عکس از مژگان صیادی، منبع: موسسه فرهنگی اکو
زنان
نظرات: روز جهانی زن و جایگاه زنان در جامعه تاجیکستان
۷ مارس، بی بی سی «زنان تاجیک در جامعه با مشکلات فراوانی رو به رو هستند». عده‌ای از زنان تاجیک می‌گویند که روز جهانی زنان و یا روز مادران را یک عید ساخته و مصنوعی برای مردم تاجیک می‌دانند و می‌گویند که تجلیل آن تنها در شهرهای مرکزی مشاهده می شود. اما برخی دیگر از زنان این روزرا برای بالا بردن جایگاه زن تاجیک در جامعه و همبستگی زنان و دختران با زنان جهان مهم می دانند. از سوی دیگر عده‌ای از زنان می‌گویند که در شرایط فعلی که زنان در تاجیکستان درگیر مشکلات فراوان اجتماعی هستند این روز برای اغلب زنان چون روزهای معمولی با فعالیت‌هایی در منزل و یا مزارع کشاورزی می گذرد. زنان سرشناس تاجیک فیض النسا واحداوا، گل جهان باباصادق اوا، عدالت میرزا، سعادت عزیز نظرات خودرا در مورد این عید بیان کرده اند.
مغفرت خدیراوا با شرایط زنان زندانی آشنا شد
۷ مارس، آسیا پلوس رئیس کمیته امور زنان و خانواده حکومت جمهوری تاجیکستان مغفرت خدیراوا در عرفه عید زنان از زندان شهر نارک بازدید نمود و زنان و دختران زندانی را با فرارسی عید مادران تبریک کرد. به گزارش آسیا پلوس خانم خدیر اوا با شرایط زنان و دختران زندانی آشنا شده و به آنها ماشین‌های خیاطی و هدایایی به فرزندانشان اهدا نمود. هدف از برگزاری این جلسه آشنایی با زندگی زنان زندانی و مساعدت برای بازگشت آنها به زندگی معمولی می باشد.
قصه تلخ زن مهاجر تاجیک در روسیه
۶ مارس، آسیا پلوس مقاله خانم گایسینا در مورد زندگی تلخ زن مهاجر تاجیک در روسیه. ۱۵ سال پیش، پس از گرفتن طلاق از شوهرش موجوده با چهار فرزند بدون هیچ کمکی در خیابان ماند و مجبور به هجرت به روسیه شد. موجوده می گوید گاهی اوقات در روسیه در خیابان‌ها و ایستگاه های راه آهن و اتوبوس شب را روز می‌کرد و برای تأمین ماهیتاج زندگی دست به همه کار زده است. با وجود این همه سختی‌ها موجوده در روسیه امید به زندگی بهتری داشت و به همین دلیل قصد بازگشت به وطن را ندارد.
آینهال بابانظراوا سزاوار جایزه «زن شجاع» شد
۵ مارس، رادیو آزادی یکی از ۱۰ جایزه «زن شجاع» وزارت امور خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۴ به حقوقدان سرشناس تاجیک، خانم آینهال بابانظراوا اهدا شده است. حامی حقوق انسان و نامزد ناکام انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان خانم بابانظراوا نخستین زن تاجیک است که با کارنامه اش سزاوار جایزه بین‌المللی «زن شجاع» شده است. این جایزه سالانه به زنانی از اقصی نقاط جهان تقدیم می شود که دارای استعداد مدیریت، جسارت و اراده فداکاری بوده بخصوص جهت بالا بردن نقش زن در جامعه تلاش کرده اند. مراسم اهدا جایزه روز ۴ مارس در ساختمان وزارت امور خارجه آمریکا در واشنگتون برگزار شده است. جایزه «زن شجاع» در سال ۲۰۰۷ توسط وزارت امور خارجه آمریکا تاسیس شده و همه ساله به کسانی تقدیم می‌شود که برای صلح، عدالت، حقوق بشر و حمایت از حقوق زنان تلاش می کنند. طبق برنامه خانم بابانظراوا می بایست به همراه ۹ برنده دیگر جایزه از چندین شهر آمریکا بازدید به عمل می آورد.
