شماره ۲۵۶-۲۵۵ / ۳۰ آوریل ۲۰۲۰ برابر با ۱۰ اردیبهشت/ ثور ۱۳۹۹
ویژه نامه زنان و جهان کرونازده
بنیاد آرمان‌شهر یک نهاد مستقل و غیرانتفاعی شهروندی است که به هیچ دسته اقتصادی، سیاسی، مذهبی، قومی، و هیچ دولتی وابستگی ندارد. آرمان این نهاد ایجاد بستر‌های مناسب برای تامین خواست‌های اجتماعی برای دموکراسی، حقوق بشر، عدالت و قانون مداری است و نیز دست زدن به ابتکارات فرهنگی و نشر کتاب در خدمت به شکل گیری آگاهی جمعی شهروندان. بنیادآرمان شهر در راستای تبادل اندیشه و گفتگو در قلب آسیا با هدف ایجاد همبستگی، پیشرفت و صلح، میکوشد. بنیاد آرمان شهر عضو فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر (FIDH) است.
همه گیری ویروس کرونا (کووید ۱۹)، از چین، ایتالیا و امریکا گرفته تا عراق و سودان و … تأثیر چندین دهه عدم سرمایه گذاری در زیرساخت های عمومی را به نفع هزینه های نظامی به طور آشکاری نشان می دهد. این امر در فقدان و کمبود کارمندان آموزش دیده مراقبت های بهداشتی، تجهیزات و امکانات بهداشتی قابل مشاهده است. اما اثرات اقتصادی و به تبع آن تاثیرات سیاسی شیوع این بیماری، در سطح جهان بسیار عمیق‌تر است. تبعات این همه گیری به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، در حال جنگ و درگیری با نیروهای ترورریسی و مسلح مخالف مانند افغانستان، یمن و … ابعاد گسترده تری دارد. در این میان، گروه ها و اقشار آسیب پذیر مانند زنان و کودکان، افراد توانخواه و … در معرض بیشترین آسیب ها قرار دارند.
در این شماره از هفت روزنامه زنان، کوشیده ایم با مرور مطبوعات فارسی زبان، ابعاد مختلف تاثیرگذاری کرونا ویروس، در جهان امروز را در حوزه های مختلف حقوق بشر، سیاست، اقتصاد، جنسیت، طبقه، نابرابری، فرهنگ و جامعه و اندیشه، با نگاهی ویژه به مساله زنان در هر حوزه، گرداوری کنیم.
حقوق بشر
هشدار سازمان ملل درباره افزایش خشونت خانگی علیه زنان
بی بی سی- آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در پیامی ویدیویی نسبت به افزایش مهلک خشونت علیه زنان در جریان قرنطینه خانگی و تعطیلی‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا هشدار داده است. او در پیام خود گفت که به دنبال تعطیلی‌های ناشی از ویروس کووید-۱۹، بسیاری از زنان در خانه‌شان که قرار است امن‌ترین محل برایشان باشد، با خشونت مواجه‌اند.
بیماری، جنسیت و خشونت خانگی در تجربه کرونا
قرنطینه و بالا رفتن آمار کودک و همسر آزاری در ایران
شیوع کرونا: افزایش قابل توجه خشونت خانگی در هند
خشونت خانگی در دوران قرنطینه؛ به عنوان یک شاهد `خشونت خانگی چه باید کرد؟
کرونا، زن‌کُشی و ۸ مارس در فرانسه
هشدار سازمان ملل: هر ۶ ماه قرنطینه می‌تواند به۷ میلیون بارداری ناخواسته منجر شود
رادیو زمانه- سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه ۲۸ آوریل/۹ اردیبهشت با انتشار یافته‌های یک پژوهش نسبت به تاثیرات شرایط قرنطینه بر زنان هشدار داد و اعلام کرد هرج و مرج ناشی از شیوع ویروس کرونای جدید به خطری برای سلامتی جنسی و تولیدمثلی زنان جهان بدل شده است. طبق اعلام سازمان ملل میلیون‌ها زن و دختر در جهان به خاطر تبعات ناشی از شیوع ویروس کرونای جدید و قرنطینه، در آستانه از دست دادن توان حفاظت از بدن و سلامتی‌شان هستند و اگر شرایط ناشی از شیوع کووید ۱۹ شش ماه دیگر ادامه پیدا کند، ۴۷ میلیون زن در ۱۱۴ کشور فقیر یا کم‌درآمد، دسترسی به روش‌های مدرن جلوگیری از بارداری و بیماری‌های جنسی را از دست خواهند داد. پژوهش سازمان ملل سازمان برآورد می‌کند شرایط ناشی از شیوع کرونا به افزایش ۷ میلیونی بارداری‌های ناخواسته و ۳۱ میلیون مورد خشونت جنسیتی منجر شود به صورتی که هر سه ماه قرنطینه، افزون بر ۱۵ میلیون مورد خشونت جنسیتی را به‌همراه خواهد داشت.
