کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی»
بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیدهبان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#)
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفت‌گو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
واژه ۴۱، روز ۴۱
سربازگیری کودکان (کودک‌سربازان)
(CHILD RECRUITMENT (CHILD SOLDIERS))
نیروها و گروه‌های مسلح غالباً کودکان را برای خدمت در رده‌های خود به‌عنوان سرباز یا برای انجام سایر نقش‌های پشتیبانی که مستلزم خطرهای زیاد و نقض حقوق آن‌ها است، جذب می‌کنند. برخی از آن‌ها با استفاده از زور به‌خدمت درمی‌آیند و برخی دیگر برای فرار از وضعیت آسیب‌پذیری شدید به این نیروها می‌پیوندند و سپس در این مرحله مورد سوءاستفاده این نیروها یا گروه‌ها قرار می‌گیرند.[i] اصطلاح «کودک‌سرباز» غالباً برای توصیف همه کودکانی به کار می‌رود که در هر موقعیتی به‌خدمت نیروهای مسلح یا گروه‌های مسلح جذب شده‌اند، به خدمت اعزام شده‌اند یا مورد استفاده آن‌ها قرار گرفته‌اند، از جمله کودکان، پسران و دخترانی که به‌عنوان جنگجو، آشپز، باربر، جاسوس یا برای مقاصد جنسی به کار گرفته می‌شوند. [ii] سربازگیری کودکان بر پسران و دختران تأثیر می‌گذارد، گرچه آن‌ها پس از جذب یا اعزام به خدمت، به ایفای نقش‌های مختلفی می‌پردازند.[iii] پسرها اغلب به نبرد اعزام می‌شوند، در حالی که دختران ممکن است مجبور به شرکت در فعالیت‌های جنسی با سربازان شوند یا به‌عنوان آشپز یا همسر خدمت کنند.[iv]
شورای امنیت سازمان ملل متحد، سربازگیری کودکان یا استفاده از آن‌ها در نیروهای مسلح یا گروه‌های مسلح، و تجاوز جنسی و دیگر خشونت‌های جنسی مربوط به درگیری علیه کودکان (از جمله در گروه‌های مسلح یا نیروهای مسلح) را جزو یکی از شش مورد تعدی فاحش علیه کودکان مشخص کرده است. [v]در سال ۲۰۱۹، قضات دادگاه بین‌المللی جزایی رأیی تاریخی را در پرونده رهبر گروه مسلح کنگویی بوسکو نتاگاندا صادر کردند و او را در مورد برده‌داری جنسی و تجاوز به‌عنوان جنایت‌های جنگی مجرم شناختند، از جمله در زمانی که این اعمال در گروه مسلح او علیه کودک‌سربازان انجام شده بود.[vi]
سربازگیری کودکان ـ «هر انسان زیر هجده سال»[vii] ـ باعث نقض چندین حق کودکان از جمله حق عدم تبعیض؛ حق زندگی؛ حق جدا نشدن از پدر و مادر برخلاف خواست آن‌ها؛ حق حریم خصوصی؛ حق برخورداری از سطح زندگی مناسب برای رشد جسمی، روانی، روحی، اخلاقی و اجتماعی آن‌ها و محافظت در برابر هر نوع سوءاستفاده و استثمار جنسی می‌شود.[viii]
براساس حقوق بین‌المللی، سربازگیری کودکان زیر پانزده سال کاملاً ممنوع است،[ix] از جمله بر اساس کنوانسیون حقوق کودک،[x] حقوق بین‌المللی بشردوستانه[xi] و حقوق بین‌المللی جزایی،[xii] با این حال، اشکالی در مسئله محافظت از کودکان بین پانزده تا هجده سال پروتکل اختیاری مصوب سال ۲۰۰۰ در واکنش به استفاده گسترده از کودک‌سربازان در درگیری، دولت‌های عضو را ملزم می‌کند تا اطمینان حاصل کنند که هیچ کودک زیر هجده سال در درگیری‌ها شرکت نکند یا به اجبار جذب خدمت نشود.[xv] به همین ترتیب، منشور آفریقا در مورد حقوق و رفاه کودک که در سال ۱۹۹۰ به تصویب رسید،[xvi] مقرر می‌کند که کشورها باید از سربازگیری کودکان خودداری کنند. دبیر کل سازمان ملل متحد گزارش‌های سالانه‌ای را در مورد «کودکان و درگیری‌های مسلحانه»[xvii] منتشر می‌کند که بررسی کلی از وضعیت کودکان در سراسر جهان در کشورهای آسیب‌دیده از درگیری‌های مسلحانه ارائه می‌دهد. این گزارش‌ها حاوی لیست‌های به‌روز‌شده طرف‌های درگیری مسلحانه است که مرتکب نقض فاحش علیه کودکان می‌شوند.
