب زندانی شدند. یکی دیگر از توئیت‌هایش حاوی نمودار افزایش اعتراضات است که تصویر پشت آن زنی با مشت گره‌کرده است. پومپئو این سوال را مطرح کرده است: «اوهوم … آیا این را می‌توان توضیح داد؟» هیچ منبعی برای داده‌های نمودار وجود نداشت و محور عمودی‌اش مشخص نبود. وقتی خبرنگاران هدر نائرت، سخنگوی وزارت امور خارجه، را برای اعلام منبع اطلاعات تحت فشار گذاشتند او به طور مبهمی به «منابع دولتی ایالات متحده» اشاره کرد.
در ماه ژوئن، توئیتر وزارت امور خارجه به زبان فارسی، شروع به انعکاس نگرانی مشابهی برای زنان ایرانی کرد. این اکانت با توجه به شور و التهاب حضور ایران در جام جهانی، نظرخواهی کرد که آیا باید به زنان ایرانی اجازه ورود به استادیوم‌های فوتبال داده شود. (برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته دولت به زنان اجازه داد وارد استادیوم شوند و مسابقه فوتبال ایران و اسپانیا در روسیه را از تلویزیون داخل استادیوم تماشا کنند). یک توئیت دیگر «ایران ۲۰۱۸» را با «امریکای ۱۹۱۷» مقایسه کرد و زنان ایران را مشابه فعالان حق رأی زنان در امریکا دانست. روز دوشنبه، وزارت امور خارجه با پیوستن به خشم آنلاینی که در ارتباط با دستگیری اخیر یک زن جوان ایرانی به راه افتاده بود که ویدئوی رقصیدنش را بدون روسری در اینستاگرام منتشر می‌کرد، در توئیتی گفت : «واقعا شما از چه می‌ترسید؟» و آن را با توئیت‌های مشابه از آمارهای ناخوشایند درباره نرخ بیکاری در ایران و خبرهایی از خروج شرکت‌های اروپایی مانند توتال و سیتروئن به دلیل تحریم‌های ایران توسط آمریکا به اشتراک گذاشت.
نیکی اخوان، استاد دانشگاه کاتولیک و نویسنده «ایران الکترونیک: سیاست فرهنگی تحولات آنلاین» به من گفت که استراتژی دولت امریکا مثل بازگشت به تاکتیک‌های اطلاعاتی دوران جنگ سرد است «کاری که آنها انجام می‌دهند ترکیبی است از آنچه که آن را قدرت نرم یا جنگ نرم می‌نامیم. آنها پروپاگاندای ضدایران خود را به حقوق بشر نسبت می‌دهند و از حقوق زنان به صورت لفظی و استراتژیک به عنوان ابزار جنگی استفاده می‌کنند.»
تابستان امسال، تحریم‌های امریکا علیه ایران بار دیگر اعمال می‌شود. این دوره از تحریم‌ها امکان سرمایه‌گذاری کشورهای اروپایی و معاملات بازرگانی آنها با ایران را شدیدا محدود خواهد کرد و فروش نفت ایران به خارج را کاهش اساسی خواهد داد. اخوان معتقد است این اقدامات، مستقیما کیفیت زندگی مردم عادی در ایران را از بین می‌برد، در حالی که عناصر ارتجاعی سیستم را که بدنبال کسب سود از تحریم‌ها هستند، هم به لحاظ سیاسی و هم به به لحاظ مالی قدرتمند می‌کند. او معتقد است که کمپین اطلاع‌رسانی وزارت خارجه روش برجسته‌‌ای است تا امریکا را از نقش خود در خراب‌تر کردن زندگی مردم ایران مبرا کند «این تلاشی است برای نشان دادن همبستگی با زنان ایران، و اینکه خود را کنار مردم قرار دهند، آن هم درست زمانی که همه فعالیت‌هایشان [وزارت خارجه] در مسیر مخالف قرار دارد.» ماه گذشته در جریان یک کنفرانس خبری، یک روزنامه‌نگار از هدر نائرت، سخنگوی وزارت خارجه، پرسید که پومپئو می‌خواهد از طریق توئیت‌هایش چه پیامی بفرستد؟ نائرت پاسخ داد که ایرانی‌ها شدیدا نگران عدم پیشرفت اقتصادی خود هستند و پومپئو فقط کلافگی آنها از رژیم را برجسته کرده است. سخنگوی وزارت خارجه نگفت که بازسازی اقتصادی ایران متکی بر اجرای توافق هسته‌ای بود و دولت ترامپ به تازگی آن را ملغی کرد.