هشدار سازمان دیدبان حقوق بشر درباره آسیب‌پذیری زنان معلول افغان در برابر کرونا
بی بی سی- سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید زنان و دختران معلول در افغانستان بیشتر از دیگران در برابر ابتلا به ویروس کرونا آسیب‌پذیرند. این سازمان در تازه‌ترین گزارش خود همچنین گفته زنان و دخترانی که معلولیت دارند، با موانع جدی، تبعیض و آزار جنسی در هنگام دسترسی به خدمات آموزشی و بهلاشتی روبه‌رو می شوند.
ایران: زندانیان عقیدتی زن باید آزاد شوند؛ ویروس کرونا زندان‌ها را فراگرفته است
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر- فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و چند سازمان دیگر با انتشار بیانیه‌ی مشترک زیر از دولت‌ها، سازمان‌های غیر دولتی، روزنامه نگاران، سازمان ملل و دیگر سازمان‌های بین المللی خواستند تا برای آزادی زندانیان عقیدتی شناخته شده‌ی نام‌برده در فهرست زیر و نیز کلیه‌ی زندانیان سیاسی دیگر به منظور نجات جان آنها بر دولت‌مردان ایران فشار وارد آورند.
از مرخصی و عفو تا فرار و ابتلا: ماجرای زندانیان محکوم به کرونا
خطر تصویب قانون سقط جنین لهستان در گیرودار مبارزه با کرونا
رادیو زمانه- همه‌گیری کرونا حتی بر سقط جنین و قوانین آن تاثیرات منفی گذاشته و به سیاستمداران محافظه‌کار لهستان فرصتی داده تا در این شرایط از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و بکوشند لایحه‌ای را در این کشور تصویب کنند که محدودیت بیشتری بر قانون سقط جنین لهستان اضافه کند.
بحران کرونا؛ نگرانی مهاجران مبتلا به «اچ آی وی»
ویروس کرونا و دشواری‌های قرنطین برای مهاجران در روسیه
سازمان ملل متحد: همه مهاجران باید به خدمات صحی و رفاهی دسترسی داشته باشند
افغانستان: بحران سیاسی؛ ویروس کرونا و بازگشت توده ای مهاجران
کرونا و بومیان فراموش شده در بولیوی
طبقه، جنسیت و نابرابری
آرمان شهر- زنان، برابری و عدالت، از انتشارات آرمان شهر، مجموعه ای از ۵۰ مطلب تحقیقی و چندرسانه ای (فیلم و انیمیشن ،کتاب، گزارش تحقیقی و بیانیه) برای مدافعان حقوق زنان و کنشگران حقوق بشری در حوزه فمینیسم و حقوق زنان، عدالت انتقالی و خشونت جنسی و جنسیتی در جنگ، مشارکت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی است.
کنترل بیشتر حکومت‌ها بر بدن زنان، نتیجه غیرمنتظره بحران کرونا
بیدارزنی- محدود شدن دسترسی زنان به سقط جنین در خانه و عدم دسترسی آنها به لقاح مصنوعی در حقیقت بدین معناست که زنان کنترل کمتری نسبت به باروری خود پیدا کرده‌اند. حدود یک هفته پیش بود که «رحم داشتن» در انگلستان مورد توجه قرار گرفت. نخست، در تصمیمی ناگهانی زنان باردار در گروه افراد آسیب‌پذیر و در معرض خطر قرار داده شدند و دولت به آنها توصیه کرد در خانه‌های خود بمانند؛ اما چندی بعد تعدادی از این زنان (همانند زنان شاغل در بخش‌های درمانی) توسط کارفرمایان خود فراخوانده شدند تا همانند سایر گروه‌هایی که کمتر در معرض خطر هستند به سرکار خود بازگردند.