رحمان زنان را با روز مادر تبریک کرد
۷ مارس، آسیا پلوس رئیس جمهور تاجیکستان امامعلی رحمان زنان کشوررا به مناسبت فرا رسیدن روز مادر تبریک گفت. به گزارش خدمات مطبوعات ریاست جمهوری در این پیام تأکید می‌شود که اصل و جوهر روز مادر را مَحبت و صمیمت، پاکی و صداقت و احترام بی اندازه نسبت به زن و مادر تشکیل می دهد. از جمله وی گفته است: «مهر و مَحبت بی اندازه مادران است که سالانه این جشن با شکوه تجلیل گردیده، ما فرزندان را وادار می‌سازد که به قدر و منزلت و بزرگی و فروتنی مادران و بانوان ارج گزاری کنیم و دین فرزندی خودرا در نزدشان به جا آوریم. از آنها همچون موجود مقدس و عزیز مراقبت کنیم و همیشه دوست دار و دلبردارشان باشیم».
اعلام «هفته ی مادران» در استان ختلان
۶ مارس، بی بی سی اعلام «هفته مادران» در حالی است که بسیاری از زنان و دختران در استان ختلان با مشکلات فراوان اجتماعی رو به رو هستند. اداره کار به زنان استان ختلان می‌گوید که هدف از این اقدام بالا بردن جایگاه زن در جامعه و حمایت از زنان سابقه دار و بازنشسته است. مامورین حکومت های محلی موظف شده‌اند که در طول یک هفته با وضع زندگی خانواده‌های این زنان آشنا بشوند و همزمان هدیه هایی به افتخار روز مادران و زنان اهدا کنند. بر اساس گزارش رسمی تعداد زنان و دختران در این استان بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار بوده از این آمار ده‌ها زن پس از سال‌های طولانی فعالیت در مؤسسات دولتی از جمله در بخش‌های معارف و کشاورزی بازنشسته شدند. اغلب کارشناسان می‌گویند توجه به وضع زنان در یک روز از سال نمی‌تواند مشکلات اجتماعی زنان و دختران را در تاجیکستان رفع کند.
سیاست
بازداشت یکی از سه وکیل مدافع زید سعیداف به اتهام تقلب
۷ مارس، آسیا پلوس آژانس مبارزه با فساد تاجیکستان فخرالدین ذاکراف، یکی از سه وکیل مدافع زید سعیداف، تاجر زندانی را، به اتهام «تقلب» بازداشت کرده است. شهرت قدرت اف، وکیل مدافع دیگر آقای سعیداف، روز جمعه ۷ مارس گفت که قبل از ظهر پنج‌شنبه ۶ مارس کارمندان این آژانس آقای ذاکراف را برای دادن شهادت دعوت کرده و سپس او را بازداشت کرده‌اند. آقای قدرت اف گفت که کارمندان آژانس مبارزه با فساد تاجیکستان علیه فخرالدین ذاکراف بر اساس ماده ۲۷۴ قانون کیفری تاجیکستان به اتهام «تقلب» پرونده جنایی باز کرده و بازرسی این پرونده را بازرسان پرونده زید سعیداف به عهده دارند.
جامعه
«من سلفی، من تحریری، من …» تاجیک بودن یعنی چه؟
۱۴ فوریه، رادیو آزادی چهره‌هایی در پایتخت تاجیکستان دیده می شوند که بیانگر گرایش و اعتقادات فکری و دینی آنهاست. در اصل تاجیکستان روز به روز با گروه‌های عقیدتی و فکری مختلفی قسمت می‌شود که در ضمن ارزش‌های تاجیکی از جمله زبان، مذهب و استقلال سیاسی و ملی ندارند و همیت ملی خودرا از دست داده اند. چنین گروه‌هایی بخصوص در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی مرزها را می شکنند و بی رحمانه با همدیگر درگیر می شوند. نخستین پدیده‌های ملت سازی در تاجیکستان هنوز در زمان بازسازی حکومت گرباچف بخصوص قبول قانون زبان تاجیکی در سال ۱۹۸۹ و گذرش به زبان ملی از سال ۱۹۹۰ آغاز شد. اما تاجیکستان پس از فروپاشی شوروی درگیر جنگ داخلی شد تا جایی که نیروهای ملی و آزادی خواه و اسلامی سرکوب شدند. در این میان ارزش‌هایی که از زمان شوروی مانده تا حدودی برقرار شدند. کارشناسان تأکید می‌کنند که گروه‌های تندرو با گرایش های مذهبی، دینی و پایبندی به ارزش‌های بیگانه از پشتیبانی مالی ویژه خارجی برخوردارند و صرف این بودجه ها، ملیت و مذهب و دین آنها را به زودی تغییر می دهد.