مرتبط با این بخش: خشونت جنسی، تجاوز، جنایت جنگی، درگیری مسلحانه
برای خواندن مطلب به انگلیسی با جستجوی کلمه مورد نظر در متن انگلیسی کتاب به این لینک مراجعه کنید.
#Armanshahr_Foundation_OPENASIA_آرمان شهر
#کارزار_واژه‌ها_مهم‌اند_۶۱_واژه_۶۱_روز_برای_مقابله_با خشونت_جنسی_و_جنسیتی
#انتشارات آرمان شهر| Armanshahr Publishing
————————————————
پانوشت‌ها:
[i] دیده بان حقوق بشر، «کودک‌سربازان»، در https://www.hrw.org/topic/childrens-rights/child-soldiers؛ دفتر نماینده ویژه دبیرکل برای کودکان و درگیری مسلحانه، «سربازگیری و استفاده از کودکان»، در: https://childrenandarmedconflict.un.org/six-grave-violations/child-soldiers/؛ یونیسف، «سربازگیری کودکان در نیروهای مسلح یا گروه‌های مسلح»، در: https://www.unicef.org/protection/57929_58007.html
[ii] اصول پاریس، اصول و رهنمودها در مورد کودکان مرتبط با نیروهای مسلح یا گروه‌های مسلح، ۲۰۰۷، بندهای ۱.۰، ۲.۱؛ نمونه‌هایی از سربازگیری و اعزام به خدمت کودکان زیر پانزده سال را در پرونده‌های زیر ببینید: دادگاه بین‌المللی جزایی، شعبه محاکمه ۱، دادستان علیه توماس لوبانگا دیلو (Thomas Lubanga Dyilo)، رأی پیرو ماده ۷۴ اساسنامه، ICC-01/04-01/06 ۱۴ مارس ۲۰۱۲، بندهای ۵۷۴-۵۷۸، ۸۲۰-۹۰۸؛ دادگاه ویژه سیرا لئون (SCSL)، دادستان علیه کوندوا و فوفانا(Fofana و Kondewa)، دادنامه، SCSL-04-14-T، ۲ آگوست ۲۰۰۷، بندهای ۱۹۳، ۶۸۸؛ SCSL، Alex Tamba Brima، Brima Bazzy Kamara و Santigie Borbor Kanu، دادنامه، SCSL-04-16-T، ۲۰ ژوئن ۲۰۰۷، بندهای ۷۳۶، ۱۲۶۷.
[iii] نگاه کنید به R. Gray (2014)، «خشونت جنسی علیه کودک‌سرباز»، در International Feminist Journal of Politics، دوره ۱۶(۴)، صص ۶۰۱-.
[iv] دفتر نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل برای کودکان و درگیری‌های مسلحانه، «سربازگیری و استفاده از کودکان» منبع پیش‌گفته؛ S. McKay و D. Mazurana، دختران کجا هستند؟ دخترانی که در شمال اوگاندا، سیرا لئون و موزامبیک می‌جنگند: زندگی آن‌ها در طول جنگ و پس از آن، مونترال: حقوق و دموکراسی، ۲۰۰۴.
[v] شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه ۱۸۸۲(۲۰۰۹)، S/RES/1882(2009)، ۴ آگوست ۲۰۰۹.
[vi] دادگاه بین‌المللی جزایی، شعبه محاکمه ۶، دادستان علیه بوسکو نتاگاندا (Bosco Ntaganda)، دادنامه، ICC-01/04-02/06، ۸ ژوئیه ۲۰۱۹.
[vii] کنوانسیون حقوق کودک، منبع پیش‌گفته، ماده ۱. این ماده کودک را به‌عنوان هر شخص زیر هجده سال تعریف می‌کند.
[viii] نگاه کنید به‌ویژه به کنوانسیون حقوق کودک، همانجا، و اصول پاریس، اصول و رهنمودها در مورد کودکان مرتبط با نیروهای مسلح یا گروه‌های مسلح، منبع پیش‌گفته. این حقوق همچنین در سایر عهدنامه‌های بین‌المللی مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی سازمان ملل (ICCPR)، ۱۶ دسامبر ۱۹۶۶ (لازم الاجرا در ۲۳ مارس ۱۹۷۶) به رسمیت شناخته می‌شود.
[ix] برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد منع سربازگیری کودک‌سربازان، نگاه کنید به J-M. Henckaerts و L. Doswald-Beck، حقوق بین‌المللی بشردوستانه عرفی، جلد دوم: عمل، کمبریج: انتشارات دانشگاه کمبریج و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، ۲۰۰۵، رویه مربوط به قاعده ۱۳۶«سربازگیری کودک‌سربازان»، ص ۳۱۰۹-۳۱۲۷.