ویروس کرونا؛ فشاری مضاعف بر زنان
دویچه وله- محدودیت‌های اجتماعی که به دلیل شیوع ویروس کرونا اعمال شده‌اند فشار بر زنان را بیشتر کرده‌اند. نه تنها خشونت خانگی بلکه انتظار مردها از زنان نیز مشکل‌ساز است. به‌ویژه زنان آسیایی از این بابت رنج می‌برند.
زنان در خط مقدم مقابله با ویروس کرونا
ویروس کرونا چگونه به زنان در آسیا ضربه می‌زند؟
آیا می‌توان پس از کرونا، دنیای برابرتری ساخت؟
بی بی سی- پژوهش‌ها نشان می‌دهد در دوران همه گیری ویروس کرونا احتمال بی‌کار شدن زن‌ها و جوان‌ها که درآمدشان هم کمتر بوده است بیشتر است و ضربه‌ای هم که خود ویروس به رنگین‌پوستان زده است کاملا بی‌تناسب بوده است. اینکه نتیجه بالقوه این بحران فقیرتر شدن فقرا خواهد بود شاید ناراحت‌کننده باشد، اما عجیب نیست. اما بحران می‌توان فرصتی هم برای تغییر باشد. و بار اول هم نخواهد بود. در جهان بعد از کرونا، نابرابری‌ها باز هم بیشتر خواهد شد
کرونا وسیله است، نابرابری می‌کشد
میدان به نقل از گاردین- سیستم طبقاتی انگلستان در بدترین حالت، یک قاتل است. امید به زندگی مردان در فقیرترین محلات بریتانیا در مقایسه با کسانی که در ثروتمندترین مناطق آن زندگی می‌کنند، دارای شکافی با میانگین ۴/۹ سال است؛ این شکاف برای زنان به ۴/۷ می‌رسد. اگر با استفاده از خط متروی جوبیلی لندن از وست‌مینستر به سمت کنینگ‌تاون سفر کنید، هر توقّف نشانگرِ یک سال کاهش از میانگین طول عمر شهروندان محلی است. نرخ امید به زندگی برای زنان فقیر به‌طور معکوس است.
آیا واقعا ویروس کرونا تبعیض قائل نمی‌شود؟ (بخش اول)
آیا واقعا ویروس کرونا تبعیض قائل نمی‌شود؟(بخش دوم)
کرونا طبقه نمی‌شناسد؛ رسانه‌ها چطور؟
فاصله‌ی اجتماعی، حق ویژه‌ای است: این عقیده را باید کشت که این ویروس، قاتل فرصت برابر است
مصرف- مردم دوست دارند بگویند کروناویروس ملاحظه‌ی هیچ نژاد، طبقه یا کشوری را نمی‌کند و کووید ۱۹ بی‌خرد بوده و قادر است هرکسی را آلوده کند. به لحاظ نظری این درست است، اما در عمل و در دنیای واقعی، این ویروس مانند دیگران عمل می‌کند، مانند موشک گرمایاب، فریادزنان به‌سوی آسیب‌پذیرترین افراد جامعه می‌رود. این اتفاق می‌افتد نه به این دلیل که ترجیحش آن‌هاست، بلکه به این دلیل که آنها بیشتر در معرض خطر، شکننده‌تر و بیمارتر هستند. بخش آسیب‌پذیر هر جامعه‌ای از کشور به کشور متفاوت است اما در امریکا این آسیب‌پذیری دقیقاً با نژاد و فقر درگیر است.
سیاست
میدان- یووال نوح هراری می گوید: در شرایط بحرانیِ امروز، ما با دو تصمیم روبرو هستیم که هر کدام منحصراً و در جایِ خود بسیار مهم هستند. اولین تصمیم، انتخاب بین نظارتِ توتالیتر (totalitarian surveillance) و توانمندسازی شهروندی (Citizen Empowerment) است. دومین تصمیم، انتخاب بین انزوای ملی (Nationalist isolation) و یکپارچگی جهانی (global solidarity) است.
