کارزار «واژه‌ها مهم‌اند: ۶۱ واژه، ۶۱ روز برای مقابله با خشونت جنسی و جنسیتی»
بنیاد آرمان شهر-OPENASIA و دیدهبان زنان برای عدالت در گذار (ObservatoryWJT#)
واژه‌ها مهم‌اند زیرا به ما اجازه می‌دهند چشمان خود را باز نگه داریم و مسیر درست را بیابیم. ما در این دوره، میخواهیم هر روز، تعریف جامع یک واژه را با هم بخوانیم و رابطه آن را با دیگر مفاهیم مربوط به خشونت جنسی و جنسیتی بدانیم. چرا که بدون دانستن این تعاریف دقیق، نمیتوانیم راه‌حل‌های موثری بیابیم و با دیگران به گفت‌گو بنشینیم. این اولین باری است که مجموعه‌ی این واژه‌گان در قالب یک کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، عربی و فارسی گردهم آمده است.
واژه ۱۶، روز ۱۶
برده‌داری (جنسی)
(SLAVERY (SEXUAL))
برده‌داری به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن شخص مالکیت خود را بر شخصی دیگر اعمال می‌کند.[i] برده‌داری جنسی نوع خاصی از برده‌داری است که اعمال خشونت جنسی و سلب استقلال جنسی از قربانی را دربر می‌گیرد.[ii] الزامی نیست که این کار برای مرتکب سود مالی داشته باشد.[iii]
برده‌داری در حقوق بین‌المللی برده‌داری کاملاً ممنوع شده است.[iv] این ممنوعیت فقط به شرایطی محدود نیست که فردی انسان دیگری را در حیطه اختیار خود نگه می‌دارد، بلکه شامل تمام مراحل مختلفی است که به ایجاد این وضعیت کمک کرده است.[v]
برده‌داری جنسی نیز جرمی بین‌المللی است و آن را می‌توان هر زمان که عناصر لازم فراهم باشد، به‌عنوان جنایت ضد بشریت[vi] و جنایت جنگی، چه در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی و چه غیر بین‌المللی[vii] مورد پیگرد قانونی قرار داد. بر اساس «عناصر جرم» دادگاه بین‌المللی جزایی (ICC)، جرم برده‌داری جنسی دو عنصر اصلی دارد: «(۱) مرتکب جرم هر یک از حقوق مالکیت بر یک یا چند فرد یا همه این حقوق را از جمله خرید، فروش، قرض دادن یا مبادله تهاتری چنین شخصی یا اشخاصی را با تحمیل محرومیت از آزادی بر آنها مورد استفاده قرار دهد[؛ و] (۲) مرتکب جرم باعث شود که چنین شخص یا اشخاصی در یک یا چند عمل جنسی شرکت کنند.»[viii]
در مورد قدرت مالکیت، دادگاه بین‌المللی جزایی به این نتیجه رسیده است که هیچ لیست جامعی از وضعیت‌های تحت پوشش این اصطلاح مشخص وجود ندارد.[ix] با وجود این، می‌توان برخی از عوامل را برای ارزیابی اینکه این قدرت اعمال شده یا نشده در نظر گرفت، «مانند کنترل تحرک قربانی، ماهیت محیط فیزیکی، کنترل روانشناختی، اقدام‌های انجام شده برای جلوگیری یا بازداشتن از فرار، استفاده از زور یا تهدید به استفاده از زور یا دیگر شکل‌های اجبار جسمی یا روانی، مدت، تاکید بر انحصار، به‌کار گرفتن رفتارهای ظالمانه و تعدی، کنترل تمایل جنسی، کار اجباری و آسیب‌پذیری قربانی.»[x]
برده‌داری جنسی همچنین نقض جدی حقوق بشر است که سازمان ملل متحد هم آن را به این عنوان تشخیص داده است و گزارشگر ویژه و سازوکارهای ویژه‌ای را برای مقابله با ماهیت گسترده برده‌داری، از جمله برده‌داری جنسی تعیین کرده است.[xi] گزارشگر ویژه شکل‌های معاصر برده‌داری در سال ۱۹۹۸ ممنوعیت مطلق برده‌داری جنسی را تأیید و اظهار کرد که «برده‌داری جنسی برده‌داری و ممنوعیت آن قاعده آمره است»،[xii] به این معنا که هیچ استثنایی در مورد ممنوعیت آن وجود ندارد و این امر صرفنظر از اینکه دولت‌ها عضو کنوانسیون‌ها و معاهده‌های مربوطه هستند یا نیستند قابل اجرا است.
