کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی»
بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیدهبان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#)
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفت‌گو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
واژه ۳۹، روز ۳۹
رضایت برای فعالیت جنسی
(CONSENT TO SEXUAL ACTIVITY)
رضایت برای فعالیت جنسی به اراده مشارکت کنندگان در چنین فعالیتی اشاره دارد.[۱]
رضایت باید واقعی، داوطلبانه، مشخص و مستمر باشد.[۲] این را باید شخصی ابراز کند که توانایی ابراز رضایت دارد. این توانایی را می‌توان با توجه به عوامل مختلفی مثل سن، ناتوانی‌های احتمالی، روابط نابرابر قدرت و زمینه‌های آسیب‌پذیری (به‌عنوان مثال مهاجرت، بازداشت، مسمومیت، درگیری) ارزیابی کرد.[۳] رضایت باید مستمر باشد و شامل کلیه اعمال مختلف در یک فعالیت جنسی بشود. این بدان معناست که رضایت در هر زمان قابل فسخ است، و ابراز رضایت از یک عمل برابر با ابراز رضایت از هر عمل جنسی نیست. این امر در هر زمینه، از جمله فحشا و روابط زناشویی صدق می‌کند.
رضایت را نمی‌توان از طریق گفته شخص ثالث یا بر اساس عادت‌های خاص، رفتار و/یا آمادگی جنسی تصوری شخص دیگری استنباط کرد. راهنمایی‌های بیشتر در چارچوب‌های حقوقی بین‌المللی تصریح می‌کند که از سکوت یا عدم مقاومت قربانیان، یا از گفتن هر کلمه‌ای یا انجام هر رفتاری در اثر زور، تهدید به استفاده از زور، اجبار یا قرار داشتن قربانیان در شرایط اجبار یا شرایط خاصی که بر توانایی ابراز رضایت واقعی و داوطلبانه آن‌ها تاثیر دارد، نمی‌توان رضایت را استنباط کرد.[۴] انتظارات رایج از آنچه یک قربانی بایستی بگوید یا انجام دهد، ربطی به تعیین رضایت ندارد. تعیین آن، بر اساس شرایط مشخصی که فعالیت جنسی در آن رخ می‌دهد، باید به صورت موردی انجام شود.
همان‌طور که در پروتکل بین‌المللی مستندسازی و تحقیق درباره خشونت جنسی در درگیری («پروتکل PSVI») مورد اشاره قرار گرفته، به دلیل ماهیت و بستر مشخصی که جنایت‌های بین‌المللی و نقض نظام‌مند حقوق بشر در آن رخ می‌دهد، ابراز رضایت واقعی تقریباً غیرممکن است و بنابراین اجبار ذاتی است.[۵] نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای به جای اینکه در مورد جرائم خشونت جنسی به فقدان رضایت اشاره کنند، این جرائم را براساس زمینه اجبار در مورد ارتکاب آن‌ها که بر توانایی ابراز رضایت واقعی تأثیر می‌گذارد، تعریف کرده‌اند و مورد پیگرد قانونی قرار داده‌اند.[۶] توجه به فقدان رضایت، سنگینی بار اثبات را بر دوش قربانی می‌گذارد و نمی‌تواند به‌عنوان مثال شرایط درگیری مسلحانه یا نقض گسترده حقوق بشر را بازتاب دهد. دادگاه‌های ویژه نیز امکان استناد به رضایت را در دفاعیه محدود کرده‌اند.[۷]
برعکس در رسیدگی‌های داخلی، هنگامی که جنایت‌هایی در زمان صلح یا خارج از چارچوب‌های نقض نظام‌مند حقوق بشر رخ می‌دهد، رضایت در تعیین ارتکاب جرمی با ماهیت جنسی عامل اصلی است. قربانیان نباید ناچار شوند قاضیان یا هیئت منصفه را به وجود محیطِ اجبارکننده‌ای متقاعد کنند که بر توانایی آن‌ها در ابراز رضایت واقعی از فعالیت‌های جنسی تأثیر گذاشته است. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد رضایت ابراز شده آن‌ها در مورد فعالیت جنسی است. این شرط در حال حاضر در شماری از کشورها برقرار است. [۸]برای جلوگیری از محاکمه‌هایی متمرکز بر رفتار یا نگرش قربانی به جای رفتار مرتکب، برخی از سازمان‌های جامعه مدنی خواستار برقراری استاندارد «رضایت مثبت» هستند. [۹] این استاندارد حاکی از آن است که تا زمانی که شخص صریح و واضح به فعالیت جنسی «بله» نگفته، وقوع آن باید بدون رضایت تلقی شود. [۱۰]
زمینه وقوع خشونت و ماهیت آن از جمله عوامل اصلی هستند که در هنگام تعیین نقش رضایت در تعریف یا پیگرد قانونی خشونت جنسی باید مورد توجه قرار گیرد.