آیا کووید-۱۹ جهان را از نو خواهد ساخت؟
میدان- دنی رودریک، پژوهشگر اقتصاد سیاسی می نویسد: این بیماری همه‌گیر روندهای پیش از بحران را تغییر نخواهد داد. نئولیبرالیسم مرگ آرام خود را ادامه خواهد داد و خودکامه‌های پوپولیست اقتدارگراتر خواهند شد. جهانی‌شدن افراطی به‌عنوان دفاعی در برابر احیای فضای سیاسی دولت‌ملت‌ها باقی خواهد ماند. چین و آمریکا مقابله خود را ادامه خواهند داد. و جنگ داخل دولت‌ملت‌ها میان اولیگارش‌ها، پوپولیست‌های اقتدارگرا و انترناسیونالیست‌های لیبرال تشدید خواهد شد و در همان حال چپ خواهد کوشید طرحی نو دراندازد که اکثریت رأی‌دهنده‌ها را به خود جذب کند.
کرونا، مصونیت جمعی و نئولیبرالیسم
میدان- در حالی که اکثر کشورهای اروپایی در حال آماده‌سازی شرایطی برای منع رفت‌وآمد به‌منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا هستند، برخی از کشورها در حال انتخاب استراتژی متفاوتی می‌باشند: «مصونیت جمعی». آنها با انجام اقدامات لازم برای افزایش فاصله‌گذاری اجتماعی به جای انجام آزمایش یا تست از افراد بیشتر، می‌خواهند به‌طور عامدانه اجازه دهند ویروس در بین افرادی که در معرض خطر هستند گسترش یابد تا بخش اعظمی از مردم مصون شوند. این رویکرد نخستین بار توسط نخست‌وزیر بریتانیا، بوریس جانسون، که از اجرای اقدامات فاصله‌گذاری اجتماعی تا همین چند روز پیش امتناع می‌کرد پیشنهاد شد. با وجود آنکه بریتانیا رسماً از این استراتژی فاصله گرفته است، هلند و سوئد علیرغم انتقادهای شدید از سوی WHO (سازمان بهداشت جهانی) همچنان به این رویکرد ادامه می‌دهند.
ممکن است دموکراسی امریکایی در حال مرگ باشد؟
مصرف- پل رابین کروگمن اقتصاددان، مقاله‌نویس، نویسنده و روشنفکر اهل آمریکا است. او در سال ۲۰۰۸ میلادی به خاطر تلاش‌هایش در زمینه تجزیه و تحلیل چگونگی تأثیر مقیاس‌های اقتصادی بر الگوهای تجاری و مکان انجام فعالیت‌های اقتصادی مفتخر به دریافت جایزه نوبل اقتصاد گردید. کروگمن از سال ۲۰۰۰ برای نیویورک تایمز قلم می‌زند. او می نویسد: ترسناک‌ترین خبر هفته های گذشته، مسائل اقتصادی یا همه‌گیری بیماری نبود؛ بلکه انتخابات مضحک ویسکانسین بود که در آن دیوان عالی کشور در حالی که موظف بود علیرغم خطراتی برای سلامتی، رأی‌گیری حضوری انجام دهد، اما بسیاری از کسانی که درخواست برگه‌های رأی غیابی داشتند، هرگز آن را دریافت نکردند.
ویروس کرونا با اعتراض‌های سیاسی چه کرد؟
نقد اقتصاد سیاسی- همزمان با گسترش ویروس کرونا در جهان و تعطیلی رویدادها و کاهش بی‌سابقه‌ی ارتباطات، اعتراض‌های سیاسی هم فروکش کرد و سایه‌ی سنگین کرونا بر «خیابان»هایی که روزی در اختیار معترضان بود، حکم‌فرما شد. نیروهای امنیتی در فرانسه، با درگیری با معترضان و شلیک گاز اشک‌آور، مقاومت‌های اولیه و اعتراض‌ها به طرح محدودیت رفت‌وآمد و ممنوعیت تجمع توسط جلیقه‌زردها و مخالفان سیاست‌های ماکرون را شکستند. اعتراضات دامنه‌دار در عراق نیز با مداخله‌ی نیروهای نظامی و اعمال سفت‌وسخت سیاست‌های پیشگیرانه کنترل شد و منتقدان جدی دولت اعلام کردند به جهت جلوگیری از انتشار ویروس کرونا و کاهش خطرات ناشی از آن، علی‌الحساب به خانه‌های خود باز می‌گردیم. هنگ‌کنگ که صحنه‌ی درگیری‌ها بر سر لایحه‌ی استرداد مظنونین و چهار مطالبه‌ی دیگر بود، حالا هفته‌هاست که خبری از خیابان‌های شلوغ و راهپیمایی‌های معترضان نیست. در حقیقت، روند روبه‌گسترش اعتراض‌های سیاسی و نافرمانی مدنی که سال گذشته اوج گرفت، با انرژی تکان‌دهنده‌ای وارد سال ۲۰۲۰ شد، اما ویروس کرونا به‌عنوان مانعی جدی جلوی پیشروی‌اش را گرفت. انگار ویروس کرونا ناجی دولت‌ها بود تا حداقل به صورت موقت از دست اعتراضات دامنه‌دار و بعضاً خشونت‌بار مخالفان خود خلاص شوند.