مرتبط با این بخش: جنایت ضد بشریت، جنایت جنگی، اساسنامه رُم، جرائم جنسی، خشونت جنسی، استقلال (شخصی)، استثمار (جنسی)، (خشونت جنسی به‌عنوان) سلاح جنگ
تجارت برده
(Slave trade)
توجه به این موضوع مهم است که جنایت برده‌داری جنسی اغلب به‌همراه جنایت تجارت برده رخ می‌دهد. تجارت برده جنایت بین‌المللی جداگانه‌ای است که باید به‌طور مشخص متمایز از برده گرفتن در نظر گرفت.[xiii] جنایت تجارت برده را می‌توان به عنوان «در اختیار قرار گرفتن مردان یا زنان به قصد بردگی یا با همین درجه از اهمیت به قصد تبادل یا انتقال شخص برده به وضعیت دیگری از بردگی» تعریف کرد.[xiv] گرچه جنایت تجارت برده در کنوانسیون‌های بین‌المللی دیده می‌شود[xv] و بخشی از حقوق بین‌المللی عرفی،[xvi] دادگاه‌ها و دیوان‌های بین‌المللی از جمله دادگاه بین‌المللی جزایی نوعاً از تشخیص و محکوم کردن تجارت برده به عنوان جرمی جدا از جنایت بردگی کوتاهی کرده‌اند.[xvii] با وجود این، باید تاکید کرد که اعمالی را که قبلاً با قصد برده کردن شخص ــ به عنوان مثال «ربودن، اسارت، دزدیدن یا مبادله»[xviii] قربانیان ــ انجام شده می‌توان با اتهام تجارت برده جدا از جنایت برده‌داری مورد پیگرد قرار داد. جنایت تجارت برده را همچنین باید از «قاچاق انسان» متمایز دانست.[xix] گرچه این دو جنایت تا حدودی هم‌پوشانی دارند، قاچاق انسان جنایتی فراملی[xx] است که در آن هر شکلی از استثمار یک شخص[xxi] مورد بررسی قرار می‌گیرد در حالیکه در جنایت تجارت برده صرفاً به جرم انگاشتن برده گرفتن توجه می‌شود.[xxii] علاوه بر این، در مورد قاچاق انسان نیازی نیست قربانیان ثابت کنند که تجارت برده به برده شدن آنها انجامیده یا از آن رضایت نداشته‌اند.[xxiii]
برای خواندن مطلب به انگلیسی با جستجوی کلمه مورد نظر در متن انگلیسی کتاب به این لینک مراجعه کنید.
#Armanshahr_Foundation_OPENASIA_آرمان شهر
#کارزار_واژه‌ها_مهم‌اند_۶۱_واژه_۶۱_روز_برای_مقابله_با خشونت_جنسی_و_جنسیتی
#انتشارات آرمان شهر| Armanshahr Publishing
————————————————
پانوشت‌ها:
[i] کنوانسیون سازمان ملل متحد برای سرکوب تجارت برده و برده‌داری («کنوانسیون برده‌داری»)، ۲۵ سپتامبر ۱۹۲۶ (لازم الاجرا از ۹ مارس ۱۹۲۷)، ماده ۱(۱): “برده‌داری وضعیت یا شرایط شخصی است که بر وی هر یک یا همه اختیارات مرتبط با حق مالکیت اعمال می‌شود.»
[ii] نگاه کنید به I. Bantekas، «فصل ۷.۳.۳ برده‌داری جنسی»، در حقوق بین‌المللی جزایی، Hart Publishing، ۲۰۱۰.
[iii] دفتر کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR)، الغای برده‌داری و شکل‌های معاصر آن، ۲۰۰۲، در https://www.ohchr.org/Documents/publications/slaveryen.pdf
[iv] کنوانسیون برده‌داری، منبع پیش‌گفته، ماده ۱(۲)
[v] دادگاه بین‌المللی جزایی برای یوگسلاوی سابق، کوناراک (Kunarac ) و دیگران، دادنامه منبع پیش‌گفته، بندهای ۵۴۰-۵۴۳. دادگاه بین‌المللی جزایی برای یوگسلاوی سابق تعریف گسترده‌ای از برده‌داری را پذیرفت که عبارت است از «اعمال هر یک از اختیارات مربوط به حق مالکیت بر شخص.»
[vi] اساسنامه رُم دادگاه بین‌المللی جزایی، A/CON.183/9، ۱۷ ژوئیه ۱۹۹۸ (لازم الاجرا از ۱ ژوئیه ۲۰۰۲)، ماده‌های ۷(۱)(c) و ۷(۱)(g.
[vii] همانجا. در درگیری‌های مسلحانه بین‌المللی، ماده ۸(۲)(b)(xxii). در درگیری‌های مسلحانه غیر بین‌المللی، ماده ۸(۲)(e)(vi).
[viii] دادگاه بین‌المللی جزایی، عناصر جرم، منبع پیش‌گفته، ماده ۷(۱)(g)-2، جنایت ضد بشریتِ برده‌داری جنسی.