تاسیس « تلویزیون مردمی» در مسکو
۱ مارس، آزادگان گروهی از جوانان تاجیک در روسیه شبکه‌ای را با نام «تلویزیون مردمی تاجیکستان» تاسیس کرده اند. عزت امان، رئیس اتحاد جوانان تاجیک در مسکو، گفت این تلویزیون فرهنگی و آموزشی بوده، از زندگی مهاجران نیز گزارش هایی پخش خواهد کرد. این رسانه، فعلاً با سرمایه خود چند دستگاه فیلم برداری خریداری نموده و حال مشغول آماده کردن استودیوهای تلویزیون هستند و نخستین برنامه‌های آموزشی آن در یوتوب نیز بارگذاری شده‌است. عزت امان می‌گوید: «جوانان می‌خواهند، تلویزیون مردمی تاجیکستان یک شبکه واقعاً مردمی باشد. نه مثل تلویزیون‌های تاجیکستان،که فقط از تعریف و توصیف یک نفر و یا خانواده یک نفر عبارت است.» رئیس اتحاد جوانان تاجیک در روسیه می‌گوید، به دلیل این که شبکه جدید متعلق به سازمان جوانان است، مسائل مربوط به جوانان نیز مطرح خواهد شد. در طول یک سال اخیر این دومین تلویزیون تاجیکیستان است که در روسیه راه اندازی شده است.
روابط بین الملل
آسیای مرکزی؛ در محور رقابت های ژئوپلیتیکی
۵ مارس، رور.رو آسیای مرکزی در رقابت میان غرب و روسیه، به دلیل موقعیت مهم خود به منطقه ای ژئوپلیتیکی تبدیل می شود. به گزارش سایت صدای روسیه، اخیرا مقامات آمریکایی با سفر به تاجیکستان و قرقیزستان تلاش کردند تا دوشنبه را به همکاری با واشنگتن تشویق و بیشکک را نیز برای باقی ماندن نظامیان خود در پایگاه هوایی «ماناس» متقاعد کنند. از سوی دیگر، روسیه نیز برای تقویت پایگاه های نظامی خود در تاجیکستان و قرقیزستان، به تجهیز این مراکز با تسلیحات و ادوات پیشرفته جنگی اقدام کرده است. در همین حال سرگئی سریاگیچ اف- کارشناس مسائل سیاسی در روسیه می گوید که به دلیل خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از افغانستان در سال جاری، مسکو تصمیم گرفته است تا به تاجیکستان و قرقیزستان کمک نظامی برساند. این کمک در قالب آموزش نظامیان، ارسال تسلیحات و تجهیزات پیشرفته و به ویژه دستگاه های راداری و تقویت همکاریهای اقتصادی خواهد بود؛ چرا که روسیه مصمم است در هر شرایطی از نفوذ آمریکا در کشورهای متحد خود درآسیای مرکزی جلوگیری کند.