برای خواندن مطلب به انگلیسی با جستجوی کلمه مورد نظر در متن انگلیسی کتاب به این لینک مراجعه کنید.
#Armanshahr_Foundation_OPENASIA_آرمان شهر
#کارزار_واژه‌ها_مهم‌اند_۶۱_واژه_۶۱_روز_برای_مقابله_با خشونت_جنسی_و_جنسیتی
#انتشارات آرمان شهر| Armanshahr Publishing
————————————————
پانوشت‌ها:
[۱] RAINN، “رضایت چگونه به نظر می‌رسد”، در https://www.rainn.org/articles/what-is-consent
[۲] ابتکارهای زنان برای عدالت جنسیتی (WIGJ)، بیانیه جامعه مدنی درباره خشونت جنسی، ۲۰۱۹، پیوست ۱، بخش ۱. «اصول کلی»، اصل شماره ۱، در https://4genderjustice.org/wp-content/uploads/2019/11/English-Civil-Society-Declaration-on-Sexual-Violence.pdf
[۳] همان، بخش ۵: «عواملی که بر انجام یک عمل با ماهیت جنسی بدون رضایت واقعی، داوطلبانه، مشخص و مستمر تأثیر می‌گذارد».
[۴] دادگاه بین‌المللی جزایی، آئین دادرسی و شواهد و مدارک، ICC-ASP/1/3 and Corr.1, part II.A، (آئین دادرسی و شواهد و مدارک)، ۳-۱۰ سپتامبر ۲۰۰۲، قاعده ۷۰.
[۵] پروتکل PSVI، منبع پیش‌گفته، ص ۵۹. گی جی مک دوگال (Gay J. McDougall)، گزارشگر ویژه در مورد تجاوز جنسی نظام‌مند، برده‌داری جنسی و اقدام‌های مشابه برده داری در درگیری‌های مسلحانه در ۱۹۹۶، اظهار داشت: «شرایط آشکارا اجباری که در همه درگیری‌های مسلحانه وجود دارد، فرض عدم رضایت را برقرار و دادستانی را بی‌نیاز از اثبات عدم رضایت به‌عنوان یکی از عناصر جرم می‌کند.» کمیسیون حقوق بشر، گزارش نهایی خانم گی جی مک دوگال، گزارشگر ویژه، تجاوز جنسی نظام‌مند، برده‌داری جنسی و اقدام‌های مشابه برده داری در درگیری‌های مسلحانه، E/CN.4/Sub.2/1998/13، ۲۸ مه ۱۹۹۸، بند ۲۵. رهنمودهای کمیسیون حقوق بشر و حقوق مردم آفریقا در زمینه مبارزه با خشونت جنسی و پیامدهای آن در آفریقا، منبع پیش‌گفته، ص ۳۸.