[x] کنوانسیون حقوق کودک، منبع پیش‌گفته، ماده ۳۸: «۱ ـ دولت‌های عضو متعهد می‌شوند که مقررات حقوق بین‌المللی بشردوستانه را در درگیری‌های مسلحانه مربوط به خود در ارتباط با کودکان رعایت کنند. ۲ – دولت‌های عضو کلیه اقدام‌های ممکن را اتخاذ می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که افرادی که به سن پانزده سال نرسیده‌اند مستقیماً در درگیری‌ها شرکت نکنند. ۳ – دولت‌های عضو از سربازگیری هر شخصی که به پانزده سال نرسیده در نیروهای مسلح خودداری می‌کنند. در مورد سربازگیری اشخاصی که به پانزده سال رسیده‌اند اما به هجده سال نرسیده‌اند، دولت‌های عضو تلاش می‌کنند که مسن‌ترین افراد را در اولویت قرار دهند. ۴ – دولت‌های عضو مطابق با تعهدات خود در حقوق بین‌المللی بشردوستانه برای حمایت از جمعیت غیرنظامی در درگیری‌های مسلحانه، تمام اقدامات عملی را برای اطمینان از محافظت و مراقبت از کودکانی که تحت تاثیر درگیری مسلحانه قرار دارند، اتخاذ می‌کنند.»
[xi] کنوانسیون (I) برای بهبود وضعیت مجروحان و بیماران نیروهای مسلح در میدان (“کنوانسیون ژنو ۱»)، ژنو، ۱۲ آگوست ۱۹۴۹، ماده ۵۰؛ پروتکل الحاقی کنوانسیون‌های ژنو در ۱۲ آگوست ۱۹۴۹ و مربوط به حمایت از قربانیان درگیری‌های مسلحانه غیر بین‌المللی (پروتکل II)، ۸ ژوئن ۱۹۷۷، ماده ۴(۳)(c)؛ نیز نگاه کنید به J-M. Henckaerts و L. Doswald-Beck، حقوق بین‌المللی بشردوستانه عرفی، جلد اول: مقررات، کمبریج: انتشارات دانشگاه کمبریج و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، ۲۰۰۵، قاعده ۱۳۶ «سربازگیری کودک‌سربازان»، ص ۴۸۲-۴۸۵.
[xii] اساسنامه رُم دادگاه بین‌المللی جزایی، A/CON.183/9 (“اساسنامه رُم”)، ۱۷ ژوئیه ۱۹۹۸(لازم الاجرا از ۱ ژوئیه ۲۰۰۲)، ماده ۸(۲)(b)(xxvi) و ۸(۲)(e)(vii).
[xiii] به‌عنوان مثال نگاه کنید به پرونده علیه توماس لوبانگا (Thomas Lubanga) در دادگاه بین‌المللی جزایی که به‌خاطر «سربازگیری و اعزام به خدمت کودکان زیر پانزده سال» به‌عنوان جنایت جنگی متهم و در سال ۲۰۱۲ محکوم شد. دادنامه لوبانگا در دادگاه بین‌المللی جزایی. شعبه دادگاه پس از ارزیابی شهادت‌ها و شواهد مربوط به ادعای سربازگیری کودکان که دادستانی ارائه کرد، تصمیم گرفت برخی از شواهد و شهادت‌ها را کنار بگذارد زیرا قضات «با اطمینان کامل» قانع نشده بودند که این کودکان در هنگام اعزام به خدمت و سربازگیری در گروه‌ها یا نیروهای مسلح کمتر از پانزده سال سن داشتند (بند ۴۸۰-۴۸۱). این نتیجه‌گیری با محدودیت مقرر در اساسنامه رُم سازگار است. دادگاه خاطرنشان کرد که این دو جرم طبق اساسنامه «وقتی کودک به ۱۵ سالگی می‌رسد یا نیرو یا گروه را ترک می‌کند» منتفی می‌شود (بند ۷۵۹). بدین ترتیب، بدون حمایت ماندن کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال تأیید می‌شود.
[xiv] پروتکل اختیاری سازمان ملل متحد برای کنوانسیون حقوق کودک در مورد شرکت کودکان در درگیری‌های مسلحانه، ۲۵ مه ۲۰۰۰ (لازم الاجرا از ۱۲ فوریه ۲۰۰۲).
[xv] همان، به‌ویژه ماده‌های ۱ و ۲.
[xvi] سازمان وحدت آفریقا، منشور حقوق و رفاه کودک آفریقا، ۱۱ ژوئیه ۱۹۹۰ (لازم الاجرا در ۲۹ نوامبر ۱۹۹۹، ماده ۲۲).
[xvii] وظیفه‌ای که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه ۵۱/۷۷ در مورد حقوق کودک، A/RES/51/77، ۲۰ فوریه ۱۹۹۷ تعیین کرده است. همچنین نگاه کنید به مجمع عمومی سازمان ملل، کودکان و درگیری‌های مسلحانه، گزارش دبیرکل، A/55/163-S/2000/712، ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۰.