فاجعه ملت؛ عوامل ازبک شدن تاجیکان ازبکستان در چیست؟
۴ مارس، آزادگان در سال ۱۹۲۴ با دسیسه پانترکست ها و سیاست تاجیک ستیزی دولت امپراطوری روسیه مرزبندی ناعادلانه ای صورت گرفته، در تعیین سرنوشت سیاسی ملت نقش منفی ایفا کرد. در سال ۱۹۲۶ این دو اشغالگران سابق سرزمین خراسان شمالی،در قبال حقّ تاجیکان باز یک جنایت مهمی انجام دادند: در این سال ۷۰ درصد اهالی یکی از مرکز‌های قدیمی فرهنگی تاجیکان – سمرقند و بخارا و چند نواحی دیگر تاجیک نشین را در اسناد ازبک نوشتند. ازبک نوشتن تاجیکان در اسناد در سال‌های بعد نیز ادامه داشت. حالا تقریبا ۹۰ درصد مردم سمرقند، بخارا و دیگر نواحی در اسناد و شناسنامه‌ها ازبک ثبت شده‌اند. تا آخر سال‌های سی قرن بیستم معارف و دبیرستان‌ها نیز به زبان فارسی تاجیکی خیلی کم بودند. با کوشش فداکارانه بعضی ملت دوستان تاجیک که در آن سال‌ها در مقامات حکومت تاجیکستان بودند (مثل عبدالقادر محی الدین‌اف، عبدالرحیم حاج بایف، شیرین‌شاه شاه‌تیمور، چنار امام اف) به تعداد مدارس تاجیکی در ازبکستان افزوده شد. تا آخر سال‌های چهلم تخمیناً ۸۵ درصد تاجیکان ازبکستان به زبان مادری در دبیرستان‌ها تحصیل می‌کردند.
سفر وزیر امور خارجه تاجیکستان به روسیه
۷ مارس، خاور وزیر امور خارجه تاجیکستان برای تبادل نظر و گسترش روابط دو جانبه و بررسی امنیت منطقه به روسیه سفر کرد. به گزارش سفارت فدراسیون روسیه در دوشنبه سفر «سراج الدین اصل‌اف» وزیر امور خارجه این کشور به دعوت «سرگئی لاوروف» همتای روس او انجام گرفته است. بر اساس این اطلاعیه، در سفر دو روزه وزیر امور خارجه تاجیکستان، طرفین در مورد روابط دو جانبه، اوضاع امنیتی و تحولات اخیر در محدوده جامعه کشورهای مشترک المنافع، تبادل نظر خواهند کرد. مقامات دیپلماتیک تاجیکستان و روسیه همچنین در مورد چشم‌انداز و توسعه همکاریهای اقتصادی و تجاری دو کشور و موضوع گسترش همکاری در بخش آموزشی، از جمله آموزش زبان روسی در تاجیکستان گفت‌وگو خواهند داشت.
کنفرانس تقویت همکاری مرزی بین تاجیکستان و افغانستان
۴ مارس، آزادگان روز ۴ مارس در شهر دوشنبه کنفرانس دو روزه مدیریت مرزی و تقویت همکاری های مرزی بین تاجیکستان و افغانستان برگزار می شود. نماینده اتحادیه اروپا در این باره گفت: « هدف از برگزاری این کنفرانس توسعه و تقویت پایدار ظرفیت های محلی، مدیریت بهتر روابط مرزی و شناسایی راه هایی برای تقویت همکاری بین دولت های جمهوری تاجیکستان و جمهوری اسلامی افغانستان می باشد. هدف ویژه، مشخص کردن بخش های آموزش و پرورش، هماهنگ سازی عملیات مبارزه با مواد مخدر، افزایش شفافیت در فعالیت های مرزی، بهبود خدمات مرزی و تسهیل تجارت مرزی خواهد بود. در این کنفرانس، نمایندگان از وزارت امور خارجه، پلیس مرزی، نیروهای مرزی گمرک افغانستان، آژانس کنترل مواد مخدر و خدمات گمرکی تاجیکستان، به همراه نمایندگان دولت ژاپن، اتحادیه اروپا و ماموریت های دیپلماتیک و سازمان های بین المللی شرکت خواهند کرد.
بررسی روابط فرهنگی تاجیکستان و صربستان
۷ فوریه، خاور رئیس فرهنگستان علوم جمهوری تاجیکستان، فرهاد رحیم اف با سفیر جمهوری صربستان در فدراسیون روسیه مسائل مربوط به برقراری روابط همکاریهای دوجانبه در معارف و علوم امروز را بررسی نمودند. هدف از این ملاقات برای طرف صربستانی آشنایی بیشتر با ساختار فرهنگستان جهت همکاریهای بعدی می باشد. گفته می‌شود بعد از ملاقات طرفین از آثارخانه باستانشناسی فرهنگستان علوم جمهوری تاجیکستان بازدید نمودند.