[۶] به‌عنوان مثال تعریف‌های تجاوز را که قضات در پرونده‌های ژان پل آکایسو و آنتو فوروندزیجا پذیرفته‌اند، مشاهده کنید. دادگاه بین‌المللی جزایی برای رواندا (ICTR)، دادستان علیه ژان پل آکایسو، دادنامه، ICTR-96-4-T، ۲ سپتامبر ۱۹۹۸، بندهای ۵۹۷-۵۹۸؛ دادگاه بین‌المللی جزایی برای یوگوسلاوی سابق، دادستان علیه آنتو فوروندزیجا، دادنامه، IT-95-17/1-T، ۱۰ دسامبر ۱۹۹۸، بند ۱۸۵. در مورد دراگولجوب کوناراک (Dragoljub Kunarac)، تعریف دیگری بر اساس عنصر رضایت پذیرفته شد. این موضوع با وجود این در رویه حقوقی بعدی رعایت نشده است زیرا قضات معتقدند که عدم رضایت در دادرسی‌های داخلی برای جرائم زمان صلح بیش از جرائم بین‌المللی به موضوع ربط دارد. دادگاه بین‌المللی جزایی برای یوگسلاوی سابق، دادستان علیه ووکوویچ، کوواک، کوناراک (Kunarac، Kovac و Vukovic )، دادنامه، IT-96-23-T، ۲۲ فوریه ۲۰۰۱. همچنین نگاه کنید به W. Schomburg and I. Peterson (2007)، “رضایت واقعی به خشونت جنسی طبق حقوق بین‌المللی کیفری”، در The American Journal of International Law، دوره ۱۰۱(۱)، صص ۱۲۱-۱۴۰. رهنمودهای کمیسیون حقوق بشر و حقوق مردم آفریقا در زمینه مبارزه با خشونت جنسی و پیامدهای آن در آفریقا، منبع پیش‌گفته، ص ۳۸.
[۷] دادگاه بین‌المللی جزایی برای یوگسلاوی سابق، آئین دادرسی و شواهد و مدارک، IT/32/Rev.50، مصوب ۱۱ فوریه ۱۹۹۴، اصلاح شده در ۸ ژوئیه ۱۹۹۵، قاعده ۹۶ (iii)«قبل از پذیرش شواهد رضایت قربانی، متهم باید در جلوی دوربین دادگاه را راضی کند که مدارک مربوط و معتبر است.»
[۸] نگاه کنید به پژوهش تطبیقی دورین یانتا (D. Llanta)، محافظت از فرد در مقابل خشونت جنسی: از پیشگیری تا غرامت در نظم بین‌المللی حقوقی و نظام‌های ملی (La protection de l’individu contre les violences sexuelles: de la prévention à la réparation au sein de l’ordre juridique international et des systèmes nationaux)، تز دکترا که در تاریخ ۲۲ نوامبر ۲۰۱۹ در دانشگاه Perpignan Via Domitia (فرانسه) از آن دفاع کرد، صص ۳۳۷-۳۵۳.
[۹] به‌عنوان مثال، نگاه کنید به عفو بین الملل، «بیایید در مورد بله صحبت کنیم!»، فوریه ۲۰۲۰، در https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2018/11/rape-in-europe/. این نیز به‌عنوان استاندارد «بله یعنی بله» شناخته می‌شود. در کالیفرنیا (ایالات متحده آمریکا)، این استاندارد در واکنش به میزان بالای خشونت جنسی در دانشگاه‌ها و مصونیت از مجازات برای آن اعمال شد. نگاه کنید به «به تجاوز جنسی در دانشگاه پایان دهید»، «بله یعنی بله و رضایت مثبت»، در: https://endrapeoncampus.org/yes-means-yes
[۱۰] همان منبع، همچنین نگاه کنید به A.E. Hatch، Campus Sexual Assault: A Reference Handbook، ABC-CLIO (سانتا باربارا، کالیفرنیا)، ۲۰۱۷، صص ۹۵-۹۷.