کرونا: تشدید شکاف درونیِ دولت-ملت در ایران و مساله‌ی سوژگی
کارگاه دیالکتیک- از میان همه‌ی پرسش‌های خطیری که وضعیت بحرانیِ حاضر پیش روی ما قرار می‌دهد، این متن تلاشی‌ست برای نشان‌دادن سویه‌های ملموسی از خصلت‌های دولت(state) در ایران از منظر این موقعیت انضمامی. این انتخاب، صرفا برآمده از اهمیتی‌ست که برای مقوله‌ی سوژگی و ضرورت پرورشِ «سوژه‌ی جمعیِ تغییر» قایلم؛ و اینکه مقابله‌ی موثر با دولت در ایران، به‌مثابه‌ی پاسدار و ذی‌نفع بی‌واسطه‌ی نظم ستم‌گرانه‌ی مستقر، مستلزم شناختنِ ماهیت انضمامی و کارکردهای سیال آن است.
کووید-١٩ چگونه برروابط دیپلوماتیک اثرمی گذارد؟
لوموند دیپلماتیک- کووید-١٩ تنها مردم را دچار خطر نمی کند، دوره ای از عدم اطمینان در نظم بین المللی نیز به وجود می آورد، و درعین حال، نشانگر تغییراتی است که از آغاز قرن براین نظم اثر می گذارد. هنوز زمانی که روابط ملی و بین المللی به حالت عادی بازگردد دور به نظر می آید. تا آن زمان، شیوع کووید-١٩ موقعیت هایی برای قدرت ها یا نیروهای سیاسی پدید می آورد که می دانند چگونه از آنها استفاده کنند. این کار از آن رو برای آنها آسان خواهد بود که در دوره های عدم اطمینان ملی و بین المللی، مردم بیشتر از زمان های عادی گرایش به ایستادن پشت سر رهبران خود و پذیرفتن تصمیم های سیاسی آنها دارند. تصمیم هایی که در وضعیت عادی با اکراه پذیرفته شده یا رد می شود، یا از آنها برای برهم زدن نظم کارها استفاده می گردد.
اسرائیل، کمک ویروس کرونا به نتانیاهو
اقتصاد
مجله هفته- در حالی که قرنطینه به مثابه یگانه راه حل برای بحران جهانی بهداشت همگانی به مردم عرضه شده، ولی از سوی دیگر پی آمدهای اقتصادی و اجتماعی ویرانگر آن را ندیده گرفته شده است. حققیت ناگفته این است که کروناویروس جدید بهانه ای به دست قدرتهای مالی و سیاستمداران بزهکار داده تا همۀ جهان را به ورطۀ بی کاری حجیم، ورشکستگی و فقر وخیم بکشانند.
نرمالیزه‌کردن بحران کرونا و چالش چپ
کارگاه دیالکتیک- در هفته‌های اخیر بسیاری از کارشناسان و سازمان‌های بهداشتی در سطح جهانی و داخلی هشدار داده‌اند که بازگشایی زودهنگام فعالیت‌های اقتصادی و تعجیل در عادی‌سازیِ روال زندگی اجتماعی می‌تواند تلاش‌های انجام‌شده برای مهار نسبیِ همه‌گیریِ کرونا را نقش بر آب کند و موج دومِ سهمگین‌تری از پاندمیِ کرونا را به‌بار بیاورد. در همین راستا، آنها ازجمله با ارجاع به نحوه‌ی پیشروی «آنفلوانزای اسپانیایی»، نسبت به عواقب بسیار وخیم‌تر موج دوم کرونا هشدار داده‌اند. در این بین، اکثر دولت‌ها با منطق عام خویش که همانا برتری بی‌چون‌وچرایِ ساحت اقتصادی بر حیات اجتماعی است، با سرسختیِ آشکاری روند احیایِ «حیات اقتصادی» (business as usual) را در پیش گرفته‌اند.