حمایت پومپئو از زنان شکلی از یک استراتژی منفی است. در دولت امریکا که چندین نفر از مقامات رسمی‌اش از جمله رئیس‌جمهوری متهم به تعرض جنسی هستند و دو مسئول سابق آن به دلیل خشونت خانگی و آزار استعفا داده‌اند، پومپئو از سیاست‌هایی دفاع می‌کند که در زمینه حمایت از زنان عقبگرد محسوب می‌شود. او مخالف حق سقط جنین زنان است حتی در شرایط تجاوز. او به عنوان یکی از اعضای مجلس نمایندگان به طور مکرر برای قانون منع مباحثه در رابطه با سقط جنین رای داده است که طبق این قانون سازمان‌های غیرانتقاعی دریافت‌کننده کمک‌های امریکا حق صحبت، اطلاع‌رسانی و خدمات‌رسانی درباره سقط جنین را ندارند و از قانون «تشخص فردی» حمایت کرده است که سعی در ممنوع کردن بیشتر اشکال سقط جنین و حتی ممنوعیت پیشگیری از بارداری دارد. او در خاورمیانه حامی کشورهایی نظیر عربستان سعودی است که یکی از سخت‌گیرترین رژیم‌های اعمال تبعیض جنسیتی در جهان است که شامل مواردی مثل قیومیت مرد بر زن می‌شود که زن را از زمان تولد تا مرگ تبدیل به بخشی از دارایی‌های قانونی مرد می‌کند. در ماه آوریل، پومپئو اصلاحات اخیر در پادشاهی سعودی توسط محمد بن سلمان را الهام‌بخش توصیف کرد و گفت این قانون به قدرتمند شدن زنان می‌انجامد در حالی که بن سلمان همچنان قانون قیومیت را دست‌نخورده باقی گذاشته است.
از زمانی که وزارت خارجه امریکا در توئیتر به موضوع زنان ایرانی پرداخت، بیشتر دنبال‌کنندگان و کامنت‌گذاران مردان و کاربران ناشناسی هستند که اغلب با هشتگ #iranregimechange از تغییر رژیم در ایران حمایت می‌کنند. گروه‌های حقوق زنان در تهران نگران این هستند که چنین ائتلاف‌هایی تندروهای داخل ایران را برای سرکوب بیشتر سازمان‌ها و معترضان ترغیب کند. سوسن طهماسبی یکی از فعالان برجسته و باسابقه جنبش زنان معتقد است: «فعالان داخل ایران نگران هستند که این حرکت مستقل دختران انقلاب به گروه‌های اپوزیسیون خارج نسبت داده شود و در نتیجه تحت فشار امنیتی قرار بگیرند و بازداشت شوند.» چند فعال دیگر جنبش زنان نیز ابراز نگرانی کردند که دستاوردهای نسبی که در ماه‌های اخیر بدست آمده است به خطر بیافتد اگر برداشت حکومت ایران این باشد که دولت ترامپ از تنش‌های طبیعی به‌ویژه بر سر مسائل جنسیتی بهره‌برداری می‌کند. علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران(International Crisis Group )معتقد است، تلاش برای به خدمت گرفتن نارضایتی زنان ایرانی برای پیشبرد [پروژه] تغییر رژیم روش مطمئنی برای تضعیف حرکت آنهاست. هرچه دولت ترامپ سعی کند که اختلافات و شکاف‌های داخلی ایران را عمیق‌تر کند، بیشتر محتمل است که نخبگان سیاسی به منظور سرکوب داخلی به هم نزدیک شوند.»
مسئولان دولت ترامپ به عنوان بخشی از حمایت‌شان از تغییر رژیم، به طور منظم با چهره‌های ایرانی اپوزیسیون در امریکا دیدار می‌کنند که برخی در ایران ناشناس و یا منفور هستند. برخی از این چهره‌ها مخالفان گریخته از ایران در اوایل سال‌های ۲۰۰۰ هستند که در برنامه‌های فاکس‌نیوز در کنار جان بولتون مشاور امنیت ملی فعلی ظاهر می‌شوند و مدعی هستند که ایرانی‌ها عاشق ترامپ هستند آن هم ترامپی که قانون منع مسافرتش بطور رسمی مانع از ورود ایرانی‌ها به ایالات متحده امریکا شده است. دولت ترامپ هم اکنون مشغول پرورش مجموعه‌ای از گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی است که غالبا خودشان را با نماد هنری دختران خیابان انقلاب –طرح گرافیکی که نشان‌دهنده اعتراض ویدا موحد با روسری بر سر چوب است- معرفی می‌کنند. فعالان خارج از ایران که قصد فشار بر ایران را دارند با خواسته‌های زنان در هم‌آمیخته شده‌اند، آن هم زنانی که قصد اصلاحاتی مسالمت‌جویانه را دارند و این زنان هستند که احتمالا باید عواقب آن را متحمل شوند. طهماسبی می‌گوید: «وقتی علیه حجاب موضع می‌گیری تا علیه رژیم بایستی، این موضع‌گیری دیگر فقط مسئله زنان نیست و تبدیل به مسئله براندازی رژیم می‌شود.»
منبع: نیویورکر، نویسنده: آزاده معاونی