فرهنگ
سهم ادیبان زن در ادبیات امروز تاجیک
۶ مارس، رادیو آزادی مدیریت اتحادیه نویسندگان تاجیکستان می‌گوید بیشتر جوانانی که در سال‌های اخیر در این سازمان پذیرفته شدند از جمله بانوان بوده که از خود نوآوری و جسارت نشان می دهند. عبدالحمید صمد در حاشیه محفل فرهنگی که به استقبال روز زن در تاریخ ۵ مارس با شرکت ادیبان زن تاجیکستان در تالار خانه ادیبان برگزار شد گفت: آثار ادبی بانوان از مردها کمتر نیست، بلعکس آنها سعی دارند در اغلب مسائل از مردها جلوتر باشند. وی افزود: «سال های قبل ما زنان نویسنده نداشتیم. اما در یک مدت کوتاه بانوان نویسنده زیاد شدند و مسئولیت و فعالیت ایجادی زنان از مردان کمتر نیست». در همین حال طبق اطلاعات اتحادیه نویسندگان حال حدود ۷۰ زن عضو اتحادیه نویسنده‌های تاجیکستان می باشند.
گلرخسار: شعر، خرد بزرگ بشری است
۶ مارس، تاجیک آیریب نشست ادبی و جلسه شعرخوانی با حضور شاعر سرشناس تاجیک در دانشگاه «الزهرا»ی تهران برگزار شد. به گزارش رادیو تاجیکی صدای خراسان، گلرخسار صفی اوا در این نشست گفت: «اولین شخصی بودم که در سوم اکتبر ۱۹۹۰ میلادی در پارلمان شوروی از آقای گورباچف اجازه گرفتم و به ایران آمدم. در آن زمان هیأت دولت ایران به روسیه سفر کردند و به آنها اجازه نداده بودند به تاجیکستان بیایند. پس از آن من توانستم سفری به ایران داشته باشم و در این سفر به شهرهایی چون یزد و شیراز رفتم. شهرهایی که مهد تمدن و جایگاه والای زبان فارسی است. به ویژه شیراز که «حافظیه» اش شکوه و جلوه خاصی به آن بخشیده است. در ادامه این مراسم که استادان گروه زبان و ادبیات فارسی و دانشجویان رشته های مختلف دانشگاه الزهرا نیز در آن حضور داشتند برخی شاعران جوان به خواندن اشعار خویش پرداختند.
نور تبراف مخالف تغییر خط سریلیک به فارسی است
۲۱ فوریه، تاجنیوز ادیب تاجیک، نور تبراف ضمن یک نشست در دوشنبه در محفل «گفت و گوی تمدن ها» گفت هیچ ضرورت در تغییر خط به فارسی وجود ندارد. وی می گوید: در تاجیکستان نه زبان فارسی بلکه زبان تاجیکی عمل می کند. این زبان زبان دری نیست. افغان ها به آن خاطر دری کردند که خودشناسی ملی خود را افشا کنند، بیان کنند. البته ما یکی از رکن های تاریخی این فرهنگ بزرگ هستیم. بودیم و خواهیم بود اما چیزهایی هستند که نباید از آنها صرف نظر کرد. بحث تغییر خط به فارسی بعد از کسب استقلال تاجیکستان در میان روشنفکران تاجیک در محافل گوناگون فرهنگی شدت گرفت. خط فارسی در تاجیکستان در سال ۱۹۲۹ به لاتین عوض شد و پس از ۱۰ سال در سال ۱۹۳۹ به خط سریلیک تبدیل داده شد.
نمایشگاه عکس های خانم مژگان صیادی با عنوان “چهل قاب” از تاجیکستان
۲۲ فبروری، موسسه فرهنگی اکو انجمن دوستی ایران و تاجیکستان از شما بازدید کننده محترم دعوت می کند تا در مراسم افتتاحیه ی نمایشگاه عکس های خانم مژگان صیادی با عنوان “چهل قاب” از تاجیکستان، در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۹۲ راس ساعت ۱۵ شرکت فرمایید. این رویداد فرهنگی با همکاری انجمن دوستی ایران و تاجیکستان، موسسه ی فرهنگی اکو و سفارت جمهوری تاجیکستان، و با حضور آقای دکتر افتخار حسین عارف رییس موسسه ی فرهنگی اکو، آقای دکتر علی اشرف مجتهد شبستری رییس انجمن دوستی ایران و تاجیکستان و شاعره نامدار تاجیک خانم گلرخسار صفی برگزارمی گردد.