افغانستان چرا مبارزه‌ی همزمان با فساد و کروناویروس مهم است؟
روزنامه هشت صبح- چنان‌که وزارت صحت عامه اعلام کرد، ویروس کووید-۱۹ می‌تواند جان بیش از ۱۰۰ هزار نفر را در کشور بگیرد و خطر ابتلای ۸۰ فی‌صد افغان‌ها به این ویروس وجود دارد. بانک جهانی ۱۰۰ میلیون دالر را برای جلوگیری از انتشار این ویروس همه‌گیر در افغانستان اختصاص داده است. این کمک‌ها به صورت فوری در اختیار حکومت افغانستان قرار می‌گیرد تا دولت قادر به پاسخ فوری به این ویروس باشد. در بیانیه‌ی بانک جهانی آمده است که این پول «برای حمایت مبتلایان به این ویروس، محلات در معرض خطر، کارکنان، وسایل طبی، نیاز‌های عاجل، وسایل آزمایشی و تسهیلات صحی کشوری» اختصاص داده شده است. به دنبال این، وزارت مالیه ۸۷ میلیارد افغانی را برای جلوگیری از انتشار این ویروس اختصاص داد که از آن به طور اوسط به صورت احتیاطی ۷۰ میلیون افغانی به هر ولایت پرداخته خواهد شد.
کرونا و شیوع موازی فقر در میان زنان «سرپرست خانوار»
رادیو زمانه- دولت جمهوری اسلامی اعلام کرد برای پرداخت «وام کرونا»، به «اقشار خاص» از جمله «زنان سرپرست خانوار» مبلغی بیشتر از یک میلیون تومان اختصاص داده است. گزارش‌های میدانی اما نشان می‌دهد در شرایطی که بسیاری از زنان از جمله زنان سرپرست خانوار خانه‌نشین شده و در معرض بیکاری دائم و فقر قرار دارند، به‌دلیل محدود بودن به مشاغلی از جمله مشاغل خانگی، دست فروشی و کارگری، حمایت‌های متمرکز دولت بر گروه‌های شغلی بزرگتر را دریافت نمی‌کنند.
زنان؛ آسیب‌دیدگان اصلی کرونا در حوزه‌ی صنایع‌دستی
چشم‌انداز تاریک بازار کار برای زنان در ایران پس از کرونا
محیط زیست
ویروس کرونا چه تاثیری بر تغییرات اقلیمی دارد؟
آسو- ویروس کرونا به طرز چشمگیری فعالیت‌های اقتصادی را متوقف کرده و باعث کاهش شدید استفاده از سوخت‌های فسیلی شده است. در چین، تمهیدات برای جلوگیری از شیوع ویروس، تنها در ماه فوریه سبب حدود ۲۵ درصد کاهش در انتشار گازهای کربنی شده است. مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک تخمین می‌زند این مقدار معادل ۲۰۰ میلیون تن گاز دی‌اکسید‌کربن یعنی بیش از نیمی از انتشار سالیانه‌ی گازهای کربنی در بریتانیاست. به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت پاسخ به این بیماری عالم‌گیر تأثیر مثبتی بر انتشار گازهای کربنی داشته است. اما در بلند‌مدت آیا ویروس به نفع شرایط اقلیمی است یا به ضرر آن؟
پساکرونا؛ آشتی انسان با محیط زیست یا انتقام از آن
فرهنگ و جامعه
گوشت و پوست، تابلوی تجربه‌های فردی زنان هنرمند
بی بی سی- مارینا آبراموویچ، هنرمند صرب‌‌تباری که خود را مادر پرفورمنس آرت می‌داند، معقتد است “هنر باید دردآور باشد”. او برای نشان‌دادن درجه‌ی دردناکی هنر، در نمایش اجرامحوری (پرفورمنس) با تیغ ریش‌تراشی روی شکم خود ستاره‌ی سرخ نُماد کمونیسم را حک می‌کند و با آن که خون از جای جای زخم‌ها روان می‌شود، خم به ابرو نمی‌آورد.