[ix] دادگاه بین‌المللی جزایی، شعبه محاکمه ششم، دادستان علیه بوسکو نتاگاندا (Bosco Ntaganda)، دادنامه، ICC-01/04-02/06، ۸ ژوئیه ۲۰۱۹، بند ۹۵۲
[x] همان منبع. در این مورد، قربانیان را در اسارت نگه داشتند، مجبور به انجام کارهای مختلف از جمله آشپزی کردند و آنها را مورد خشونت جنسی، به‌ویژه تجاوز جنسی قرار دادند. نگاه کنید به بندهای ۹۵۴-۹۶۱.
[xi] شورای حقوق بشر، قطعنامه ۶/۱۴ در مورد گزارشگر ویژه در مورد شکل‌های معاصر برده‌داری، ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۷؛ که در سال ۲۰۰۷ جایگزینی کارگروه سازمان ملل در مورد شکل‌های معاصر برده‌داری شد، در https://www.ohchr.org/EN/Issues/Slavery/WGSlavery/Pages/WGSlaveryIndex.aspx؛ صندوق داوطلبانه سازمان ملل در مورد شکل‌های معاصر برده‌داری، در https://www.ohchr.org/EN/Issues/Slavery/UNVTFCFS/Pages/WhattheFundis.aspx؛ برده‌داری به صراحت به‌عنوان نقض حقوق بشر در اسناد مختلف حقوق بشر ممنوع شده است، برای مثال نگاه کنید به سازمان وحدت آفریقا، منشور حقوق بشر و حقوق مردم آفریقا، ۱ ژوئن ۱۹۸۱ (لازم الاجرا از ۲۱ اکتبر ۱۹۸۶)، ماده ۵.
[xii] کمیسیون حقوق بشر، شکل‌های معاصر برده‌داری، تجاوز جنسی نظام‌مند، برده‌داری جنسی و شیوه‌های مشابه برده‌داری طی درگیری مسلحانه، گزارش نهایی خانم Gay J. McDougall گزارشگر ویژه، E/CN.4/Sub.2/1998/13، ۲۲ ژوئن ۱۹۹۸، بند ۳۰
[xiii] نگاه کنید به P. V. Sellers and J. Kestenbaum (2020)، «مفقودِ اثر: جنایت بین‌المللی تجارت برده» درJournal of International Criminal Justice، دوره ۱۸، ص ۱۲.
[xiv] همانجا.
[xv] نگاه کنید به کنوانسیون برده‌داری سازمان ملل، منبع پیش‌گفته، ماده ۱ و ۲. همچنین نگاه کنید به کنوانسیون تکمیلی الغای برده‌داری، تجارت برده، و نهادها و رویه‌های مشابه برده‌داری،۳۰ آوریل ۱۹۵۶، ماده ۳.
[xvi] نگاه کنید بهJ-M Henckaerts و L. Doswald-Beck، حقوق بشر دوستانه بین‌المللی عرفی، جلد اول: مقررات، کمبریج: انتشارات دانشگاه کمبریج و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، ۲۰۰۵، قاعده ۹۴ «برده‌داری و تجارت برده»، ص ۳۳۰ـ۳۲۷. همچنین نگاه کنید به M. C. Bassiouni (1991)، «برده گرفتن به‌عنوان جنایت بین‌المللی»، NYU Journal of International Law and Policy، دوره ۲۳(۲)، ص ۴۵۴؛ P. V. Sellers and J. Kestenbaum، منبع پیش‌گفته، ص ۲ و ص ۱۶.
[xvii] P. V. Sellers and J. Kestenbaum، منبع پیش‌گفته، ص ۱۹.
[xviii] همانجا، ص ۴.
[xix] نگاه کنید به «قاچاق (انسان / جنسی) در پائین. همچنین نگاه کنید به پروتکل جلوگیری، سرکوب و مجازات قاچاق انسان به‌ویژه زنان و کودکان، مکمل کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرائم سازمان‌یافته فراملی، منبع پیش‌گفته.
[xx] دادستانی، برنامه استراتژیک ۲۰۱۸ـ۲۰۱۶، ۶ ژوئیه ۲۰۱۵، بند ۳۰، ص ۱۴، در http://www.pgaction.org/pdf/OTP-Draft-Strategic-Plan-2016-2018.pdf. نگاه کنید به «قاچاق (انسان / جنسی)» در پائین.
[xxi] P. V. Sellers and J. Kestenbaum، منبع پیش‌گفته، ص ۱۹.
[xxii] همانجا. همچنین نگاه کنید به H. van der Wilt (2014)، «قاچاق انسان، برده گرفتن، جنایت‌های ضد بشریت: توضیح مفاهیم»، Chinese Journal of International Law، دوره ۱۳، ص ۳۰۳.
[xxiii] P. V. Sellers and J. Kestenbaum، منبع پیش‌گفته، ص ۲۰ـ۱۹.