انتشار برنامه تجلیل نوروز در شهر دوشنبه
۶ مارس، بی بی سی شهرداری دوشنبه برنامه تجلیل از نوروز را در پایتخت تاجیکستان منتشر کرده است، طبق آن نوروز امسال با راهپیمایی ساکنان چهار ناحیه شهر از پارک‌ها و پیوستن و تجمع آنها در نوروزگاه آغاز خواهد شد. طبق مصوبه شهرداری دوشنبه صبح روز ۲۱ مارس این مراسم با آتشبازی در پارک غلبه آغاز شده و با تجلیل از نوروز بین‌المللی با برنامه‌های فرهنگی و هنری همراه خواهد بود. همزمان بر اساس این سند در باغ‌های موسوم به «ارم»، «۸۰۰ سالگی مسکو»، «تالاب جوانان» و «دوستی خلق ها» برنامه‌های هنری و ورزشی در نظر گرفته شده اند. در این روز در نوروزگاه به رسم تجلیل از نوروز در دوران قدیم هفت تشت برای آتشکده و هفت مجمر برای اسپند گذاشنه خواهد شد و آرایش تخت جمشید با رمزهای نوروزی و بخاری دوزی های ملی در نظر گرفته شده است.
«هفت میم» نماد جدید نوروز در تاجیکستان
۶ مارس، رادیو آزادی تاجیکستان به عنوان یک کشور فارسی زبان به سنت های نوروز توجه ویژه دارد و از نوروز سال ۲۰۱۴ در کنار «سمنک و سمبوسه» و «شمع و شیربرنج»، «ماهی و میسه» نیز زینت بخش سفره های نوروزی تاجیکان خواهد داد. اضافه شدن هفت میم بر سفره های نوروزی تاجیکستان بر اساس تصمیم اخیر شهرداری شهر دوشنبه پایتخت با هدف تجلیل با شکوه از عید نوروز اتخاذ شده است. بر اساس نظر تصمیم گیرندگان، «هفت میم» شامل ماهی سرخ، میگو، مشک، می، میسه، موز و میوه است که از سنت های باستانی نوروز اقوام آریایی به شمار می رود و شایسته است از سال جدید در سفره های نوروزی تاجیکان اضافه شود. «عبدالقادر عبدقهار» رییس اداره فرهنگ شهر دوشنبه می گوید: اضافه شدن هفت میم به سفره نوروز از رنگارنگی عید ملی بهار نشات می گیرد. وی تصریح کرد: به عنوان مثال گذاشتن ماهی سرخ زنده در بین تاجیکان معمول نبوده است ولی در قلمرو ایران یک موضوع اساسی سفره های نوروزی است. این مقام فرهنگی تاجیکستان گفت: تا جایی که آگاهی دارم هفت میم به جز تاجیکستان در دیگر مناطق نیز بکار می رود و چون جشن نوروز بین المللی شده است، همه ارکان نوروزی نیز باید یکی شود.
آرمان شهر
صفحه‌ی تاجیکستان در سایت آرمان‌شهر
تارنمای آرمان‌شهر مطالب مربوط به جغرافیای تاجیکستان را در این صفحه گردهم می‌آورد. برای بارور کردن آن ما را یاری دهید.
کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر آرمان‌شهر/ زنان
آرمان‌شهر صفحه‌‌ای از کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر خود را به زنان اختصاص داده است. هدف از راه‌اندازی «کتاب‌خانه آنلاین حقوق بشر» ایجاد جامع‌‌ترین پایگاه اطلاعاتی در این زمینه است.
دیگر بولتن‌های آرمان‌شهر
هفت روز نامه حقوق بشر بین المللی
هفت روز نامه حقوق بشر زنان
هفت روز نامه حقوق بشر ایران
هفت روزنامه حقوق بشر افغانستان
منابع این شماره:
Asia-Plus, BBC (Persian, Tajik, English), Khovar, Ozodagon, Radio Ozodi, Ruvr.ru, Tojnews.org, ir.ecieco.org
Haftroozname Tajikestan shomareye 28