برای آبراموویچ که بدن خود را به سوژه و رسانه‌ی اصلی هنرش تبدیل کرده، نمایش دردهای جسمانی بازتابی از تجربه‌های خشونت‌باری است که او در دوران کودکی و جوانی مجبور به تحمل آنها بوده است.
عالمی دیگر بباید ساخت و ز نو آدمی: نگاهی به عملکرد تشکل‌های مردم‌نهاد در مهار بحران کرونا
اخراج پرستاران بیمارستان‌های خصوصی در اوج کرونا
شبکه‌های محلی؛ درمان زخم‌های کرونا بر جامعه
آیا درباره میزان حضور بچه‌ها در رسانه‌های دیجیتال در دوران کرونا احساس بدی دارید؟
اندیشه و پژوهش
گفتگو با نانسی فریزر: حیات ما در گرو مراقبت از یکدیگر است
میدان- در سال ۲۰۱۶، درست چند ماه قبل از انتخاب دونالد ترامپ، نانسی فریزر استدلال کرد که کشور با یک «بحران مراقبت» روبه‌روست. کار مراقبتی که فریزر در معنای موسع‌اش آن‌را «بازتولید اجتماعی» تعریف می‌کرد، هر چیزی را شامل می‌شد؛ از پرورش فرزندان و مراقبت از دوستان و خانواده تا حفظ پیوندهای اجتماعی که اجتماعات را گردهم می‌آورد. او قاطعانه می‌گفت سیستم سرمایه‌داری از ارزش چنین کارهایی کاسته، هزینه بسیار اندکی بابت آن صرف کرده و چنان بی‌قدر و منزلتش کرده که متعاقبا رسیدگی به آن‌را بیش از پیش دشوار کرده است؛ به‌رغم این حقیقت که زندگی ما هر لحظه در گرو چنین مراقبت‌هایی‌ست.
نوام چامسکی: نمی‌توانیم اجازه دهیم کووید ۱۹ ما را به سمت اقتدارگرایی سوق دهد
مصرف- در حالی که همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ نظم اقتصادی و سیاسی جهان را روی سر خود می‌چرخاند، دو آینده‌ی کاملاً متفاوت ممکن‌الوقوع است. در یک سر طیف، جوامعی که با ویروس روبرو هستند و ممکن است به سمت اقتدارگرایی[۱] سقوط کنند. اما در سوی دیگر طیف می‌توانیم از این فاجعه‌ی بزرگ درس بگیریم -با یورش نئولیبرال به یکی دیگر از بازارهای عظیم و ورشکسته اضافه شد و اکنون ترامپ در حال تخریب این کره است.
بحران کنونی، دلیل محکمی برای حفظ بهداشت جهانی و تجدیدنظر در مشکلات عمیق‌تر جوامع به ما می‌دهد. این که کدام پیامد پیروز شود به برانگیخته شدن قدرت افکار عمومی بستگی دارد، همانطور که در مثال‌های زیر توضیح خواهم داد این حقیقت از کتابم با عنوان «اینترناسیونالیسم یا انقراض» اقتباس شده است.
کرونا، حقوق بشر و نظام بازار آزاد
رادیو زمانه- دست‌کم از دو رویکرد متفاوت می‌توان به رابطه میان «حقوق بشر» و «شیوع ویروس کرونا» پرداخت. از یک طرف، می‌شود با ارائه مجموعه‌ای از دلایل و شواهد عینی، نشان داد که شیوع ویروس کرونا در مجموع «تهدیدی کاملا جدی برای حقوق بشر» آن هم در سطح جهانی است. از طرفی دیگر، ما می‌توانیم مجموعه «حقوق بشر» را به مثابه «تدابیری حمایتی» برای در امان ماندن یا کاهش پیامدهای یک بیماری همه‌گیر معرفی کنیم. این یادداشت سعی می‌کندد تا به طور گذرا به هر دوی این جنبه‌ها بپردازد.
اسلاوی ژیژک و راهنمایِ قرنطینه در زمانه‌ی کرونا
میدان- ژیژک نوشتنِ مطلب پیرامونِ کرونا را ادامه می‌دهد؛ اینبار بر وجوه روان‌کاوانه و شخصی‌تر پیامدهای زیستِ کرونایی و وضعیتِ قرنطینه تمرکز می‌کند. او جوکِ همیشگیِ خود درباره‌ی قهوه‌ی بدونِ خامه و نفیِ هگلی را نقل می‌کند. نکته‌ی قابل توجه در مورد وضعیتِ کرونایی این است که ما را با جنبه‌ی سرد و سختِ خودِ مفهومِ «نفی» مواجه می‌کند؛ آزادیِ ما در خروج از خانه‌ها و مثلا پرسه زدن در شهرِ مدرن همواره بدین بهانه محدود می‌شد که اتلافِ وقت بدین ترتیب به‌صرفه! نیست و بهتر است وقت خود را در جوار خانواده، محلِ کار یا اداره بگذرانیم.
زیستسیاست در ایام کرونا ویروس
نقد جامعه شناختی- جاشوئا کلووِر اخیراً در وب‌نوشتی به‌درستی به ظهور مجموعه‌ای جدید از «انواع قرنطینه» اشاره می‌کند. تعجبی ندارد که یکی از این انواع قرنطینه بر انگاره زیست سیاستِ میشل فوکو متمرکز است و این پرسش را طرح می‌کند که آیا زیست سیاست همچنان برای توصیف وضعیتی که در آن قرار داریم و تجربه‌اش می‌کنیم مناسب است یا نه. همچنین تعجبی ندارد که تمام آثاری که از انگاره زیست سیاست برای مواجهه با پاندمی ویروس کرونا استفاده کرده‌اند در عمل از همان مجموعه ایده‌های نسبتاً مبهم و تکراری بهره گرفته‌اند، حال آنکه سایر بصیرت‌های فوکویی (که بی‌شک جالب‌ترند) مغفول مانده است. بنابراین به دو بصیرت از این بصیرت‌ها اشاره می‌کنم و با برخی ملاحظات روش‌شناختی نتیجه‌گیری می‌کنم که مراد از «پاسخ» به «بحران» کنونی چیست.
جنگ جهانی سوم بدون جنگ؛ سلامت انسان و عفونت جهان
روزنامه شرق- شاپور اعتماد، نویسنده و مترجم و عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، این تصور را که با بحران کرونا فاتحه سرمایه‌داری خوانده می‌شود دور از واقع می‌داند و از نظرش بعید است این بحران همه را سر عقل بیاورد و منجر به گسترش یک دید اجتماعی‌گرا و سوسیالیستی شود.
کارگاه دیالکتیک- آیا می‌توان انتظار داشت که بحران اقتصادی و بحران سلامت کنونی که رد پای جدی بحران اکولوژیک را بر خود دارد بتواند جهان غرب و در وهله‌ی بعدی همه‌ی جهان را به سوی یک «نیودیل سبز» (آن‌طور که درباره‌اش بحث شده) ببرد؛ یا این که این تصور بس خوش‌بینانه است و با توجه به رشد «ناسیونالیسم»، موسولینی و هیتلر جدیدی در گوشه و کنار جهان در انتظار سر برآوردن‌اند تا «نظم» را با شیوه‌های فاشیستی به وضعیت در آستانه‌ی فروپاشی بازگردانند یا شاید هم بدیل‌های دیگری در افق انتظار می‌کشند تا جامه‌ی تحقق به خود بپوشانند؟
آرمان‌شهر
کتابخانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر، صفحه‌ای ازکتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتابخانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است. کوشش ما بر این است که تمام عهدنامه‌ها و اسناد حقوق بشری به زبان فارسی را در یک کتابخانه مجهز گرد آوریم. در این بخش می‌توانید از اسناد بین‌المللی و ملی، مقالات، گزارش‌ها، اعلامیه‌ها و گزارش‌های چندرسانه‌ای بهره‌مند شوید.
منابع این شماره: بی بی سی، رادیو زمانه، دیده بان آزار، میدان، مصرف، لوموند دیپلماتیک، دویچه وله، بیدارزنی، کارگاه دیالکتیک، نقد اقتصاد سیاسی، نقد جامعه شناختی، روزنامه شرق، روزنامه هشت صبح، بازخورد، پل هایی برای زنان، اسو، مجله هفته، اخبار روز، دیده بان آزار، مهاجرنیوز، فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر و رادیو بین المللی فرانسه.
